Λίγα λόγια για τα 180 χρόνια του Γυμνασίου μας

Γράφει ο Αντώνιος Α. Μαυρομουστάκης

Οδοντίατρος

180 χρόνια από την ίδρυση του Γυμνασίου Σύρου, του πρώτου Γυμνασίου της Ελλάδος! 180 χρόνια ζωής μιας αστείρευτης πνευματικής πηγής που γαλούχησε πολλές γενιές Συριανών, Κυκλαδιτών και όχι μόνο, τους δίδαξε το «ευ ζην» και τους βοήθησε να βάλλουν γερά θεμέλια στη ζωή τους και να διαπρέψουν «έκαστος εφ ω ετάχθη».

Με αφορμή αυτή την επέτειο ταξιδεύει ο νους μας δεκαετίες πίσω, τότε που δωδεκάχρονα παιδιά πρωτοπεράσαμε τη σιδερένια καγκελόπορτα και μπήκαμε στον ναό της μάθησης γυμνασιόπαιδα πια με την κουκουβάγια της σοφίας στο πηλίκιό μας, με τους περιορισμούς στην κυκλοφορία μετά την ενάτη ώρα, με την αυστηρή απαγόρευση της παρακολούθησης κινηματογραφικών έργων (ακόμα και την ΖΑΝ ΝΤ’ ΑΡΚ είδαμε στα κλεφτά στον εξώστη του θεάτρου ΑΠΟΛΛΩΝ που τότε λειτουργούσε σαν σινεμά). Πέραν όμως από αυτά που ασφαλώς συνέβαιναν και σε άλλα σχολεία την εποχή εκείνη, το δικό μας Γυμνάσιο ασκούσε μια ξεχωριστή επίδραση στην ψυχολογία μας, γεννούσε μιαν υπερηφάνεια και μια υπευθυνότητα. Ήταν το πρώτο Γυμνάσιου της ελεύθερης πατρίδος μας με πρώτο γυμνασιάρχη τον Νεόφυτο Βάμβα!! Η έδρα που δίδαξε ο μεγάλος δάσκαλος του Γένους μας υπήρχε ακόμη στημένη στην αίθουσα της ογδόης τάξης (τότε το γυμνάσιο λεγόταν 8τάξιο αν και είχε μόνο έξη τάξεις) μπροστά από την μεγάλη έγχρωμη τοιχογραφία του Παρθενώνα. Με δέος αντικρίζαμε αυτό το θέαμα, κι όταν γίναμε κι εμείς μαθητές της ογδόης, τελειόφοιτοι, πρωτόγνωρα κι υπέροχα συναισθήματα γεννιόνταν μέσα μας ακούγοντας τον γυμνασιάρχη να απαγγέλλει κείμενα από αρχαίες τραγωδίες πάνω στην έδρα του σοφού κληρικού Βάμβα μπροστά στον Παρθενώνα! Σε μια εικόνα ζωντανός ο Ελληνοχριστιανικός πολιτισμός!! Γεννιόνταν τότε ταξίδια ονειροπόλα στις ρίζες της ιστορίας μας και παραλογιάζαμε για να μας επαναφέρει στην πραγματικότητα η αυστηρή επίκληση του γυμνασιάρχη. Και δεν ήταν μονό αυτό. Στα ίδια αυτά θρανία καθόταν κάποτε σαν μαθητής ο μεγαλύτερος Έλληνας πολιτικός ο Ελευθέριος Βενιζέλος! Πως να μη ονειρεύεται κανείς! Άλλωστε στα δύσκολα εκείνα χρόνια μόνο όνειρα μπορούσαμε να κάνουμε… Μη ξεχνάμε πως αναφέρομαι στα πρώτα χρόνια μετά την κατοχή στα χρόνια του επάρατου εμφύλιου κατά την διάρκεια του οποίου τρεις νέοι απόφοιτοι του γυμνασίου μας πρόσφεραν την ζωή τους θυσία στους αγώνες του έθνους. Αξίζει να τους αναφέρω: ο λοχαγός Γιώργος Σπηλιοτόπουλος, ο έφεδρος υπολοχαγός Πέτρος Κουντούρης και ο έφεδρος ανθυπολοχαγός Γιώργος Μαυρομουστάκης. Συμμαθητές μας ήσαν ακόμη παιδιά από τον ΕΒΡΟ που ήλθαν στο νησί μας για να γλυτώσουν το «παιδομάζωμα» και προσφυγόπουλα από την Ρουμανία.

Σήμερα το γυμνάσιό μας πήρε...προαγωγή, έγινε Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Είναι κάτι που το αξίζει, που το δικαιούται το νησί μας. Είναι επιθυμία μας, ελπίδα μας, απαίτησή μας, αν θέλετε, να παραμείνει πάντα σε λειτουργία σαν πανεπιστημιακή σχολή. Λιτότητα στην μόρφωση του λαού δεν είναι κατανοητή. Άλλωστε οι πρόγονοί μας τα πρώτα χρόνια μετά την μακρόχρονη σκλαβιά, γυμνάσιο έκτισαν με τα δικά τους χρήματα, με το υστέρημά τους, θέατρο έκτισαν, ναούς έκτισαν όπως ακριβώς στην αρχαία Ελλάδα!

Κλείνοντας την μικρή αυτή αναφορά θέλω να αναφερθώ με ευγνωμοσύνη στους εκλεκτούς εκπαιδευτικούς που μας φρόντισαν και μας μόρφωσαν. Μαζί τους κάναμε το πρώτο πέταγμα έξω από την Σύρο για να γνωρίσουμε την πατρίδα μας, την ιστορία της, τις ομορφιές της, καθιερώνοντας από τότε τις ετήσιες εκπαιδευτικές εκδρομές σε μια εποχή που τα ταξίδια δεν ήταν εύκολα ούτε προσιτά στον καθένα. Σαν παιδιά όμως τους παρεξηγούσαμε, τους αδικούσαμε ίσως νια την αυστηρότητα και τις απαιτήσεις τους. Αργότερα νιώσαμε ότι έκαναν με ευσυνειδησία το καθήκον τους για να πλάσουν σωστούς και υπεύθυνους πολίτες ικανούς να προσφέρουν στην πατρίδα μας το καλύτερο. Θα αναφερθώ στον γυμνασιάρχη τον Α. Ρούσσο, και στον Γ. Πιτσινό, στον Α. Κανάκη, στον Γ. Ζευγώλη, στον Αιγινίτη, στον Κ. Ψαρά και στον γυμναστή Σταυρόπουλο. Κι ακόμη θα χύσω ένα δάκρυ στην μνήμη πολλών συμμαθητών και φίλων που ασφαλώς θα συμμετέχουν στον εορτασμό από εκεί ψηλά που βρίσκονται.