Εργαλείο ανάπτυξης για χέρια του Δήμου

Ένα χρήσιμο εργαλείο που θα συμβάλει στην ανάπτυξη του νησιού, αποκτάει πλέον ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης, με την έγκριση του Επιχειρησιακού Σχεδίου, το οποίο συζητήθηκε το απόγευμα της Δευτέρας, κατά τη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου.

Αξίζει να σημειωθεί πως τα Επιχειρησιακά Προγράμματα συνιστούν ολοκληρωμένα προγράμματα τοπικής και οργανωτικής ανάπτυξης των Ο.Τ.Α. Α’ βαθμού και αφορούν στις υποδομές και στις τοπικές επενδύσεις, καθώς και στη βελτίωση της υφιστάμενης οργάνωσης και λειτουργίας των Δήμων. Την ίδια ώρα, στοχεύουν στη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας του Δήμου και την παροχή αναβαθμισμένων υπηρεσιών προς τους πολίτες. 

Για ένα όραμα της Δημοτικής Αρχής που πλέον υλοποιείται, έκανε λόγο κατά την εισαγωγική ομιλία του, ο δήμαρχος Νίκος Λειβαδάρας, ενώ από την πλευρά του, ο εισηγητής του θέματος και εντεταλμένος σύμβουλος του τμήματος Προγραμματισμού του Δήμου, Ανδρέας Γιαλόγλου μίλησε για μία ιστορική στιγμή για το Δήμο, ο οποίος μετά από 10 χρόνια αποκτάει και πάλι ένα νέο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα.
Την ίδια ώρα, έντονη ήταν η κριτική που άσκησε η αντιπολίτευση στο Δήμο, τονίζοντας ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να ψηφίσουν θετικά για ένα Πρόγραμμα που αφορά το μέλλον του νησιού και έχει ισχύ από το 2019 έως το 2023.

Συζήτηση με αντεγκλήσεις και αντιπαραθέσεις

Την σπουδαιότητα του έργου, αλλά και τη μελλοντική του χρησιμότητα, αναφορικά με το θέμα των επενδύσεων στο Δήμο, θέλησε να αναδείξει κατά την εισαγωγική ομιλία του, ο δήμαρχος Νίκος Λειβαδάρας, ο οποίος τόνισε ότι “το όραμα της Δημοτικής Αρχής ήταν και είναι η δημιουργία ενός Δήμου που θα βρίσκεται κοντά στον πολίτη με αίσθημα κοινωνικής υπευθυνότητας, ικανού να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της καθημερινότητας, αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες και να υλοποιεί ένα αναπτυξιακό πρόγραμμα με έμφαση στον τουρισμό, τις περιβαλλοντικές, πολιτιστικές και εκπαιδευτικές υποδομές”.
Μάλιστα, ο κ. Λειβαδάρας σημείωσε πως στόχος της Δημοτική Αρχής από την ανάληψη των καθηκόντων της ήταν να καταρτίσει ένα Επιχειρησιακό Σχέδιο στο οποίο θα αποτελέσει μία βάση στην οποία θα πατήσει τόσο η παρούσα, όσο και η επόμενη δημοτική αρχή. 

“Ένας σχεδιασμός για την ανάπτυξη του νησιού μας με στοχευμένες δράσεις, μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες, που θα αποτυπώνεται το αναπτυξιακό όραμα για το νησί μας για την επόμενη 5ετια και θα αποτελεί βασική εισροή σε κάθε επόμενο σχεδιασμό”, σημείωσε χαρακτηριστικά. 

Στη συνέχεια, το λόγο πήρε ο εισηγητής του θέματος, Ανδρέας Γιαλόγλου, επισημαίνοντας πως πρόκειται για μία ευχάριστη στιγμή, καθώς ο Δήμος αποκτάει Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. “Πρόκειται για ένα εγκεκριμένο επιχειρησιακό σχέδιο, το οποίο έχει όλα τα χαρακτηριστικά που προβλέπονται από τη νομοθεσία και αποτελεί τη βάση για την εκπόνηση πλειάδας άλλων σχεδίων για το Δήμο μας, όπως ήδη έχει συμβεί από τη στιγμή που εγκρίθηκε η πρώτη φάση του σχεδίου το Δεκέμβριο του 2021”, δήλωσε ο κ. Γιαλόγλου, που δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στις καθυστερήσεις που υπήρξαν, σημειώνοντας, ωστόσο, πως αυτές σε καμία περίπτωση δεν αναιρούν την αξία του κειμένου και υπενθυμίζοντας παράλληλα πως το τελευταίο επιχειρησιακό σχέδιο που εγκρίθηκε από το Δήμο ήταν τον Φεβρουάριο του 2013. 

“Τα έργα που παρουσιάζονται στο Επιχειρησιακό Σχέδιο έχουν ορίζοντα υλοποίησης και εκπόνησης που ξεπερνάει τα τρία με τέσσερα χρόνια από το 2023 και μετά. Επίσης, να τονίσω ότι το Επιχειρησιακό Σχέδιο είναι ένα δυναμικό κείμενο το οποίο μπορεί κάθε χρόνο να εμπλουτίζεται και να γίνεται ακόμα πιο επικαιροποιημένο”, υποστήριξε ο κ. Γιαλόγλου. 

Την ίδια ώρα, ωστόσο, έντονη ήταν η κριτική που ασκήθηκε από την πλευρά της αντιπολίτευσης στο Δήμο, αναφορικά με την καθυστέρηση που παρατηρήθηκε ως προς την υλοποίηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος, το οποίο αφορά την περίοδο 2019-2023. 

“Αναρωτιέμαι γιατί θα το πούμε πάλι 2019-2023, φτάνοντας ουσιαστικά στο τέλος της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Κι αναρωτιέμαι αν το συγκεκριμένο πρόγραμμα λήγοντας και φτάνοντας στο τέλος του 2023 μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στα επόμενα χρόνια. Το λέω αυτό με τη λογική ότι έχουν εμπλακεί σύμβουλοι για την εκπόνησή του, πέρα από την Υπηρεσία”, αναρωτήθηκε ο δημοτικός σύμβουλος της μείζονος αντιπολίτευσης, Γιώργος Δούναβης. 

Στις απορίες που εξέφρασε ο κ. Δούναβης, απάντησε ο σύμβουλος υποστήριξης για την κατάρτηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος, κ. Παναγιώτης Γρηγοράκος, ο οποίος ξεκαθάρισε πως το συγκεκριμένο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα πρόκειται για μία καθαρά ιδιοκτησία του Δήμου και δεν τίθεται κανένα θέμα πνευματικών δικαιωμάτων. Μάλιστα, εξήγησε πως η εταιρεία που ανέλαβε την εκπόνησή του μελλοντικά θα έχει τη δυνατότητα να προσφέρει βοήθεια σε οποιαδήποτε διευκρίνηση χρειαστεί η επόμενη Δημοτική Αρχή, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση. 

Από την πλευρά της, η επικεφαλής του συνδυασμού “Πρώτα η Σύρος”, Μαρία Καζαντζάκη δήλωσε πως “το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα είναι ένας καθαρά μελλοντικός σχεδιασμός για την ανάπτυξη του Δήμου, αλλά τι μελλοντικός τώρα 2019-2023, όχι απλά γελάει το μέλλον, αλλά κλαίει και το παρελθόν λέω εγώ. Είναι αδύνατον να στηρίξουμε ένα πλάνο που αναφέρεται στο παρελθόν και είναι άσκοπο να κάνουμε ερωτήσεις για μία χρονική περίοδο που έχει παρέλθει. Απλώς αποδεικνύεται περίτρανα πως οι χρόνοι του Δήμου με τους χρόνους της ανάπτυξης του νησιού μας δεν συμβαδίζουν”. 

Στη συνέχεια, το λόγο πήρε και πάλι ο κ. Γιαλόγλου, τονίζοντας πως η κριτική τόσο του κ. Δούναβη, όσο και της κας. Καζαντζάκη αφορούσαν αποκλειστικά την όποια καθυστέρηση μπορεί να υπήρξε, χωρίς όμως να αναφέρονται στην στρατηγική, το όραμα και τους άξονες του Προγράμματος. “Για την ουσία του θέματος δεν άκουσα κανένα σχόλιο. Ο κ. Δούναβης απαρίθμησε τις ημερομηνίες στις αποφάσεις του Δήμου μέχρι να φτάσουμε στο σήμερα, ασκώντας κριτική μόνο για την καθυστέρηση. Η μείζονα μειοψηφία, που επί 5 χρόνια διοικούσε το Δήμο και το θέμα Επιχειρησιακό Πρόγραμμα το απαντούσε τότε στις ερωτήσεις μας με το απόλυτο κενό”, σχολίασε ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΣ. 

Στο σημείο εκείνο οι τόνοι της συζήτησης ανέβηκαν, με τον κ. Δούναβη να θυμίζει στο Σώμα πως κατά την θητεία της προηγούμενης Δημοτικής Αρχής είχε αρχίσει η εκπόνηση ενός Επιχειρησιακού Προγράμματος από το Δήμο, ωστόσο ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας που αντιμετώπισε ένας υπάλληλος είχε ως αποτέλεσμα να σταματήσει η ολοκλήρωσή του. 

“Με όλο το σεβασμό όσον αφορά σε προβλήματα υγείας, εσείς κάνατε επίκληση στην ασθένεια ενός υπαλλήλου. Δηλαδή αν κάποιος υπάλληλος της Οικονομικής Υπηρεσίας ασθενούσε δεν θα κάναμε προϋπολογισμό του Δήμου; Ή αν αρρώσταινε ένας υπάλληλος των Τεχνικών Υπηρεσιών, δεν θα είχε υπήρχε τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου; Θα μπορούσατε να το αναθέσετε σε κάποιον άλλον υπάλληλο ή ακόμα και σε κάποιον εξωτερικό συνεργάτη. Ας είμαστε λίγο σοβαροί εδώ”, σχολίασε επικριτικά ο κ. Γιαλόγλου.

Αντικείμενο του Επιχειρησιακού Προγράμματος

Στο πλαίσιο της διαδικασίας εκσυγχρονισμού της οργάνωσης και λειτουργίας της πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης, θεσπίστηκε για πρώτη φορά η υποχρέωση εκπόνησης Επιχειρησιακών Προγραμμάτων από τους Ο.Τ.Α. Α’ βαθμού, με πληθυσμό άνω των 10.000 κατοίκων. 

Η έναρξη της εφαρμογής του «Καλλικράτη» και η εναρμόνιση με το άρθρο 266 του Ν. 3852/2010: (ΦΕΚ Α’87/07.06.2010) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης» επιβεβαιώνεται και ενισχύεται η υποχρέωση κατάρτισης Επιχειρησιακών Προγραμμάτων από τους Ο.Τ.Α. α’ βαθμού. Παράλληλα, ο Ν. 3852/2010 επιφέρει σημαντικές απαιτήσεις λόγω του μεγάλου μεγέθους των Δήμων. Οι ΟΤΑ Α΄ Βαθμού πλέον δεν λειτουργούν αποκλειστικά ως πάροχοι δημόσιων υπηρεσιών προς τους πολίτες αλλά επιφορτίζονται με την υποχρέωση να λειτουργήσουν ως πολιτικός, κοινωνικός και αναπτυξιακός θεσμός. 

Το Επιχειρησιακά Προγράμματα συνιστούν ολοκληρωμένα προγράμματα τοπικής και οργανωτικής ανάπτυξης των Ο.Τ.Α. Α’ βαθμού. Αφορούν τις υποδομές και τις τοπικές επενδύσεις, καθώς και τη βελτίωση της υφιστάμενης οργάνωσης και λειτουργίας των Ο.Τ.Α., ενώ παράλληλα στοχεύουν στη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας του Δήμου και την παροχή αναβαθμισμένων υπηρεσιών προς τους πολίτες. 

Επίσης, καλύπτουν όλο το φάσμα των αρμοδιοτήτων του Δήμου και εν δυνάμει το σύνολο των τοπικών υποθέσεων. Απαραίτητη προϋπόθεση για την κατάρτιση των επιχειρησιακών προγραμμάτων αποτελεί η συμπερίληψη σε αυτά των κατευθύνσεων του αναπτυξιακού σχεδιασμού τόσο σε περιφερειακό, όσο και σε εθνικό επίπεδο, του υφιστάμενου χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, καθώς και των προτεραιοτήτων που απορρέουν από θεσμοθετημένα χρηματοδοτικά μέσα, με τρόπο τέτοιο ώστε να προβάλλεται η τοπική τους διάσταση.

Κύρια χαρακτηριστικά του Επιχειρησιακού Προγράμματος

Το επιχειρησιακό πρόγραμμα του Δήμου αποτελεί εργαλείο για την άσκηση του αναπτυξιακού του ρόλου, με τα εξής χαρακτηριστικά: 

Είναι ολοκληρωμένο πρόγραμμα τοπικής ανάπτυξης και βελτίωσης της διοικητικής ικανότητας του Δήμου: Συνιστά πρόγραμμα αναπτυξιακών υποδομών και τοπικών επενδύσεων, αλλά και βελτίωσης της υφιστάμενης λειτουργίας των δημοτικών υπηρεσιών. Είναι πρόγραμμα, πολυτομεακού χαρακτήρα με εύρος θεματικών αντικειμένων αντίστοιχου του φάσματος των θεμάτων που απασχολούν την καθημερινή λειτουργία του. Καλύπτει όλο το φάσμα των αρμοδιοτήτων του και εν δυνάμει το σύνολο των τοπικών υποθέσεων. 

Αποτελεί το τετραετές πρόγραμμα δράσης του ΟΤΑ και των Νομικών Προσώπων του: Στις προτεραιότητες του προγράμματος αντανακλάται η βούληση και το όραμα της Δημοτικής Αρχής καθώς και οι προτεραιότητες του αναπτυξιακού σχεδιασμού σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.
Το εν λόγω όραμα αποτυπώνεται στη στρατηγική και αναλύεται σε πρόγραμμα δράσης του Δήμου και τέλος σε ετήσιο πρόγραμμα δράσης της κάθε υπηρεσίας του Δήμου και των Νομικών Προσώπων του. 

Είναι οργανικό στοιχείο της καθημερινής λειτουργίας και διοίκησης του Δήμου και μέρος του προγραμματικού του κύκλου: Η σύνταξη του επιχειρησιακού προγράμματος είναι η αρχική φάση της διαδικασίας προγραμματισμού, παρακολούθησης και αξιολόγησης της δράσης του Δήμου. Η διαδικασία αυτή αποτελεί το διαρκές αντικείμενο ενασχόλησης των αιρετών οργάνων, των προϊσταμένων και της αρμόδιας υπηρεσίας προγραμματισμού του. 

Υλοποιείται μέσω του ετήσιου προγράμματος δράσης του Δήμου: Σκοπός της σύνταξης του ετήσιου προγράμματος δράσης είναι η εξειδίκευση του συνολικού επιχειρησιακού προγράμματος σε ετήσιο πρόγραμμα των υπηρεσιών. Ο ετήσιος προγραμματισμός στοχεύει στον επιμερισμό των δράσεων του τετραετούς προγράμματος στις υπηρεσίες, οι οποίες υλοποιούν τμήματα του επιχειρησιακού προγράμματος. 

Εκπονείται με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων: Κατά τη διαδικασία σύνταξής του συμμετέχουν με σαφώς καθορισμένο τρόπο:

• Αιρετά όργανα (Δημοτικό Συμβούλιο, επιτροπές του Δημοτικού Συμβουλίου, Αντιδήμαρχοι, ΔΣΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ, Τοπικά συμβούλια).
• Υπηρεσιακά στελέχη (Προϊστάμενοι υπηρεσιών, στελέχη της υπηρεσίας Προγραμματισμού).
• Τοπικοί φορείς και ομάδες δημοτών με σημαντικό βαθμό συμβολής στην τοπική ανάπτυξη ή/και στη λειτουργία του ΟΤΑ.
• Φορείς του διοικητικού συστήματος της χώρας (Περιφέρεια).

Αξιοποιεί δείκτες επίδοσης: Το επιχειρησιακό πρόγραμμα διατυπώνει μετρήσιμους γενικούς και ειδικούς στόχους, η επίτευξη των οποίων παρακολουθείται μέσω της αξιοποίησης συστήματος δεικτών επίδοσης. Για την παρακολούθηση της εξέλιξης της τιμής των δεικτών αξιοποιούνται τα στοιχεία (εσόδων/δαπανών, πόρων, εκροών, αποτελεσμάτων στους αποδέκτες) που τηρούνται στις βάσεις δεδομένων του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος ενός Ο.Τ.Α.

Στόχοι του Επιχειρησιακού Προγράμματος

Η σύνταξη επιχειρησιακών προγραμμάτων από τους Ο.Τ.Α. αποσκοπεί στην εισαγωγή μόνιμων εσωτερικών διαδικασιών και συστημάτων προγραμματισμού στην πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση.
Στόχος είναι η διαδικασία του προγραμματισμού, της παρακολούθησης και της μέτρησης των αποτελεσμάτων των δράσεων του Ο.Τ.Α., να αποτελέσει μια σταθερή εσωτερική λειτουργία και διαδικασία, στην οποία θα συμμετέχει σε όλες τις φάσεις, με συγκεκριμένο ρόλο, το ανθρώπινο δυναμικό του.
Ειδικότερα, η εκπόνηση επιχειρησιακών προγραμμάτων των Ο.Τ.Α. στοχεύει :

• στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας της λειτουργίας τους,
• στην προώθηση του αναπτυξιακού και κοινωνικού τους ρόλου,
• στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών,
• στην αποδοτικότερη και αποτελεσματικότερη κατανομή και αξιοποίηση των πόρων,
• στην προσέλκυση πρόσθετων οικονομικών πόρων, στην επίσπευση της ωρίμανσης και της υλοποίησης των δράσεων,
• στον περιορισμό της αποσπασματικής αντιμετώπισης των προβλημάτων,
• στον συντονισμό των δομών του Ο.Τ.Α., τη βελτίωση του τρόπου διοίκησης και την προώθηση του εσωτερικού μετασχηματισμού των Ο.Τ.Α.,
• στην ανάπτυξη συνεργασιών με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα,
• στην ενίσχυση της τοπικής δημοκρατίας και την αύξηση της δυνατότητας κοινωνικού ελέγχου.