Ο Θησαυρός των Μακεδόνων

Ο Τύμβος στον λόφο Καστά της Αμφίπολης εντυπωσιάζει με τη μοναδικότητα του γλυπτού διάκοσμου που έχει αποκαλυφθεί μέχρι σήμερα. Οι Καρυάτιδες που στηρίζουν εικονικά το επιστύλιο, αποτελούν μεγαλοπρεπή διακοσμητικά στοιχεία του χώρου, ενώ οι Σφίγγες στην είσοδο του στεγασμένου τμήματος πρέπει να έχουν το ρόλο των φρουρών του τάφου (είναι η γνώμη αρχαιολόγου). Ο γλυπτός διάκοσμος με τις διάφορες μορφές που έχουν αποκαλυφθεί μέχρι σήμερα, χωρίς ακόμα να γνωρίζουμε τι θα αποκαλυφθεί και στον τελευταίο θάλαμο, όταν «πατήσουν» οι αρχαιολόγοι, μας προσφέρουν λαμπρό και εξαιρετικό σύνολο αρχαίας τέχνης, πρωτόγνωρο για μακεδονικό τάφο.

Σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, που έχουν ανασκαφές από τον 19ο αιώνα έως σήμερα, δεν έχει ανακαλυφθεί τάφος μεγαλύτερος του Τύμβου Καστά. Τα αρχιτεκτονικά του στοιχεία και η ποιότητά τους τον καθιστούν πραγματικά πολύτιμο. Αν είναι συλημένος και δεν βρεθούν σημαντικά κτερίσματα, όπως κοσμηματοθήκη ή αγαπημένα αντικείμενα του νεκρού, ίσως υπάρξουν κάποια άλλα πράγματα που δεν ενδιέφεραν τους αρχαιοκαπήλους, αλλά δείχνουν την… πιθανή ταυτότητα του νεκρού.

Τύμβος: Τεχνητός λόγος από χώμα και πέτρες.

Ο Τύμβος είναι ένας ταφικός θάλαμος, υπόγειος, ο οποίος εξωτερικά εμφανίζεται ως ένας τεχνικός λόφος. Είναι δηλαδή ένα χωμάτινο βουναλάκι. Αυτοί οι τεχνικοί λόγοι λέγονται τύμβοι. Η λέξη τύμβος, υπάρχει ως λέξη όχι μόνο στα ελληνικά (από την ελληνική γλώσσα προέρχεται), αλλά σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες. Στην Αμφίπολη ο λόφος εν μέρει είναι φυσικός και τον έχουν επεξεργαστεί οι κατασκευαστές. Οι Πυραμίδες της Αιγύπτου, που ήταν οι τάφοι των βασιλέων, είναι Τύμβοι, έτσι ονομάζονται και εκεί. Αυτός ο τεχνικός λόφος στην Αφμίπολη επισημαίνει τη σπουδαιότητα της θέσης, ότι εδώ μέσα είναι θαμμένος κάποιος σπουδαίος άνθρωπος. Είναι ένας λόφος, έχει γύρω στη βάση του έναν τοίχο χτισμένο με πολύ καλό τρόπο, ο οποίος συγκρατεί τα χώματα και στο εσωτερικό του βρίσκονται οι θάλαμοι.

Είναι ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου;;;

Η Αμφίπολη ιδρύθηκε από τους Αθηναίους το 437 π.Χ. με στόχο τον έλεγχο της πλούσιας ενδοχώρας του Στρυμόνα και των μεταλλείων χρυσού και ασημιού του Παγγαίου. Η πόλη χτίστηκε δίπλα στη λίμνη Κερκινίτιδα. Εκεί ιδρύθηκαν τα Ναυπηγεία του Φιλίππου Β’ και του Αλέξανδρου. Έγινε η μεγαλύτερη ναυτική βάση των Μακεδόνων και η αφετηρία της εκστρατείας του Μ. Αλεξάνδρου. Από την Αμφίπολη το 334 π.Χ. ξεκίνησαν τα πλοία υπό τον ναύαρχο Νέαρχο για να φτάσουν στον Ινδό ποταμό.

Ο Αλέξανδρος, κατά τον Πλούταρχο, γεννήθηκε το 356 π.Χ. Την ελληνική παιδεία του μετέδωσε ο Αριστοτέλης, ο μέγας φιλόσοφος. Όλοι οι Έλληνες έχουμε διδαχθεί στα σχολεία μας τις δράσεις και τις εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά και την κατακτητική πορεία του στα βάθη της Ασίας, σε διάστημα χρόνου μόλις έντεκα ετών. Δοξάσθηκε για την επιτυχία του και όπως γράφουν οι φιλόσοφοι της εποχής, αλλά και οι ιστορικοί, είχε άρτια οργάνωση και διοίκηση και οι χώρες που κατέκτησε υποδέχθηκαν τα ήθη τα έθιμα και τον πολιτισμό της Αρχαίας Ελλάδας. Πολλοί λαοί της Ασίας αισθάνθηκαν ότι ήταν ο ελευθερωτής τους από τον Περσικό ζυγό. Ο Αλέξανδρος είχε εκτιμηθεί και αγαπηθεί από πολλούς λαούς που τον θαύμασαν. Άγγιζε τα όρια της αποθέωσης όταν τη στιγμή της μεγάλης δόξας του, η μοίρα έκοψε το νήμα της ζωής του. Ο θάνατός του ήλθε την… 28η του μηνός Δαισίου (κατά τους Μακεδόνες), 13 Ιουνίου 323 π.Χ. Είχε συμπληρώσει 13 χρόνια βασιλείας και ήταν 33 χρονών. Είναι πολλοί οι συγγραφείς από την Αρχαία Ελλάδα, αλλά και συγγραφείς νεωτέρων χρόνων, (Ευρωπαίων, Ιουδαίων, Ασιατών κ.α.) που ασχολήθηκαν με την ιστορική και πνευματική προσωπικότητά του.

Που έγινε η ταφή του Αλεξάνδρου;

Κάποιοι ιστορικοί δεν αποκλείουν, η πραγματική ταφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου να έγινε στη Μακεδονία υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας!!

Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή από ιστορικούς, ο Αλέξανδρος είχε εκφράσει την επιθυμία να ταφεί στο Ιερό του Άμμωνα Ρα στην Αίγυπτο. Ο ισχυρότερος των διαδόχων του, ο Πτολεμαίος, απαίτησε η σορός του Αλέξανδρου να μεταφερθεί στη Μέμφιδα (Κάιρο), που ήταν η πρωτεύουσα του κράτους του. η σορός του τοποθετήθηκε πάνω σε χρυσή άμαξα και μεταφέρθηκε στη Μέμφιδα όπου έγινε η ταφή ώσπου να κατασκευαστεί το μαυσωλείο στην Αλεξάνδρεια, στην πόλη που είχε το όνομά του, αφού εκείνος ήταν ο ιδρυτής. Αυτές είναι πληροφορίες που αναφέρουν ιστορικοί της εποχής, όπως ο Καλλισθένης και στη συνέχεια ο Πλούταρχος.

Όταν, σύμφωνα με τους ιστορικούς, έγιναν οι μάχες των Ρωμαίων στο Άκτιο το 31 π.Χ. κατά του Μάρκου Αντώνιου και των ναυτικών δυνάμεων της Κλεοπάτρας άρχισαν οι καταστροφές στην πόλη της Αλεξάνδρειας. Μετά τις ταραχές των αρχών του 5ου αι. που οδήγησαν και στην καταστροφή της Βιβλιοθήκης, χάθηκαν τα ίχνη, ακόμη και της τοποθεσίας του μαυσωλείου. Με βάση αυτή την ιστορική εκδοχή, υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες να ετάφη ο Αλέξανδρος στην Αμφίπολη. Κάποιοι νεότεροι ιστορικοί δεν αποκλείουν η πραγματική ταφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου να έγινε στη Μακεδονία υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας για την αποφυγή της σύλησης, αλλά και γιατί οι μακεδόνες βασιλείς έπρεπε να ταφούν μόνο στη Μακεδονία…

Αξίζουν έπαινοι στην κ. Κατερίνα Περιστέρη για την ανασκαφή που διεξάγεται με τον καλλίτερο επιστημονικό τρόπο στην Αμφίπολη, από την ίδια και τους συνεργάτες της. Ευχόμαστε, όλοι οι Έλληνες, η αρχαιολογική σκαπάνη της κ. Περιστέρη να φέρει ένα καλό αποτέλεσμα. Είναι συγκινητικό το παγκόσμιο ενδιαφέρον για αυτή την σπουδαία ανασκαφική έρευνα που γίνεται στη χώρα μας.