Η περίπτωση της ''Θηρασίας''

Για ακόμη μια χρονιά πραγματοποιείται το ερευνητικό πρόγραμμα με θέμα ''Διαχρονικοί Νησιωτικοί πολιτισμοί : η περίπτωση της Θηρασιάς'' το οποίο στοχεύει στην εμπεριστατωμένη και διευρυμένη έρευνα πολλαπλών επιστημονικών αντικειμένων με πεδίο δράσης την Θηρασσιά. Κατά την διάρκεια της 7ης διοργάνωσης για το χρονικό διάστημα ενός μήνα στο πρόγραμμα θα παρευρεθούν καθηγητές και φοιτητές των συμμετεχόντων τμημάτων των Πανεπιστημίων που συνεργάζονται στο πρόγραμμα. Οι φοιτητές με καθοδηγητές τους έμπειρους καθηγητές τους βρίσκονται στην Θηρασία όπου και πραγματοποιούν τις έρευνες τους με την υποστήριξη του Δήμου Θήρας που μεριμνεί για την διαμονή τους αλλά και μέρους των αναγκών τους.

Μια σημαντική δράση από τους φοιτητές

Η δράση αποτελεί από το 2011 μέρος του προγράμματος “Θαλής” στο οποίο συμμετέχουν και τα τμήματα Αρχιτεκτόνων του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Κρήτης, Ιστορίας του Ιόνιου Πανεπιστημίου καθώς και το εργαστήριο Γεωφυσικής και Αρχαιοπεριβάλλοντος του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας – Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών.

Είναι τοις πάσι γνωστό ότι η περιοχή της Θηρασίας αποτελεί ένα σημαντικό πεδίο το οποίο φαντάζει ιδανικό καθώς έως τώρα έχει καταφέρει να απέχει από την σύγχρονη άναρχη ανάπτυξη η οποία έχει επιβληθεί στα περισσότερα μέρη. Κάτι το οποίο οδηγεί σε επιτακτική ανάγκη μιας τέτοιας μελέτης λόγω του ότι δεν έχει υπάρξει αντίστοιχη μελέτη της ιστορίας του νησιού.

Ιδιαίτερα σημαντικά θεωρούνται τα οφέλη τα οποία προκύπτουν από την έρευνα των επιστημόνων κάτι το οποίο θα συμβάλει στην κατανόηση της ιστορίας τόσο του νησιωτικού συμπλέγματος Θήρας Θηρασίας όσο και των γειτονικών νήσων κάτι το οποίο ο περισσότερος κόσμος αγνοεί. Στόχος της έρευνας είναι η διεπιστημονική και διαχρονική προσέγγιση μιας μικρής νησιώτικης κοινωνίας μέσα από την οποία θα πραγματοποιηθεί και αρχαιολογική και ιστορική μελέτη καθώς και έρευνα πηγών. Παράλληλα σύμφωνα με το πρόγραμμα οι φοιτητές θα προβούν στην καταγραφή των προσφάτων ιστορικών μαρτυριών όπως η βιομηχανική εκμετάλλευση της Θηραϊκής γης αλλά και οι τρόποι κατάληψης και εκμετάλλευσης του χώρου. Η έρευνα η οποία αποτελεί ένα διεπιστημονικό πρόγραμμα θα διεξάγεται από το τμήμα Ιστορίας και και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Προστασία, Συντήρηση και Αποκατάσταση Μνημείων Πολιτισμού του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Σημειώνεται ότι συντονίστρια του προγράμματος είναι από την έναρξη της δράσης έως και τη φετινή διοργάνωση η Κλαίρη Παλυβού η οποία είναι καθηγήτρια αρχιτεκτονικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Από το 2007 υλοποιείται το πρόγραμμα

Λίγοι γνωρίζουν ότι η έρευνα στη Θηρασία έχει ξεκινήσει πριν 7 χρόνια και αποτέλεσε δημιούργημα των δύο βασικών συνεργατών, της Ι. Τζαχίλη, η οποία είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και της Κ. Παλυβού, που τελεί καθήκοντα καθηγήτριας στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με όσα έχουν δηλώσει οι ίδιες η απόφαση για την υλοποίηση αυτής της ιδέας προήλθε μετά από ώριμη σκέψη καθώς είναι ένα δύσκολο και κουραστικό εγχείρημα για το οποίο χρειάζεται να αφιερώνει χρόνο.

Από το 2007 που πρωτοξεκίνησε εώς το 2011, πραγματοποιήθηκε επιφανειακή έρευνα στη Θηρασία με τη συνεργασία της ΚΑ΄ Εφορείας Προϊστορικών και κλασικών Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και Σάμου. Διευθύντρια της επιφανειακής έρευνας ήταν η Προϊσταμένη της ΚΑ΄ Εφορείας δρ. Μαρίζα Μαρθάρη.

Η επιφανειακή έρευνα πραγματοποιείται υπό την επίβλεψη του Κ. Σμπόνια (επίκουρος καθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο) ενώ την οργάνωση του υλικού σε GIS έχει αναλάβει η δρ. Emeri Farinetti (μετακαλούμενη ερευνήτρια του προγράμματος Θαλής). Έως τώρα συμμετείχαν στην έρευνα πάνω από 50 φοιτητές, προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί, υποψήφιοι διδάκτορες, και μεταδιδάκτορες οι οποίοι απέκτησαν αξιόλογη εμπειρία στο έργο και θα συμμετάσχουν στην ολοκλήρωσή του.

Η ομάδα των αρχιτεκτόνων, η οποία αποτελείται από φοιτητές και φοιτήτριες του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Α.Π.Θ., εργάστηκε σε πολλά θέματα όπως είναι η συγκέντρωση των απαραίτητων υλικών, η καταγραφή του νησιού αλλά και οι αποτυπώσεις κάποιων τμημάτων των οικισμών του νησιού. Μεταξύ άλλων οι αρχιτέκτονες οι οποίοι πλαισίωναν τους αρχαιολόγους στην επιφανειακή έρευνα και αποτύπωσαν ορατές αρχαίες κατασκευές αποτέλεσαν αρωγοί στην δύσκολη έρευνα η οποία ήταν αναγκαία για τη συνέχιση του έργου. Αρωγοί στη προσπάθεια αυτή ήταν και οι κάτοικοι του νησιού.

Σημαντική είναι και η χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία μαζί με τους εθνικούς πόρους μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) – Ερευνητικό Χρηματοδοτούμενο Έργο: Θαλής αποτέλεσαν τους κύριους οικονομικούς υποστηρικτές της έρευνας οι οποίοι ενισχύθηκαν και από το Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας - Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών, το Τμήμα Αρχιτεκτόνων - Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τη Πρώην Κοινότητα Οίας - Θηρασίας

Δήμος Θήρας και το Ινστιτούτο Αιγαιακής Προϊστορίας.