Κτιριακό Ερμούπολης: Καταγραφή, μέτρα και αναγέννηση

Στην πλήρη καταγραφή της κατάστασης των ακινήτων του ιστορικού τόπου της Ερμούπολης προχώρησαν τα μέλη του Συλλόγου Μελετητών Μηχανικών ν. Κυκλάδων, παραδίδοντας μετά από τη συγκεκριμένη δουλειά, όλα τα στοιχεία στον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης.

Ουσιαστικά δημιούργησαν ένα σημαντικό “εργαλείο” που περιλαμβάνει όλα τα κτίρια της Ερμούπολης, το ιδιοκτησιακό καθεστώς τους και την κατάσταση που βρίσκονται – αν είναι επικίνδυνα ή όχι -, αποκαλύπτοντας με αυτόν τον τρόπο στην τοπική κοινωνία το μέγεθος της “μάχης” που πρέπει να δοθεί, ώστε αυτά τα ακίνητα τα βγουν από τον κύκλο της αποσύνθεσης και της εγκατάλειψης.

Η παρουσίαση των στοιχείων – τα οποία και αποτυπώθηκαν εθελοντικά – πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Συλλόγου Μελετητών Μηχανικών ν. Κυκλάδων στο πλαίσιο ειδικής εκδήλωσης το βράδυ της περασμένης Παρασκευής, στην αίθουσα Βαλμά του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, παρουσία μηχανικών, αρχιτεκτόνων, εκπροσώπων της Δημοτικής Αρχής και όλων των παρατάξεων του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, καθώς επίσης πολιτών και ανθρώπων της αγοράς που δραστηριοποιούνται με την πώληση ακινήτων.

Σε συνθήκες αποσύνθεσης 482 ακίνητα

Καλωσόρισμα στο σύνολο των πολιτών που παρακολούθησαν την εκδήλωση απηύθυνε η αντιπρόεδρος του Συλλόγου, Άρια Χαραλαμπίδη, η οποία εξήγησε τον τρόπο δουλειάς των μηχανικών που εργάσθηκαν εθελοντικά για την καταγραφή σε όλη την έκταση του ιστορικού τόπου, σημειώνοντας παράλληλα πως η αποτύπωση είναι ένα πρώτο - σημαντικό – βήμα ώστε να υπάρξει μία αλλαγή στη σημερινή πραγματικότητα και να επιδιωχθεί η “αναγέννηση” του κτιριακού αποθέματος.

Πλαισιωμένη από τον αρχιτέκτονα, Γιώργο Ευριπιώτη και τον μηχανικό, Γιώργο Φρέρη μίλησαν για το έργο που ανέπτυξαν οι μηχανικοί, ενώ παρουσίασαν και τα κύρια συμπεράσματα της εν λόγω δουλειάς.

Σύμφωνα με όσα γνωστοποίησε ο κ. Φρέρης δούλεψαν εθελοντικά 21 μηχανικοί σε 9 τομείς της Ερμούπολης και από τα περίπου 5.000 ακίνητα που καταγράφηκαν, τα 482 είναι επικίνδυνα. Εξ αυτών, τα 211 μάλιστα είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνα και έχουν περιέλθει σε κύκλο πλήρους καταστροφής.

Αμέσως μετά τοποθετήθηκαν ο αρχιτέκτονας, Γιάννης Γιάννακας και ο μηχανικός, Θάνος Φώσκολος αναδεικνύοντας και οι δύο την αξία της διάσωσης του κτιριακού αποθέματος της Ερμούπολης, αλλά και περιγράφοντας τα εμπόδια που θα πρέπει να αντιμετωπισθούν, ώστε ένα κτίριο, να πάψει να είναι επικίνδυνο και να αποκατασταθεί.

Η ανωτέρω δουλειά θα δοθεί σήμερα το πρωί στον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης. Αξίζει να υπενθυμιστεί πως οι Δήμοι έχουν κληθεί από το Υπουργείο Περιβάλλοντος να δώσουν σχετικά στοιχεία με τα επικίνδυνα κτίρια ώστε  να δημιουργηθεί ένα Μητρώο πανελλαδικά.

Ζητούμενο η επαναφορά κτιρίων στη ζωή

Πολύτιμη υπήρξε και η τοποθέτηση του προέδρου του Συλλόγου Μελετητών Μηχανικών ν. Κυκλάδων, Μηνά Μπουγιούρη, ο οποίος μίλησε αρχικά για το πότε ένα ακίνητο ορίζεται ως επικίνδυνο, αλλά και για το γεγονός πως η όποια επέμβαση για την άρση επικινδυνότητας, δεν αποτελεί οριστική λύση στο πρόβλημα, παρά ένα “παυσίπονο”.

“Επικίνδυνα είναι τα κτίρια που έχουν ελλιπή ή / και καθόλου συντήρηση όπως επίσης και τα κτίρια που έχει περιέλθει ο χρόνος ζωής τους. Η καταγραφή μας δείχνει με εύγλωττο τρόπο ότι υφίστανται κτίρια ευάλωτα στο κέντρο της πόλης, ακόμη και στις πιο μικρές δράσεις σεισμού, ανεμοπίεσης ή/και θερμοκρασιακών μεταβολών” ανέφερε αρχικά, εξηγώντας παρακάτω πως, “Των ερειπίων συνήθως προηγείται χρονικά η ερήμωση”.

“Η αλληλουχία ερήμωση – ερείπιο – επικίνδυνο είναι συνηθισμένο φαινόμενο. Είναι σημαντικό τα κτίρια να έχουν ζωή. Παραφράζοντας μερικούς γνωστούς στίχους θα μπορούσαμε να πούμε ότι της “... φθοράς κτιρίου την ουσία την μετρώ στην απουσία...”. Επικίνδυνα επίσης είναι αρκετά νεώτερα κτίρια από οπλισμένο σκυρόδεμα – κτίρια των τελευταίων δεκαετιών - με πρόβλημα οξείδωσης σιδηρού οπλισμού ή/και ενανθράκωσης σκυροδέματος. Ειδικά οι εξώστες/πρόβολοι αυτών και τα σημεία πάκτωσης των προστατευτικών σιδηροκατασκευών είναι κάτι που δεν θα πρέπει να αγνοηθεί. Πολλά από αυτά είναι στο εμπορικό κέντρο” παρατήρησε εν συνεχεία, λέγοντας ακόμη πως, “Τέλος επικίνδυνα είναι τα οικόπεδα που έχουν αφεθεί στο έλεος τους, δεν καθαρίζονται και έχουν μετατραπεί σε εστίες μόλυνσης. Ειδικά αυτά που έχουν μπαζωθεί από τα ερείπια. Αδρανή υλικά, απορρίμματα, χόρτα, τρωκτικά, ζώα, περιττώματα κλπ”. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτά τα κτίρια είναι εστίες μόλυνσης και οι όμοροι ιδιοκτήτες υποφέρουν ενώ δυστυχώς τα παιδιά που παίζουν πλησίον εκεί, κινδυνεύουν.

Με βάση τα παραπάνω, κατέστησε ξεκάθαρο πως, “Ο κίνδυνος καιροφυλακτεί λοιπόν για όλους μας. 365 ημέρες τον χρόνο, 7 ημέρες την εβδομάδα και 24 ώρες το 24ωρο”. Άλλωστε όπως υπενθύμισε, απόδειξη αποτελεί η κατάρρευση μέρους δημοτικού ακινήτου στην οδό Σουρή.

Τόνισε δε, πως η απώλεια τμήματος του κτιριακού πλούτου της Ερμούπολης και η απαξίωση των ακινήτων είναι σοβαρή υπόθεση και “η άρση επικινδυνότητας είναι μία προσωρινή λύση” αφού “σε σύντομο χρονικό διάστημα το κτίριο θα καταστεί ξανά επικίνδυνο”.

Ο κ. Μπουγιούρης ξεκαθάρισε πως, “Η οριστική λύση είναι η άρση του αιτίου που δημιουργεί το επικίνδυνο. Το ζητούμενο λοιπόν είναι πως θα επαναφέρουμε την ζωή σε αυτά τα κτίσματα. Σε κάθε κτίριο και σε κάθε γειτονιά”.

Βάση αλλαγής, η γραφειοκρατική αποτελεσματικότητα

Σε συνέχεια των ανωτέρω, υπογράμμισε πως πρωτίστως, η βάση για την “αναγέννηση” των κτιρίων είναι η άρση των γραφειοκρατικών εμποδίων ή ορθότερα ο περιορισμός τους.

“Το ζητούμενο είναι ο κύκλος της μιζέριας να αντικατασταθεί από αυτόν της δομικής αποκατάστασης – επανάχρησης – λειτουργίας. Για να γίνει αυτό θα χρειαστεί δέσμη μέτρων, η βάση της οποίας θα είναι η γραφειοκρατική αποτελεσματικότητα” δήλωσε χαρακτηριστικά, εξηγώντας πως, “Ο χρόνος είναι πολύ σημαντική παράμετρος. Εξίσου σημαντική με το κόστος”.

Σύμφωνα με όσα διευκρίνισε, “Δεν είναι δελεαστικό ο ιδιοκτήτης – επενδυτής να δεσμεύει μεγάλο τμήμα της περιουσίας του για πολλά έτη δίχως αυτό να του αποδίδει. Για αυτό επιμένουμε στο να βρεθεί λύση στο αδειοδοτικό σκέλος. Διότι θα μπορέσουμε να συμπιέσουμε το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την παράδοση του έργου”. Ως εκ τούτου, τόνισε πως, “Οφείλουμε να κάνουμε το νόμιμο πιο δελεαστικό από το αυθαίρετο και το επιχειρείν πιο δελεαστικό από την απραξία. Αυτό θα αποτελέσει ουσιαστική προστασία του κτιριακού μας πλούτου και προς αυτή την πλευρά πιέζουμε”.

Με φόντο την παρουσία και της Υπουργού Πολιτισμού στη Σύρο προ μηνών, υπενθύμισε πως, “Αυτή τη στιγμή παρόλο τον αγώνα τόσων ετών δεν υπάρχει καμία πρόοδος στο σκέλος της εξεύρεσης λύσης σε σχέση με την γραφειοκρατική αποτελεσματικότητα”.

Ωστόσο, επανέλαβε πως ο αγώνας θα συνεχιστεί, καλώντας όλους τους άμεσα εμπλεκόμενους και ενδιαφερόμενους να συστρατευθούν ουσιαστικά σε μία κοινή προσπάθεια για να υπάρξει λύση στη σημερινή κατάσταση της Ερμούπολης.

Μέτρα και προτάσεις

Ο Σύλλογος Μελετητών Μηχανικών ν. Κυκλάδων παρουσίασε τις προτάσεις και τα μέτρα που πρέπει να υπάρξουν ώστε να διασωθεί το πολύτιμο κτιριακό απόθεμα της Ερμούπολης.

Αρχικά μίλησε για τη γραφειοκρατική αποτελεσματικότητα και την ανάγκη αλλαγής του πλαισίου αδειοδότησης ώστε να μην καθυστερούν οι διάφορες υποθέσεις, ενώ αμέσως μετά εξήγησε πως θα πρέπει να υπάρξει αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των κληροδοτημάτων.

Ο κ. Μπουγιούρης μίλησε ακόμη για την αξιοποίηση χρηματοδοτικών προγραμμάτων ως “εργαλείων” για την αποκατάσταση και επανάχρηση των κτιρίων (από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους), ενώ υπογράμμισε πως μία σημαντική πρόταση αποτελεί και η λειτουργία ενός γραφείου συνεχούς ενασχόλησης και προώθησης προτάσεων εκ μέρους του Δήμου ή / και της Περιφέρειας σχετικά με τα χρηματοδοτικά προγράμματα.

Τέλος, δεν παρέλειψε να υποστηρίξει πως φοροαπαλλαγές και φοροελαφρύνσεις σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα του έργου και το ύψος της επένδυσης θα ήταν ιδιαιτέρως σημαντικές για ιδιοκτήτες και επενδυτές, όπως επίσης και διευκολύνσεις από πλευράς Δήμου (δημοτικά τέλη, μειωμένο κόστος κατάληψης κοινοχρήστων χώρων κ.α.), αλλά και το να υπάρξουν ειδικοί συντελεστές στις ασφαλιστικές εισφορές.

“Θα πρέπει να θέσουμε συγκεκριμένους στόχους – μετρήσιμους με χρονοδιάγραμμα ώστε να μπορούμε αφ’ ενός να παρακολουθούμε την πρόοδο ή την μη πρόοδο και αφ’ ετέρου να αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος της επιτυχίας ή της αποτυχίας μας. Η Ερμούπολη έχει σημαντική ζήτηση τα τελευταία έτη. Για να καταφέρουμε να αντιστρέψουμε την εικόνα της θα χρειαστεί θέληση και συνεργασία εκ μέρους όλων μας. Αν υπάρξουν αυτά τα δύο θα έχουμε κάνει το πρώτο βήμα και το ποια σημαντικό ώστε να λύσουμε το πρόβλημα” υποστήριξε σε απόλυτο τόνο ο Μηνάς Μπουγιούρης.

Περί κληροδοτημάτων και ενιαίας διεκδίκησης

Αμέσως μετά την παρουσίαση των ανωτέρω, ακολούθησε ζωηρή συζήτηση για τη σοβαρή υπόθεση διάσωσης των ερειπίων της Ερμούπολης. Μεταξύ άλλων, τον λόγο πήρε η Μαρία Μαυρίκου που τοποθετήθηκε για τα κληροδοτήματα. Όπως είπε, υπάρχουν λύσεις για τη διάσωση κτιρίων, αρκεί να υπάρχει πλάνο και σχέδιο από τις Επιτροπές που τα διοικούν, οι οποίες μπορούν να λειτουργήσουν στο πλαίσιο της νομοθεσίας και να επιδιώξουν αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων. Υπενθύμισε πως στη Σύρο υπάρχουν 17 κληροδοτήματα, αρκετά των οποίων δυστυχώς έχουν μηδενικό “ταμείο”.

Ωστόσο, η ίδια περιέγραψε το πλαίσιο μέσα στο οποίο υπάρχουν ευκαιρίες για την αποκατάσταση κτιρίων και την αξιοποίησή τους προς όφελος του νησιού, της εικόνας της Ερμούπολης αλλά και της οικονομίας του τόπου.

Η ίδια η κα Μαυρίκου στηλίτευσε το γεγονός πως ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης σχετικά με τα ακίνητά του δεν έχει επιχειρησιακό σχέδιο και ως εκ τούτου, ούτε αποτυπωμένο όραμα ώστε να βαδίζει προς αυτό με υπευθυνότητα, εκφράζοντας την αγωνία της για τυχόν “απώλεια” χρηματοδοτικών ευκαιριών.

Εκ μέρους του Δήμου μίλησε ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών, Μηνάς Αληφραγκής, ο οποίος αρχικά γνωστοποίησε πως η Υπηρεσία του έχει στοιχεία αποτυπωμένα για τα ακίνητα της Ερμούπολης, ωστόσο, όχι πλήρως επικαιροποιημένα. Ευχαρίστησε τον Σύλλογο για τη δουλειά του, ενώ στο κομμάτι της αλλαγής του πλαισίου για τις αδειοδοτήσεις και τις εγκρίσεις κτιρίων, επανέφερε την πρόθεση του Δήμου να υπάρξει συνεργασία με νομικό σύμβουλο με εξειδικευμένη γνώση σε αυτά τα θέματα. Ο κ. Μπουγιούρης υπενθύμισε στον κ. Αληφραγκή πως δυστυχώς αυτό έπρεπε να είχε γίνει εγκαίρως και πάντως πριν την παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού στη Σύρο, καθώς τότε, οι προτάσεις του Συλλόγου δεν υποστηρίχθηκαν από Δήμο και Περιφέρεια και δεν υπήρξε ενιαία διεκδίκηση.