«Άρωμα» προεκλογικής μικροπολιτικής με φόντο τις παρεμβάσεις για τη ζώνη Schengen

Μικροπολιτική ρητορική και συναισθηματικές τοποθετήσεις περί διατάραξης της αρχιτεκτονικής στην περιοχή του λιμένα της Ερμούπολης χρησιμοποίησε η μείζων μειοψηφία του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, κατά τη συζήτηση του θέματος της γνωμοδότησης του Δημοτικού Συμβουλίου, σχετικά με την χωροθέτηση του συστήματος εισόδου – εξόδου στα θαλάσσια συνοριακά σημεία της Σύρου.

Πρόκειται για το νέο κτήριο, το οποίο επιβάλλεται, βάσει της Συνθήκης του Schengen, να διαθέτουν οι λιμένες εθνικής σημασίας κάθε κράτους-μέλους της Ε.Ε., από το οποίο εισέρχονται και εξέρχονται οι επιβάτες, προερχόμενοι από τρίτες χώρες εκτός των χωρών που έχουν υπογράψει τη σχετική Συνθήκη. Σύμφωνα με όσες δηλώσεις έχουν δει το φως της δημοσιότητας, τόσο σε εθνικό, όσο και σε τοπικό επίπεδο, η μη συμμόρφωση με τις σχετικές προβλέψεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, έχει ως αποτέλεσμα τον αποχαρακτηρισμό των λιμένων από εθνικής σημασίας.

Αξίζει να σημειωθεί, πως το ζήτημα το οποίο ήλθε προς συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο, το οποίο πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Δευτέρας, αφορούσε στην απλή γνωμοδότηση – και όχι έγκριση – από πλευράς Δήμου, όσον αφορά στη χωροθέτηση του κτηρίου. Υπενθυμίζεται, πως η απόφαση για την έγκριση της υλοποίησης της συγκεκριμένης παρέμβασης, είχε ληφθεί ομόφωνα από το Δ.Σ. του Λιμενικού Ταμείου Σύρου, όπου συμμετείχε και εκπρόσωπος της μείζονος μειοψηφίας, ο οποίος είχε συμφωνήσει.

Παρά τις επανειλημμένες διαβεβαιώσεις, τόσο από πλευράς της προέδρου του Λιμενικού Ταμείου, όσο και του Δημάρχου, πως τα αρχιτεκτονικά σχέδια για το νέο κτήριο θα λάβουν υπόψιν την ευρύτερη αρχιτεκτονική της περιοχής στο «Νησάκι» (κτήριο Τελωνείου), και θα μεριμνούν για τον εναρμονισμό της νέας κατασκευής ως προς αυτήν, η μείζων μειοψηφία, εκτός από το γεγονός ότι αγνόησε πλήρως το γεγονός ότι ο εκπρόσωπός της ψήφισε θετικά στην υλοποίηση της παρέμβασης αυτής, προχώρησε σε κριτική, όσον αφορά στην αισθητική, παρ’ όλο που το ζήτημα αφορούσε απλώς και μόνο στη χωροθέτηση. Επιπλέον, απέρριψε τις πολλαπλές προειδοποιήσεις από πλευράς των αρμόδιων στελεχών, πως με τη μη συμμόρφωση στο θεσμικό πλαίσιο ο λιμένας της Σύρου θα χάσει τον χαρακτηρισμό του ως εθνικής σημασίας, προτείνοντας μη εφικτές λύσεις και ζητώντας την απόσυρση του θέματος έως και την παρουσίαση των αρχιτεκτονικών σχεδίων, παρ’ ό,τι το Σώμα διαβεβαιώθηκε, πως το θέμα της έγκρισης ή μη των αρχιτεκτονικών σχεδίων θα έλθει σε δεύτερο χρόνο.

Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της συζήτησης, μέλη της μείζονος μειοψηφίας παραδέχτηκαν ανοιχτά, πως εφόσον η ψήφος τους δεν πρόκειται να επηρεάσει το αποτέλεσμα, σχετικά με την υλοποίηση ή μη της συγκεκριμένης παρέμβασης, δεδομένου, πως ζητήθηκε η απλή γνωμοδότηση από το Δημοτικό Συμβούλιο, δεν υπάρχει καμία πίεση στο Σώμα, όσον αφορά στα κρίσιμα ζητήματα που τέθηκαν επί τάπητος.

Αποτέλεσμα, ήταν η συνεδρίαση να μετατραπεί προσωρινά σε ένα «ροντέο» με έντονο το στοιχείο της πρώιμης προεκλογικής ρητορικής, αλλά και η καταψήφιση ενός ιδιαίτερα σημαντικού για το νησί θέματος.

Αναλυτική ενημέρωση σχετικά με την προβλεπόμενη παρέμβαση

Κατά την εισήγησή της, η πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου Σύρου, κ. Κανδιώ Μαραγκού, έδωσε το ιστορικό της διαδικασίας, ενημερώνοντας, πως σύμφωνα με τον Κανονισμό 2226/’17 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αφορά στο σύστημα εισόδου – εξόδου σε χώρες-μέλη της Ε.Ε., που έχουν υπογράψει τη συνθήκη Σένγκεν, προβλέπεται η διενέργεια αυστηρότατων ελέγχων και ιδιαίτερα για όσους προέρχονται από τρίτες χώρες και εισέρχονται για πρώτη φορά σε κράτος-μέλος της Ε.Ε.

«Γνωρίζετε, ότι το λιμάνι της Ερμούπολης είναι λιμάνι εθνικής σημασίας και αποτελεί μία από τις 63 πύλες εισόδου της χώρας μας. Από την πλευρά του, το Υπουργείο Ναυτιλίας, με σχετικά έγγραφά του από το 2019 έως σήμερα πιέζει τους λιμένες Σένγκεν να προσαρμοστούν στον σχετικό κανονισμό και στην εφαρμογή της συνθήκης, ώστε να υλοποιήσουν τις σχετικές εγκαταστάσεις. Είναι σαφής η τοποθέτησή του, μέσα από τα σχετικά έγγραφά του, σύμφωνα με τα οποία όσοι φορείς διαχείρισης λιμένων δεν επιθυμούν την υλοποίηση του συστήματος, τότε θα πάψουν να αποτελούν και θαλάσσιες πύλες Σένγκεν», εξήγησε η ίδια.

Όπως τόνισε, «η δημοτική αρχή και το Λιμενικό Ταμείο Σύρου, στο πλαίσιο ανάπτυξης και της κρουαζιέρας, αλλά και του θαλάσσιου τουρισμού, προχώρησαν τις διαδικασίες για την υλοποίηση ενός τέτοιου κτιρίου. Το 2019 προβλέφθηκε και θεσπίστηκε νομοθετική ρύθμιση, η οποία τροποποιήθηκε πρόσφατα, τον Απρίλιο του 2022, για να περιλάβει και τις διαδικασίες αδειοδότησης των σχετικών εγκαταστάσεων», για τις οποίες «προβλέπεται σε κάθε περίπτωση έκδοση οικοδομικής άδειας με όλες τις διαδικασίες που απαιτούνται συνήθως, με τη διαφορά ότι προβλέπεται μία σύμπτυξη προθεσμιών προκειμένου άμεσα οι φορείς εκμετάλλευσης των λιμένων να προχωρήσουν άμεσα στην υλοποίηση των κατασκευών».

Σύμφωνα με το νομοθετικό πλαίσιο, ανέφερε η κ. Μαραγκού, «εκδίδεται σχετική πράξη καθορισμού χρήσεων γης και όρων δόμησης, μέχρι να εκδοθεί το εκάστοτε master plan των λιμένων αυτών εθνικής σημασίας. Προβλέπεται μόνο εντός χερσαίας ζώνης λιμένα η κατασκευή, είτε συμβατικού τύπου, είτε προκατασκευασμένων, είτε προσωρινών κατασκευών, είτε κατασκευών ελαφρού τύπου, για τη λειτουργία των εγκαταστάσεων που προανέφερα».

Όσον αφορά στην πορεία του θέματος, η πρόεδρος ενημέρωσε, ότι «στο Λιμενικό Ταμείο έχουμε εκκινήσει τις διαδικασίες μετά από ομόφωνη απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, με τη συμφωνία και των εκπροσώπων της μείζονος μειοψηφίας, το 2020, έχουμε πάρει σχετικές θετικές γνωμοδοτήσεις των αρμόδιων Υπουργείων για τη χωροθέτηση του συγκεκριμένου κτιρίου. Στην κατεύθυνση αυτή, απαιτείται απλή γνώμη του Δήμου – όχι σύμφωνη γνώμη, αλλά απλή».

Η χρηματοδότηση, σύμφωνα με δέσμευση του Υπουργείου, θα εξασφαλιστεί από το ΥΠΕΝ. Η χωροθέτηση του κτιρίου προβλέπεται στο πλάτωμα στο νότιο τμήμα του λιμένα, κοντά στην προβλήτα κρουαζιεροπλοίων, ενώ σύμφωνα με την κ. Μαραγκού, «είναι το σημείο, όπου και στο master plan, προβλέπεται η χωροθέτηση αυτού του κτηρίου, ή σε παράπλευρη, εφόσον αποφασίσουμε το μπάζωμα του λιμένα, για τη δημιουργία επιπλέον χώρου κρουαζιέρας. Επίσης, στο σημείο αυτό προβλέπεται και η ανάπτυξη υδατοδρομίου, οπότε το κτίριο αυτό που ερχόμαστε να χωροθετήσουμε στη συγκεκριμένη περιοχή, θα εξυπηρετήσει και τις ανάγκες του υδατοδρομίου».

Κατόπιν σχετικών ερωτήσεων από τα μέλη του Σώματος, η κ. Μαραγκού διευκρίνισε, ότι οι διαδικασίες αδειοδότησης του κτηρίου προβλέπονται από το αρ. 171 του ν. 4819/2021 και απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του Υπουργείου Ναυτιλίας, καθώς και η απλή γνωμοδότηση του Δημοτικού Συμβουλίου. Επίσης, τα αρχιτεκτονικά σχέδια που απαιτούνται για την οικοδομική άδεια, πριν αυτή υποβληθεί προς έγκριση, πρέπει να τύχουν της έγκρισης του ΥΠΕΝ και της πολεοδομίας. Στη συνέχεια, η άδεια περνά από έγκριση ΕΠΑΕ, Υπουργείου Πολιτισμού κλπ.

Επίσης, η πρόεδρος του ΔΛΤ Σύρου επανέλαβε, ότι η τήρηση των δεσμεύσεων για τη ζώνη Σένγκεν, σχετίζεται με την ανάπτυξη της κρουαζιέρας και του θαλάσσιου τουρισμού, καθώς βάσει της στρατηγικής στόχευσης του Δήμου και του master plan του λιμένα Ερμούπολης, η Σύρος στοχεύει στην ανάπτυξη των δύο τομέων – όπως αναφέρεται και στο στρατηγικό σχέδιο που μόλις πρόσφατα εκπόνησε η εταιρεία Toposophy – και η συμμόρφωση με τη Συνθήκη, θα επιτρέψει την απευθείας πλεύση σκαφών στο λιμάνι της Σύρου, ένα ασφαλές λιμάνι στο κέντρο του Αιγαίου, από μία χώρα εκτός ζώνης Σένγκεν, όπως ενδεικτικά η Τουρκία, μετατρέποντας το νησί σε πόλο έλξης για επισκέπτες διεθνώς. Υπογράμμισε δε, πως η απώλεια του χαρακτηρισμού του λιμένα ως εθνικής σημασίας, θα σημάνει τη ματαίωση των σχεδίων και του οράματος αυτού για τη Σύρο.

Όσον αφορά στην όψη του νέου αυτού κτηρίου, η κ. Μαραγκού επεσήμανε πως αυτά βρίσκονται υπό κατάρτιση και θα παρουσιαστούν έως και το τέλος του μήνα από το συνεργαζόμενο αρχιτεκτονικό γραφείο, με το ΔΛΤ και το Δήμαρχο να έχουν λάβει τη ρητή διαβεβαίωση, πως «το κτήριο θα μοιάζει σαν να βρίσκεται εκεί από παλιά», δηλαδή θα είναι πλήρως εναρμονισμένο με το περιβάλλον. Παράλληλα, θα πρόκειται για μη συμβατική κατασκευή, η οποία – με κόστος – θα μπορεί να μετακινηθεί εφόσον βρεθεί κάποια άλλη λύση.

Προσωπική δέσμευση του Δημάρχου για μη διατάραξη της αρχιτεκτονικής συνοχής

Από πλευράς των στελεχών της Δημοτικής Αρχής, δόθηκε απόλυτη στήριξη όσον αφορά στην διαδικασία που έχει δρομολογήσει το Λιμενικό Ταμείο, και συγκεκριμένα από τον Αντιδήμαρχο Τουρισμού, κ. Παναγιώτη Κουταβά, τον Αντιδήμαρχο Οικονομικών, κ. Γιάννη Πιταούλης και τον δημοτικό σύμβουλο κ. Ανδρές Γιαλόγλου, με όλους τους να επικεντρώνονται στον κίνδυνο αποχαρακτηρισμού του λιμένα.

Από την πλευρά του, ο Δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης, κ. Νίκος Λειβαδάρας, δήλωσε ότι κατανοεί τους όποιους προβληματισμούς σχετικά με το αισθητικό κομμάτι, υπογραμμίζοντας πως πρώτα τα στελέχη της Δημοτικής Αρχής και του ΔΛΤ Σύρου προσπάθησαν να βρουν εναλλακτικές λύσεις, μία εκ των οποίων αφορά και στο κτήριο του Τελωνείου Σύρου. Ωστόσο, ο ίδιος ξεκαθάρισε, ότι υπάρχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές για το σημείο εισόδου-εξόδου, που είναι δύσκολο να τηρηθούν στο συγκεκριμένο κτήριο, αλλά και πως δεν είναι κατάλληλο δεδομένου, ότι μεσολαβεί δρόμος μεταξύ του κτηρίου και του σημείου αποβίβασης-επιβίβασης.

Στο κομμάτι που στάθηκε κατηγορηματικός και απόλυτος ο Δήμαρχος, είναι πως ο ίδιος δεν θα επιτρέψει σε καμία περίπτωση την αισθητική υποβάθμιση του χώρου με λυόμενες κατασκευές, ενώ υπογράμμισε, πως κατά την επαφή του ίδιου και της Προέδρου του ΔΛΤ με τους μελετητές, έλαβαν την απόλυτη διαβεβαίωση, πως το κτήριο θα είναι πλήρως εναρμονισμένο με το τελωνείο.

Σημείωσε, πως προφανώς, οι αρμόδιοι θα βρίσκονται εν αναμονή των τελικών σχεδίων που θα παρουσιαστούν, καθώς ζητούμενο είναι η είσοδος του λιμένα, που βρίσκεται δίπλα ακριβώς από μνημεία, να είναι αισθητικά άρτια.

Αντιρρήσεις επί παράλληλων θεμάτων

Από την πλευρά της μειοψηφίας ο δημοτικός σύμβουλος, Δημήτρης Κοσμάς αναφέρθηκε στο μάστερ πλαν του λιμανιού λέγοντας πως “Για να γίνει αυτή η κατασκευή θα πρέπει να έχει λυθεί το μάστερ πλαν, να έχουν γίνει οι επιχώσεις”.

Επιπλέον πρότεινε για την συγκεκριμένη χρήση το κτήριο τελωνίου, λέγοντας πως “είναι ευκαιρία να διατεθεί αυτό το κτήριο και να αποκατασταθεί και δομικά και λειτουργικά; Να φύγουν οι υπηρεσίες, να βρεθούν λύσεις, και να παίξει το ρόλο αυτό το τελωνείο, χωρίς να επιβαρυνθεί η περιοχή… Θα προτείνω να γίνει οποιαδήποτε συζήτηση για το πως μπορούμε να αξοποιήσουμε το χώρο του τελωνείου ώστε να μη μπούμε στη διαδικασία να τοποθετηθεί ένα επιπλέον κτήριο”.

Τέλος αναφέρθηκε και στην ανάγκη προσκόμισης του αρχιτεκτονικού σχεδίου.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας, Αλέξης Αθανασίου αναφέροντας πως “Ένα μεγάλο κομμάτι του τελωνείου, τεχνικές υπηρεσίες, πολεοδομία θα μπορούσε κάλλιστα να διατεθεί για το χώρο αυτό. Ο μόνος τρόπος για να σωθεί το κτήριο αυτό το υπέροχο θα ήταν αυτός. Πόσο θα πάρει;”.

Επίσης στάθηκε και αυτός στο αρχιτεκτονικό σχέδιο λέγοντας “Να δούμε το σχέδιο να ξέρουμε τι ψηφίζουμε”, ενώ ζήτησε να αποσυρθεί το θέμα και να επανέλθει.

Τεκμηριωμένες απαντήσεις

Απαντώντας σε όλα τα ανωτέρω, η πρόεδρος του Δ.Λ.Τ.Σ. κ. Μαραγκού αποδόμησε όλες τις αντιρρήσεις της αντιπολίτευσης αναφέροντας πως σύμφωνα με τη νομοθεσία, για την κατασκευή δεν απαιτείται εγκεκριμένο μάστερ πλαν, σύμφωνα με την ξεκάθαρη διατύπωση του νόμου, σημειώνοντας παράλληλα πως ακόμη και να είχε εγκριθεί το μάστερ πλαν μέχρι να εγκριθούν οι όροι δόμησης θα περάσουν 15 χρόνια τουλάχιστον.

Όσο για την χρήση του τελωνείου κατέστησε σαφές πως “το τελωνείο δεν πρόκειται να χρηματοδοτηθεί, διότι βρίσκεται εκτός της χερσαίας ζώνης. Είναι αδύνατον να χρησιμοποιηθούν κτήρια, τα οποία βρίσκονται εκτός περιοχής αρμοδιότητάς του. Μιλάμε για μία χρηματοδότηση της τάξεως των 800.000 ευρώ περίπου.

Κι εμάς μας απασχολεί η τύχη του τελωνείου. Αν θέλουμε να κάνουμε κάτι για αυτό πρέπει να προχωρήσουμε σε επανακαθορισμό της χερσαίας ζώνης λιμένα, προκειμένου στη συνέχει αυτό να μπορεί να μετατραπεί σε χώρο Σένγκεν. Και για αυτή τη διαδικασία, απαιτούνται χρόνια”.

Όσον αφορά δε τη συνολική διαφωνία της μειοψηφίας ανέφερε “Δεν κατανοώ τη διαφωνία σας, όταν επί τέσσερα χρόνια, ήταν σημαία σας το master plan, το οποίο master plan που εσείς έχετε ψηφίσει προβλέπει την κατασκευή ενός παρεμφερούς κτιρίου 10 μέτρα πιο ανατολικά. Και για αυτό ποτέ κανείς σας δεν εξέφρασε κάποιον προβληματισμό, ως προς το πώς είναι δυνατόν να κατασκευαστεί ένα κτήριο 400τ.μ. στη συγκεκριμένη περιοχή. Επίσης, δεν κατανοώ τη σημερινή σας στάση, όταν η απόφαση για την έγκριση της τοποθέτησης στο Δ.Σ. του Λιμενικού Ταμείου υπήρξε ομόφωνη. Ο κ. Σκευοφύλακας ήταν παρών. Προφανώς συνεννοείστε μεταξύ σας, αποτελείτε μία δημοτική ομάδα, και ο ίδιος ήταν θετικός σε όλο αυτό. Επίσης, δεν μπορώ να καταλάβω τη στάση σας, όταν οι ίδιοι είχατε ξεκινήσει τις διαδικασίες με σχετικές προγραμματικές συμβάσεις με την Περιφέρεια Ν. Αιγαίου για να χωροθετηθεί υδατοδρόμιο στο σημείο αυτό. Όταν δημιουργηθεί το υδατοδρόμιο, με το καλό, την αντίστοιχη πύλη εισόδου για αυτό πώς την είχατε φανταστεί; Μία λυόμενη κατασκευή; Διότι εδώ σας λέω ότι δεν πάμε σε λυόμενη κατασκευή. Δεν θα τοποθετήσουμε ένα ISOBOX. Κάνουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για ένα εναρμονισμένο κτήριο”.

Αυτό που εξάγεται από όλη την ανωτέρω αντιπαράθεση είναι πως το διακύβευμα της συζήτησης αυτής είναι η διατήρηση του λιμένα Ερμούπολης ως λιμένα εθνικής σημασίας, για λόγους κύρους, διοικητικούς και αναπτυξιακούς.