Ο χορός του Ζαλόγγου. Μύθος ή ιστορικό γεγονός;

Η Ελλάδα είναι μια χώρα γεμάτη μύθους, πολλούς μύθους, αλλά και ιστορία.

Θαυμάστηκε, μελετήθηκε και αγαπήθηκε απ’ τους πνευματικούς ανθρώπους όλου του κόσμου.

Φυσικό είναι, βέβαια, όταν μιλάμε για την αρχαιότητα και ιδιαίτερα για τις προϊστορικές εποχές, που δεν υπήρχε γραπτός λόγος, να μην γνωρίζουμε ακριβώς αν είναι μύθος ή πραγματικότητα κάτι που λέγεται ότι συνέβη στο μακρινό παρελθόν. Όταν όμως η νεότερη ιστορία και ιδιαίτερα γεγονότα που έχουν καταγραφεί από σοβαρούς ιστορικούς (Έλληνες και ξένους) αμφισβητείται, τότε, νομίζω ότι είναι αρκετά σοβαρό. Η κ. Μ. Ρεπούση την πρώτη φορά, όταν έγραφε το σχολικό βιβλίο, αναφέρθηκε στον…. «συνωστισμό» που έγινε στο λιμάνι της Σμύρνης, όταν χάθηκαν τόσες ζωές ανθρώπων… Ήταν σωστή η λέξη «συνωστισμός»; Ίσως όχι. Και φυσικά υπάρχουν μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν αυτές τις τραγικές στιγμές. Νομίζω ότι η συγγραφή ενός σχολικού βιβλίου είναι μια «ιερή» υπόθεση και χρειάζεται προσεκτικό τρόπο γραφής.

Και η κ. Μ. Ρεπούση ξανάπαιξε με την Ιστορία. Γράφει ένας σοβαρός δημοσιογράφος: «…η κ. Ρεπούση στην προσπάθειά της να κερδίσει πέντε λεπτά δημοσιότητας άρχισε να φλυαρεί περί «εθνικών μύθων». Είναι απίστευτο το πόσες επιθέσεις δέχθηκε από πολλούς σχολιαστές. Η κ. Ρεπούση έχει, όμως, τεράστια ευθύνη, γιατί με την αυτάρεσκη συμπεριφορά της, έριξε λάδι στη φωτιά…»

Μύθος ή Ιστορία;

ΤΟ ΣΟΥΛΙ: «Το Σούλι δεν έχει, όπως έχουν κατά κανόνα όλοι οι Ελληνικοί χώροι, ιστορίαν πανάρχαιαν, αρχαίαν ή έστω μεσαιωνικήν. Η ιστορία του είναι νέα, αλλά, υπό έποψιν ηρωισμού και αυτοθυσίας, τόσον μεγάλη, ώστε να συναγωνίζεται τας λαμπροτέρας σελίδας της μακραίωνος ιστορίας του έθνους. Το Σούλι είναι όνομα ομάδος χωριών της Ηπείρου κειμένων μεταξύ Ιωαννίνων και Άρτης…Το Σούλι έκτισαν οι κάτοικοί του κατά τον 16ο αιώνα εις εξαιρετικώς δυσπρόσιτων θέσιν και εις ύψος 900 μέτρων. Τα χωριά ήταν πολλά…Αλλά οι αρχηγοί των συνέδεσαν το όνομά των με αγώνας κατά την προεπαναστατικήν περίοδον και κατά την διάρκειαν του αγώνος του 1821 και εκέρδισαν την γενικήν αναγνώρισιν…

Ταυτοχρόνως αι γυναίκες συνηγωνίζοντο τους άνδρες. Και όταν ο Αλή πασάς αποφάσισε την πάση θυσία και με όλας τα μεθόδους κατάκτησιν του Σουλίου, οι Σουλιώτας ευρέθησαν πανέτοιμοι. Ηττήθη ο Αλή πασάς εις τον πρώτον πόλεμον (1792), ηττήθη και εις τον δεύτερον (1800), αλλά πείσμων, επανήλθε το 1802. Οι Σουλιώται περιήλθον εις άμυναν και αντείχον μέχρι της ώρας, καθ’ ην ενεφανίσθησαν και πάλιν οι όχι άγνωστοι εις την ελληνικήν ιστορίαν προδόται. Εις το Κούγκι εσυνθηκολόγησαν και παρέμεινεν εκεί ο Σαμουήλ με άλλους πέντε. Κατόπιν αυτού ο Βελής εξοργισθείς παρεσπόνθησεν και…τότε εγράφη και η μοναδική εις την παγκόσμιον ιστορίαν σελίς του Ζαλόγγου, όπου αι Ελληνίδες ηρωίδες, αφού έρριψαν εις την άβυσσον τα τέκνα των, χορεύουσαι και άδουσαι ηκολούθησαν η μια την άλλην και πίπτουσαι εις τον κρημνόν εύρον εκεί τον ένδοξο και μοναδικόν εις την ιστορίαν θάνατον. Μετά τινα έτη οι Σουλιώται ήλπισαν ότι θα ηδύνατο να επανακτήσουν την πατρίδα των, αλλ’ ο αγών της εθνικής ανεξαρτησίας περιέπλεξε την κατάστασιν και οι Τούρκοι μετά την τελικήν έξοδον, το 1822 ηρήμωσαν τον χώρον, ο οποίος από το 1912 κατέστη πάλιν ελληνικός»

Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος

(Τόμος Γ’ σελ.242)

Ο «χορός του Ζαλόγγου» όπως είναι γνωστό το θλιβερό γεγονός συνέβη στις 17 Δεκεμβρίου 1803 και βρήκαν το θάνατο 57 ή 60 γυναίκες.

Συνομιλώντας με την παλιά συμφοιτήτριά μου Μαίρη Κωστή, που ιδιαιτέρως έχει μελετήσει τα ιστορικά αρχεία και τις βιβλιοθήκες των Ιωαννίνων και όχι μόνον, μου είπε ότι από τις Σουλιώτισσες γυναίκες σώθηκαν δυο και είναι γνωστή και η μετέπειτα ιστορία τους.

Σημαντικά επίσης στοιχεία αυτού του γεγονότος έχουν καταγραφεί και από Έλληνες Ιστορικούς, αλλά ιδιαίτερα από ξένους περιηγητές. Πλήρη αναφορά κάνει ο Γάλλος συγγραφέας Pouqueville (Πουκεβίλ), ο Cockerell (Κοκερέλ) με εκπληκτικές περιγραφές στα βιβλία τους για τα ταξίδια τους στην Ελλάδα.

Υπάρχουν πολλοί ακόμη περιηγητές και συγγραφείς που ασχολήθηκαν με την Ελλάδα. Ο Cockerell (Κόκερελ) ο Ibrahim Manzour (Ιμπραήμ Μανζούρ), o Leake (Λικ), Fauriel (Φωριέλ) κ.α.

Ας ελπίσουμε ότι δεν θα επανέλθει η κ. Ρεπούση και σε άλλες απομυθοποιήσεις της ιστορίας της Νεώτερης Ελλάδας. Υπάρχει, μια υπέροχη μυθολογία της Αρχαίας Ελλάδας που είναι αρκετά ενδιαφέρουσα.