Διάσωση της τοπικής ιστορίας

Η ιστορία των εργαζομένων των Κυκλάδων, των συνδικαλιστικών οργανώσεών τους αλλά και η ιστορική διαδρομή του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Κυκλάδων, που ιδρύθηκε το 1918 σε μία ακμάζουσα βιομηχανικά συριανή κοινωνία, παρουσιάζεται μέσα από τη μόνιμη έκθεση τεκμηρίων του στο ισόγειο ενός εκ των εντυπωσιακότερων μεγάρων της Ερμούπολης.

Την έκθεση διοργάνωσαν το ΓΑΚ Κυκλάδων και το Εργατικό Κέντρο Κυκλάδων, με την πολύτιμη συμβολή του Ομότιμου Καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης Χρήστου Λούκου και της επιστημονικής ομάδας του.

Τα εγκαίνια της έκθεσης πραγματοποιήθηκαν την περασμένη Παρασκευή, παρουσία του Γραμματέα Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων της ΓΣΕΕ Δημήτρη Καραγεωργόπουλου, εκπροσώπων των τοπικών αρχών και φορέων του νησιού, αλλά και ανθρώπων από το χώρο του πνεύματος και της τέχνης, όπως ο κ. Μάνος Ελευθερίου και ο Καθηγητής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, Ιωσήφ Στεφάνου.

Διαφύλαξη της λαϊκής κληρονομιάς

Στόχος των διοργανωτών είναι η πρωτοβουλία αυτή να αποτελέσει την απαρχή νέων προσπαθειών διάσωσης της ιστορίας του τόπου. Όπως τόνισε ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου, Μάριος Ξαγοράρης, “σήμερα, περισσότερο από ποτέ, απαιτείται διαρκής αγώνας για τη διαφύλαξη της κληρονομιάς του λαού μας. Ειδικά στην Ελλάδα του 2014 που το εργατικό δυναμικό βάλλεται από ξενόφερτους νεωτερισμούς και κουλτούρες. Οφείλουμε να υπερασπιστούμε το παρελθόν μας, να προστατεύσουμε το παρόν και να χτίσουμε το μέλλον μας”.

Στην ταξινόμηση του αρχειακού υλικού του Εργατικού Κέντρου Κυκλάδων αναφέρθηκε με τη σειρά της η Προϊσταμένη των Γενικών Αρχείων του Κράτους Νομού Κυκλάδων, Αγγελική Ψιλοπούλου, η οποία παρά την υποστελέχωση της υπηρεσίας και τα πενιχρά μέσα που παρέχει η πολιτεία, εργάζεται με ζήλο, προκειμένου να περισώσει την ιστορία της Σύρου και του Νομού.

Συγκινητικό και ελπιδοφόρο μήνυμα

Σύμφωνα με την ίδια, “το λαμπρό αυτό μέγαρο στο κέντρο της πόλης περιήλθε στην εργατική τάξη περιήλθε 1970 για να στεγάσει το Εργατικό Κέντρο Κυκλάδων, την ανώτερη συνδικαλιστική οργάνωση του νομού που ιδρύθηκε το 1918 με συμμετοχή των σωματείων αρτεργατών, βυρσοδεψών, βαφέων, ηλεκτροτεχνιτών, καπνεργατών, κρεοπωλών, μηχανουργών, ναυτοεργατών”. Ωστόσο, τόνισε ότι ο μεγάλος όγκος του αρχείου από το 1918 μέχρι το τέλος του Μεσοπολέμου χάθηκε, ενώ το υπόλοιπο αρχείο ταξινομήθηκε από προπτυχιακούς φοιτητές του τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης από το 2007-2009. “Το συγκινητικό και το ελπιδοφόρο στην εργασία μας είναι η γνωριμία με νέους ανθρώπους που εμφορούνται από ιδανικά και εργάζονται αφιλοκερδώς για την υπόθεση των αρχείων. Χωρίς αυτούς δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε έργο”, κατέληξε.

Στη συνέχεια, το λόγο έλαβε ο κ. Λούκος, ο οποίος μίλησε για το σημαντικό έργο της ομάδας του, μέσα από το οποίο προέκυψαν πάνω από 800 φάκελοι και αρκετά κατάστιχα που περιέχουν πολλές χιλιάδες εγγράφων/ “Για τον κάθε φάκελο, υπάρχει δελτίο με αναλυτικά στοιχεία περιεχομένου και όλα τα δελτία πέρασαν στον υπολογιστή. Επομένως, μπορεί ο ερευνητής και κάθε ενδιαφερόμενος χρησιμοποιώντας μια λέξη, όπως απεργία, λιμενεργάτες να διαπιστώσει τι σχετικό σώζεται και να ζητήσει το σχετικό φάκελο” τόνισε, χαρακτηρίζοντας “ευτύχημα” την προθυμία της σημερινής ηγεσίας του Εργατικού Κέντρου να μετατρέψει το ισόγειό του σε έναν χώρο μόνιμης έκθεσης τεκμηρίων από την ιστορική διαδρομή του. “Με αυτό τον τρόπο διαφυλάσσονται αποτελεσματικά τα έγγραφα και κατάστιχα, προβάλλονται αντιπροσωπευτικά τεκμήρια του αρχείου και διευκολύνεται αρχικά η έρευνα”, κατέληξε.

Μεταξύ άλλων, στην έκθεση περιλαμβάνεται το καταστατικό του Εργατικού Κέντρου με τις κατά καιρούς τροποποιήσεις του, τροποποιήσεις οι οποίες μαρτυρούν τις προσαρμογές του Δευτεροβάθμιου Οργάνου στις μεταβαλλόμενες κοινωνικές και πολιτικές συγκυρίες. Επιπλέον, περιέχονται τα καταστατικά πολλών πρωτοβάθμιων οργανώσεων που υπάγονταν στο Εργατικό Κέντρο Κυκλάδων, ενώ οι επισκέπτες μπορούν να εντοπίσουν αρχειακό υλικό που αναδεικνύει την πολλαπλή δράση της ηγεσίας, τη σχέσεις της με τα υπαγόμενα σε αυτή σωματεία καθώς και με τη Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος.

Στόχος η ταξινόμηση του αρχειακού υλικού του Νεωρίου

Σύμφωνα με δηλώσεις του κ. Λούκου στην “Κοινή Γνώμη”, επιθυμία της ομάδας θα ήταν η ταξινόμηση του Ναυπηγείου του Νεωρίου, με στόχο την ανάδειξη της ιστορικής διαδρομής του.

“Αν υπήρχε μια χρηματοδότηση θα μπορούσε να γίνει μια συστηματική καταγραφή προφορικών μαρτυριών, καθώς είναι τόσοι πολλοί εκείνοι που δούλεψαν εκεί”, τόνισε. Υποστήριξε δε ότι ο τομέας της βιομηχανίας, η οποία αναπτύχθηκε με μοναδικό τρόπο τον 19ο αιώνα, δεν θα έπρεπε να παραμεληθεί σε έναν σχεδιασμό του μέλλοντος. “Ανεξάρτητα από τον τουρισμό, το νησί έχει μια γνώση βιομηχανική η οποία δεν πρόκειται να χαθεί και θα ήταν καλό να επενδυθεί εκεί μια προσδοκία του μέλλοντος”, κατέληξε.

Σημειώνεται ότι σύντομο χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυναν επίσης ο απελθών δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης, Γιάννης Δεκαβάλλας και ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Μάριος Ξαγοράρης.