«Ο κύκλος του μαρασμού πρέπει να σπάσει»

Ένα θετικό βήμα, για τη διαχείριση των επικίνδυνων ετοιμόρροπων κτηρίων, το οποίο όμως δεν δίνει λύση στην ουσία του προβλήματος, πραγματοποιήθηκε, με την ένταξη τροπολογίας του ΥΠΕΝ, σε σχέδιο νόμου του Υπουργείου Οικονομικών, που μεταξύ άλλων, αφορά και στη Σύσταση Ειδικών Επιτροπών Επικινδύνως Ετοιμόρροπων (Ε.ΕΠ.ΕΤ.).

Μετά και τη δέσμευση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, κ. Λίνας Μενδώνη, προς τους τοπικούς φορείς της Σύρου, ότι θα προωθηθούν οι απαραίτητες νομοθετικές ρυθμίσεις, για τη βελτίωση της διαχείρισης του προβλήματος που αντιμετωπίζεται στο νησί, σχετικά με τα παλαιά και ετοιμόρροπα κτήρια, με αφορμή και την κατάρρευση προσφάτως ενός εξ αυτών στο κέντρο της Ερμούπολης, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εντάσσει δύο νομοθετικές ρυθμίσεις πολεοδομικού χαρακτήρα, στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Οικονομικών, με τίτλο "Κύρωση Σύμβασης Διανομής Ακινήτου - Σύστασης Δικαιώματος Επιφανείας Ακινήτου Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού-Αγίου Κοσμά και ρύθμιση συναφών θεμάτων", που κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή.

Στο πλαίσιο αυτών των ρυθμίσεων, προβλέπεται και η σύσταση Ειδικής Επιτροπής Επικινδύνως Ετοιμόρροπων, η οποία θα επιλαμβάνεται σε περιπτώσεις κτισμάτων, για τις οποίες υπάρχει συναρμοδιότητα Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Υπουργείου Πολιτισμού και που εκτιμώνται από την οικεία Υπηρεσία Δόμησης ως επικινδύνως ετοιμόρροπα.

Παρ’ όλα αυτά, το γεγονός, ότι απλοποιούνται περαιτέρω οι διαδικασίες, για την ήδη απλή άρση της επικινδυνότητας των κτηρίων, δεν “θεραπεύει” το ουσιαστικό πρόβλημα, ήτοι τις χρονοβόρες και κοστοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες που απαιτούνται για την εκτέλεση εργασιών σε κτήρια, πριν αυτά κριθούν επικίνδυνα ή ετοιμόρροπα, με αποτέλεσμα να αποθαρρύνονται οι ιδιοκτήτες και οι επενδυτές από την αξιοποίησή τους, που θα τα “σώσει” από τον μαρασμό και θα συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, στην οποία βρίσκονται.

Η τροπολογία

Στο πλαίσιο των δύο νομοθετικών ρυθμίσεων πολεοδομικού χαρακτήρα που εντάσσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Οικονομικών, προβλέπεται:

Σύσταση Ειδικής Επιτροπής Επικινδύνως Ετοιμόρροπων (Ε.ΕΠ.ΕΤ.)

Για το μείζον ζήτημα διαχείρισης των επικινδύνως ετοιμόρροπων κτιρίων, όπως έχει προαναγγελθεί, θεσμοθετείται Ειδική Επιτροπή Επικινδύνως Ετοιμόρροπων Κτιρίων (Ε.ΕΠ.ΕΤ.) Μετά από συνεργασία και σε συνεννόηση με το συναρμόδιο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, δημιουργείται με απόφαση του Συντονιστή εκάστης Αποκεντρωμένης Διοίκησης (στην έδρα κάθε Αποκεντρωμένης Διοίκησης) από μία 7μελής Ειδική Επιτροπή.

Αντικείμενο της Ειδικής Επιτροπής είναι να επιλαμβάνεται σε περιπτώσεις κτισμάτων, για τις οποίες υπάρχει συναρμοδιότητα ΥΠΕΝ – ΥΠΠΟΑ και που εκτιμώνται από την Υ.ΔΟΜ. ως επικινδύνως ετοιμόρροπα και είναι:

– προγενέστερα των εκάστοτε τελευταίων εκατό ετών ή βρίσκονται

– κοντά σε μνημείο

– εντός αρχαιολογικού χώρου

– εντός ιστορικού τόπου,

– εντός τόπου ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, ή

– εντός Ζώνης Β’ προστασίας μνημείου.

Μετά τη δημιουργία της Ειδικής Επιτροπής Επικινδύνως Ετοιμόρροπων για τις προαναφερόμενες περιπτώσεις κτιρίων, αντί:

1) της τριμελούς επιτροπής του αρ. 7§2 7 του π.δ. της 13.4.1929,

2) του οικείου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής και

3) των υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ,θα επιλαμβάνεται η Ειδική Επιτροπή Επικινδύνως Ετοιμόρροπων.

Ειδικότερα:

• Εντός τριών ημερών η Ειδική Επιτροπή θα προβαίνει σε αυτοψία και η έκθεση θα συντάσσεται αυθημερόν.

• Εντός τριών ημερών από τη διενέργεια της αυτοψίας θα συνεδριάζει η Ειδική Επιτροπή.

• Εάν το κτίριο κριθεί επικινδύνως ετοιμόρροπο, εντός τριών ημερών από τη συνεδρίαση θα πραγματοποιείται η κατεδάφισή του.

Στόχος της ρύθμισης αυτής είναι να αποφευχθεί η εξέταση των επικινδύνως ετοιμόρροπων κτιρίων από πολλαπλές επιτροπές, συμβούλια και υπηρεσίες καθώς και η έκδοση αντιφατικών γνωμοδοτήσεων και εγκρίσεων που δημιουργεί καθυστερήσεις, θέτοντας εν τέλει σε κίνδυνο την ασφάλεια των πολιτών.

«Δεν υπήρχε καλύτερη λύση για αυτό το ζήτημα»

Την κίνηση αυτή, από κυβερνητικής πλευράς, γνωστοποίησε σε τοπικό επίπεδο ο Χωρικός Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων, κ. Γιώργος Λεονταρίτης, ο οποίος σημείωσε μιλώντας στην εφημερίδα, πως η νομοθετική ρύθμιση έρχεται ως “ευχάριστη έκπληξη”, όσον αφορά στην αμεσότητα της ανταπόκρισης των αρμοδίων στα όσα συζητήθηκαν κατά την τηλεδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε μεταξύ των φορέων της Σύρου και κυβερνητικών στελεχών το προηγούμενο διάστημα, τονίζοντας ότι τα άμεσα αντανακλαστικά που επεδείχθησαν όσον αφορά στην ικανοποίηση των δεσμεύσεων, γίνονται εμφανή από την εισαγωγή των ρυθμίσεων σε άλλο σχέδιο νόμου, προκειμένου να ισχύσουν όσο το δυνατόν αμεσότερα.

«Δεν νομίζω ότι υπήρχε καλύτερη λύση σε αυτό το ζήτημα, καθώς καταργούνται όλες οι επιτροπές που υπάρχουν αυτή τη στιγμή και με τη συγκέντρωση των αρμοδιοτήτων σε ένα όργανο κάμπτεται η δυσλειτουργία. Γνωρίζουμε, ότι αν μάλιστα υπήρχαν διαφωνίες ανάμεσα στις γνωμοδοτήσεις αυτών των διαφορετικών επιτροπών, αυτό μπορούσε να σημαίνει ακόμη και χρόνια καθυστερήσεων έως ότου ληφθεί μία απόφαση. Τώρα αυτή η Επιτροπή θα ασχολείται εφ’όλης της ύλης, με όλα τα θέματα που αφορούν στα ετοιμόρροπα κτήρια και η όποια απόφαση θα είναι τελεσίδικη», σχολίασε για τη θεσμοθέτηση των Ε.ΕΠ.ΕΤ., ο Αντιπεριφερειάρχης.

Όπως συμπλήρωσε, δεδομένης της δέσμευσης για απόφαση εντός τριών ημερών από την Επιτροπή και για ενέργειες ξανά εντός τριημέρου από πλευράς Δήμου, που προβλέπει η τροπολογία, οι διαδικασίες καθίστανται ταχύτατες.

Δεδομένου, ότι τα κυβερνητικά στελέχη δεσμεύτηκαν για την ικανοποίηση αφενός του ζητήματος της άρσης της επικινδυνότητας για τα επικίνδυνα κτήρια και αφετέρου για τη σύσταση Αρχιτεκτονικής Επιτροπής, η οποία θα καταφέρει να απελευθερώσει ιδιοκτήτες, μηχανικούς και επενδυτές από τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, αναφορικά με την αποκατάσταση και παρέμβαση σε κτήρια που βρίσκονται σε ιστορικούς τόπους, ο Αντιπεριφερειάρχης υποστήριξε, ότι το κεφάλαιο που αφορά στη διατήρηση των κτηρίων και τη διασφάλιση της ανθρώπινης ζωής «κλείνει οριστικά με αυτό το νομοσχέδιο», ενώ «για τα υπόλοιπα θέματα θα ξεκινήσει η διαδικασία για την επίλυσή τους, αμέσως μετά την ολοκλήρωση αυτού». Επίσης, όπως ενημέρωσε, επεξεργάζεται από πλευράς του Υπ. Πολιτισμού και κάποια ρύθμιση που θα εισαγάγει οικονομικά κίνητρα για τους ιδιοκτήτες διατηρητέων.

Κλείνοντας, ο ίδιος σημείωσε, πως με αφορμή την Ερμούπολη, η νομοθετική αυτή ρύθμιση, θα βοηθήσει όλη τη χώρα, στον τομέα της άρσης επικινδυνότητας για τα ετοιμόρροπα κτήρια.

«Επιθυμία μας να εφαρμοστούν πολιτικές που θα φέρουν ανάπτυξη, όχι κατεδαφίσεις»

Από την πλευρά του, ο Σύλλογος Μελετητών Μηχανικών Κυκλάδων, ενώ κρίνει ότι η νομοθετική ρύθμιση που προωθείται αυτές τις ημέρες κινείται μεν σε σωστή κατεύθυνση, εντοπίζει αρκετά ζητήματα, στα οποία αναφέρεται και σε σχετική επιστολή που απέστειλε προς τα συναρμόδια Υπουργεία.

Στην επιστολή αναφέρονται τα εξής:

«Σε σχέση με την από 19/3/21 προτεινόμενη διάταξη για τις αρμοδιότητες και τη σύνθεση της Ειδικής Επιτροπής Επικινδύνως Ετοιμόρροπων (Ε.ΕΠ.ΕΤ.) προκειμένου να υπάρξει λύση στο ζήτημα των παράλληλων εγκρίσεων και γραφειοκρατική αποτελεσματικότητα, ως έχει θέσει στόχο το νομοθέτημα, παρακαλούμε όπως λάβετε υπόψη τα κάτωθι:

• Για την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αν η επιτροπή συγκροτηθεί στην έδρα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ήτοι στον Πειραιά (σύμφωνα με αρθ. 1 παρ. 1 της προτεινόμενης διάταξης) θα είναι δυσλειτουργική και αναποτελεσματική. Λόγω της νησιωτικότητας δεν θα καταφέρει να ανταπεξέλθει στους στόχους που ορίζει η αιτιολογική έκθεση του νομοθετήματος με ότι σημαίνει αυτό στην εύρυθμη λειτουργία των τοπικών κοινωνιών των νησιών μας. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στην περίπτωση της νήσου Σύρου, η επιτροπή για να ανταπεξέλθει στον όγκο των υποθέσεων μόνο για αυτό το νησί (γύρω στις 40-50 υποθέσεις/έτος) και τους χρόνους που απαιτούνται εκ των πραγμάτων πρέπει να έχει έδρα την Σύρο, δηλαδή την έδρα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και Πρωτεύουσα των Κυκλάδων.

• Ο πρόεδρος της επιτροπής για τους λόγους που προαναφέρθηκαν σε συνδυασμό με το άρθρο 2 παρ. 1 του νομοθετήματος (απαραίτητη η αυτοψία εντός 3 ημερών) οφείλει να έχει έδρα αυτή της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και όχι της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Επίσης η απαίτηση από το ίδιο άρθρο της συμμετοχής τουλάχιστο ενός μέλους του ΥΠΠΟΑ στη διενέργεια της αυτοψίας και η συνεπακόλουθη εκτός έδρας μετακίνησή του προς τα νησιά κάνει τη διαδικασία ακόμα πιο δυσλειτουργική.

Παράλληλα σας σημειώνουμε ότι:

• Η διαδικασία για την άρση επικινδυνότητας ετοιμόρροπων κτιρίων είναι άκρως σημαντική πλην όμως λειτουργούσε και λειτουργεί καλά ακόμη και με το ισχύον νομικό καθεστώς. Αυτό στο οποίο οφείλουμε να δώσουμε λύση, κάτι που δεν έχει γίνει ακόμη, είναι το να αρθούν οι αιτίες που δημιουργούν τα ετοιμόρροπα και επικίνδυνα κτίρια. Η σημαντικότερη εξ’ αυτών είναι οι χρονοβόρες διαδικασίες κατά την διαδικασία έγκρισης των μελετών.

• Επιθυμία μας είναι να εφαρμοστούν πολιτικές που θα φέρουν ανάπτυξη, αποκαταστάσεις και επαναχρήσεις κτιρίων, επιχειρηματική δραστηριότητα, επανακατοίκηση και όχι κατεδαφίσεις. Ο οικονομικός μαρασμός οδηγεί στα ερείπια, αυτά με την σειρά τους στον κίνδυνο για κατοίκους και επισκέπτες και τελικά στην ερήμωση και την καταστροφή. Αυτόν τον κύκλο μαρασμού όπως έχουμε τονίσει τόσο στις τηλεδιασκέψεις (02/02/2021 και 01/3/2021) όσο και στα έγγραφα μας πρέπει να σπάσουμε. Η άρση επικινδυνότητας των κτιρίων είναι απαραίτητη πλην όμως προσωρινή, όχι οριστική λύση. Σε σύντομο χρονικό διάστημα η κατάσταση των εν λόγω κτιρίων τα καθιστά εκ νέου επικίνδυνα κ.ο.κ

• Η λύση είναι η αποκατάσταση και η επανάχρηση των κτιρίων. Αυτή θα έρθει μέσα από μέτρα που θα αλλάξουν άρδην την σημερινή κατάσταση, όπως το διευρυμένο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής με συμμετοχή μελών του Υπουργείου Πολιτισμού για υποθέσεις εντός ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ τόπων. Μια επιτροπή μιας στάσης (one stop shop) ως σας έχουμε περιγράψει κατ’ επανάληψη. Οποιοσδήποτε επενδυτής, μικρός ή μεγάλος, λειτουργεί μόνο μέσα σε καθορισμένο χρονοδιάγραμμα.

• Είναι επιτακτική ανάγκη να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο λειτουργικό, νόμιμο σύστημα ελέγχου και έγκρισης των μελετών εντός ιστορικών τόπων, όπως στην περίπτωση της Ερμούπολης, που θα προστατεύει το φυσικό περιβάλλον και την πολιτισμική μας κληρονομιά ταυτόχρονα. Αυτό αναμένουμε, για αυτό έχουμε συν-εργαστεί με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, καθώς αυτό θα είναι το πρώτο και το πιο βασικό βήμα προς την πλευρά επίλυσης του προβλήματος».

«Δεν θα υπάρξει ουσιαστική διαφορά για τη Σύρο»

Εξηγώντας όσο το δυνατόν απλούστερα, αναφορικά με την ουσία της παρέμβασης του Συλλόγου Μελετητών Μηχανικών Κυκλάδων, ο πρόεδρος του φορέα, κ. Μηνάς Μπουγιούρης, σημείωσε, πως «όπως είχαμε σημειώσει ως Σύλλογος, μέσω του Δημοτικού Συμβουλίου, παρουσία και του Δημάρχου Σύρου – Ερμούπολης και της δημοτικής αρχής και των συμβούλων και του Αντιπεριφερειάρχη, πρόβλημα με τη διαδικασία άρσης της επικινδυνότητας δεν υπήρχε στη Σύρο», δεδομένου, ότι άμεσα μετά την αναφορά σχετικά με επικίνδυνο κτήριο, η υπόθεση κοινοποιείται σε Εισαγγελέα και ως εκ τούτου, εντός ημερών, “τρέχουν” όλες οι διαδικασίες για την άρση της επικινδυνότητας από την αρμόδια ΥΔΟΜ. «Το σχέδιο νόμου που βρίσκεται αυτή τη στιγμή υπό ψήφιση, ουσιαστική διαφορά δεν θα έχει για τη Σύρο. Ως φιλοσοφία, το να συμπτυχθούν οι διαφορετικές επιτροπές σε μία, προφανώς και μας βρίσκει σύμφωνους. Ωστόσο, δεν κρίνουμε, ότι εμείς στον τόπο μας θα δούμε κάποια αισθητή διαφορά», διευκρίνισε.

Μάλιστα, σύμφωνα με τον κ. Μπουγούρη, «το πρόβλημα δεν είναι η διαδικασία της άρσης επικινδυνότητας ενός ετοιμόρροπου κτηρίου. Το βασικό πρόβλημα είναι το αίτιο, που προκαλεί αυτή την κατάσταση στο κτήριο. Για να το εξηγήσω όσο πιο απλά μπορώ, είναι σαν κάποιος να πάσχει από μία ασθένεια, η οποία εκδηλώνει εξανθήματα και να απλώνουμε κάποιου είδους “μέικ απ” στα εξανθήματα, ώστε αυτά να μη φαίνονται. Το πρόβλημα όμως δεν είναι τα εξανθήματα, αλλά η ίδια η ασθένεια, την οποία και δεν κάνουμε κάτι να αντιμετωπίσουμε. Αν λοιπόν εμείς δε δούμε τι δημιουργεί αυτά τα ερείπια στην Ερμούπολη, τι έχει οδηγήσει στην ερήμωση την Άνω Σύρο, δε θα γλιτώσουμε ποτέ. Η λύση, είναι να δημιουργηθεί ανάπτυξη. Αυτός ο κύκλος του μαρασμού πρέπει να σπάσει».

Στην κατεύθυνση αυτή, ο πρόεδρος του Συλλόγου Μελετητών Μηχανικών Κυκλάδων υπογραμμίζει, ότι «το βασικότερο θέμα που αναζητά επίλυση, είναι η γραφειοκρατική αποτελεσματικότητα. Αυτή θα επιτευχθεί, όταν δημιουργηθεί μία Αρχιτεκτονική Επιτροπή, που θα εξετάζει γρήγορα, νόμιμα και σοβαρά, τα κομμάτια της ανέγερσης, αποκατάστασης, επανάχρησης, επισκευής κλπ, των κτηρίων στη Σύρο. Το νόμιμο, να γίνει περισσότερο δελεαστικό από το αυθαίρετο. Το να επιχειρείς να είναι πιο δελεαστικό από την απραξία».

Διευκρινίζοντας περαιτέρω, ο ίδιος υποστήριξε, πως οι μηχανικοί του Συλλόγου έρχονται πολλάκις αντιμέτωποι με περιπτώσεις ανθρώπων που επιθυμούν να αξιοποιήσουν ένα διατηρητέο κτήριο στην πόλη, ωστόσο αποθαρρύνονται από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες που μπορεί να διαρκούν ακόμη και πάνω από τρία χρόνια, ανάλογα με την περίπτωση. «Η αγορά δε λειτουργεί με ορίζοντα τριετίας και άνω, η αγορά λειτουργεί με ορίζοντα τη σεζόν. Δεν έχει σημασία μόνο το τι κάνεις και πώς το κάνεις. Υπάρχει και άλλη μία παράμετρος, εξίσου σημαντική, το πότε το κάνεις».

Ένα ακόμη ζήτημα που εγείρεται από την πλευρά των Μηχανικών, είναι και το ζήτημα της έδρας της Επιτροπής, η οποία ορίζεται στην έδρα της εκάστοτε Αποκεντρωμένης Διοίκησης – στην περίπτωση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, στον Πειραιά. «Πώς θα έρχεται ο πρόεδρος της επιτροπής από τον Πειραιά να κάνει αυτοψία στη Σύρο ώστε να γίνεται άμεσα η άρση των επικινδύνων;», σχολιάζει ο κ. Μπουγιούρης, ενώ τονίζει, ότι προκειμένου να καμφθούν τα εμπόδια που προκύπτουν από τη νησιωτικότητα, η έδρα της κάθε επιτροπής θα πρέπει να βρίσκεται στην έδρα της οικείας Περιφέρειας.

«Ας πάρουμε ως δεδομένο, ότι αυτή η Επιτροπή ξεκινήσει τη λειτουργία της κανονικά και μπορεί να κάνει εύκολα αυτοψίες στη Σύρο. Τι όφελος θα έχει ο τόπος; Αυτό είναι το ερώτημα που πρέπει να κάνουμε. Όπως προείπα και έχω δηλώσει και μπροστά στους εκπροσώπους του Δήμου και της Περιφέρειας, η διαδικασία άρσης επικινδυνότητας λειτουργεί σωστά. Δεν υπήρξε ποτέ πρόβλημα σε αυτόν τον τομέα τα τελευταία 15 χρόνια», επαναλαμβάνει ο πρόεδρος του ΣΜΜΚ. «Ας πούμε, ότι αύριο το πρωί αίρουμε την επικινδυνότητα από όλα τα ετοιμόρροπα κτήρια του νησιού. Πόσο θα κρατήσει αυτό; Έξι μήνες; Ένα χρόνο; Δύο; Μετά θα βρεθούμε πάλι στο ίδιο σημείο», σημειώνει.

Όπως υπογραμμίζει ο κ. Μπουγιούρης κλείνοντας, παρά το γεγονός ότι η συγκεκριμένη ρύθμιση κινείται σε σωστή κατεύθυνση, «ο τόπος χρειάζεται ένα restart. Μία αναπτυξιακή επανεκκίνηση. Για να γίνει αυτή η επανεκκίνηση όσον αφορά στον κτηριακό πλούτο πρέπει να δημιουργηθεί μία δέσμη μέτρων, που να νιώσει ο πολίτης, ότι ο κρατικός μηχανισμός βρίσκεται στο πλάι του, όχι απέναντί του. Η βάση αυτής της δέσμης μέτρων, είναι η γραφειοκρατική αποτελεσματικότητα. Αν προχωρήσει αυτό – αυτή η βάση – που δε θα κοστίσει και τίποτε στο κράτος, θα μπορέσουμε να “χτίσουμε” πάνω της».