Η Μαρία Μαυρίκου για τον νέο νόμο για τους ΟΤΑ

της Μαρίας Μαυρίκου
Δημοτικής Συμβούλου Δήμου Σύρου-Ερμούπολης

Δημοσιεύτηκε πρόσφατα ο ν. 5056/2023 (ΦΕΚ 163/Α) "Αναμόρφωση του συστήματος διακυβέρνησης Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού, κατάργηση νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου δήμων, παρακολούθηση επιδόσεων τοπικής αυτοδιοίκησης οικονομική και διοικητική διαχείριση οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, ευζωία των ζώων συντροφιάς, κατασκευή και αναβάθμιση λειτουργούντων χερσαίων συνοριακών σταθμών και λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Εσωτερικών" ενώ συνεχίζεται η έκδοση σχετικών διευκρινιστικών εγκυκλίων (1160, 1172, 1237).

Σύμφωνα με τον νέο νόμο αναμορφώνεται το μοντέλο οργάνωσης και διακυβέρνησης των ΟΤΑ και βελτιώνονται ζητήματά τους με στόχο την προσέγγιση των αρχών της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας.

Όσον αφορά τα όργανα διοίκησης των δήμων αυτά πλέον είναι το δημοτικό συμβούλιο, η δημοτική επιτροπή και ο δήμαρχος. Καταργούνται η οικονομική και εκτελεστική επιτροπή καθώς και η επιτροπή ποιότητας ζωής, οι αρμοδιότητες των οποίων περνάνε στη Δημοτική Επιτροπή. Η τελευταία επιφορτίζεται και με επιπρόσθετες αρμοδιότητες όπως, τη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων, την τροποποίηση του φυσικού ή οικονομικού αντικειμένου συμβάσεων, τη σύναψη χρηματοδοτικών μισθώσεων μηχανολογικού εξοπλισμού και οχημάτων του Δήμου, τις δωρεές εξοπλισμού σε άλλους δήμους, την υποβολή των αιτημάτων πρόσληψης προσωπικού, τη διαγραφή χρεών και την απαλλαγή από προσαυξήσεις μέχρι του ποσού των 150.000€ και την επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών. Η θητεία της διαρκεί 30 μήνες όπως ισχύει και για το προεδρείο του δημοτικού συμβουλίου.

Με στόχο την αποδοτικότερη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων, τη βελτίωση του οικονομικού προγραμματισμού καθώς και την ενιαία αντιμετώπιση της οικονομικής και διοικητικής διαχείρισης των δήμων προβλέπεται η κατάργηση των ΝΠΔΔ, κοινωφελών επιχειρήσεων (έως 31.12.2023) και σχολικών επιτροπών (έως 30.06.2024). Ο συνολικός αριθμός των ΝΠΔΔ και των κοινωφελών επιχειρήσεων των δήμων ανέρχεται σε 488, των σχολικών επιτροπών σε 631, ενώ το σύνολο των εργαζομένων σε αυτά είναι 16.978 άτομα, εκ των οποίων το 46% αφορά τακτικό προσωπικό. Το προσωπικό τους μεταφέρεται με την ίδια εργασιακή σχέση που υπήρχε στον πυρήνα των Δήμων ενώ από την κατάργηση εξαιρούνται κυρίως τα Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία, τα Δημοτικά θέατρα, οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης, Αποχέτευσης. Όσον αφορά τις σχολικές μονάδες ο Δ/ντής τους ορίζεται ως υπόλογος διαχειριστής της πάγιας προκαταβολής.

Δύο πολύ σημαντικές καινοτομίες που εισάγει ο νόμος στους τομείς της διαφάνειας και της επίδοσης των δήμων είναι πρώτον, η ανά δίμηνο δημόσια λογοδοσία των αιρετών οργάνων, πρακτική που θα συμβάλει στην καλύτερη πληροφόρηση των πολιτών για όλα τα θέματα, και δεύτερον, η θέσπιση δεικτών απόδοσης των ΟΤΑ, βραβείων και χρηματικών επάθλων, που ανέρχονται στο 0,2 τοις χιλίοις επί του συνολικού ετήσιου ύψους των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων των δήμων, για τις βέλτιστες επιδόσεις τους, οι οποίες θα καταγράφονται στον κόμβο παρακολούθησης επιδόσεων ΟΤΑ που δημιουργείται στο Υπουργείο Εσωτερικών.

Μία εκ των σημαντικών διατάξεων του νόμου επίσης είναι και η παροχή κινήτρων σε εργαζομένους, με λήψη απόφασης δημοτικού συμβουλίου για τον τρόπο παροχής σίτισης και καταλύματος διαμονής ή/και καθορισμό χρηματικού επιδόματος, με αναδρομική ισχύ από 14.12.2022. Η διάταξη αυτή δύναται να καλύψει τις ανάγκες, μεταξύ άλλων, των εκπαιδευτικών και του προσωπικού των νοσοκομείων/ΚΥ.