Θρίαμβος χωρίς σύνορα

Τα Βραβεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς Europa Nostra, στα οποία διακρίθηκε πριν από έναν χρόνο για το Σύστημα Ψηφιακής Διαχείρισης Ιστορικών Κτιρίων της Ερμούπολης, πλημμυρίζοντας με χαρά και υπερηφάνεια το κοινό της πρωτεύουσας των Κυκλάδων, εκπροσώπησε στο European Culture Forum 2016 ο εμπνευστής του HeRMeS, Παύλος Χατζηγρηγορίου.

Το Culture Forum αποτελεί ένα διετή θεσμό που έχει στόχο να προβάλει τις καλύτερες πρακτικές σε θέματα πολιτισμού, οι οποίες είτε χρηματοδοτήθηκαν είτε διακρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο πλαίσιο αυτής της οργάνωσης οι άνθρωποι της Τέχνης και του Πολιτισμού, έρχονται σε επαφή, συζητούν για τα έργα τους, τις δυσκολίες και τις προοπτικές που υπάρχουν. Παράλληλα, διοργανώνονται εργαστήρια (workshops-flash sessions) στα οποία παρουσιάζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι πρακτικές και δίνονται οδηγίες για τους πιθανούς τρόπους αξιοποίησης των εργαλείων που προσφέρει η Ε.Ε. για την προβολή του Πολιτισμού. Τα Εργαλεία αυτά είναι τόσο χρηματοδοτικά όσο και θεσμικά.

Οι ομιλητές είναι λίγοι, προκειμένου να δίνεται περισσότερη ώρα στην κουβέντα, στο interaction, αλλά και στο networking μεταξύ των συμμετεχόντων. Οι τελευταίοι αριθμούν τα 900 άτομα, τα οποία επιλέγονται με διαδικασία αιτήσεων, με κριτήρια σχετικά αυστηρά ως προς τη σχέση τους με τη θεματολογία του Forum και τη δράση τους.

Ταλέντο και Δημιουργικότητα

Το Culture Forum 2016 ήταν εστιασμένο στο θέμα του «Ταλέντου και της Δημιουργικότητας» (Talent & Creativity) και είχε στόχο να τονίσει ότι ο Πολιτισμός μας μπορεί να είναι ένα ατελείωτο πεδίο έμπνευσης και δημιουργίας. Συνεπώς είχε ιδιαίτερη σημασία να προωθηθούν και να παρουσιαστούν παραδείγματα, μέσα από τα οποία φαίνεται καθαρά το πώς η δημιουργική σκέψη μπορεί να εφαρμοστεί με καινοτόμο τρόπο στη πολιτιστική κληρονομιά, η οποία συνήθως δεν προσφέρεται για έντονες δράσεις ή αλλαγές.

Το Σύστημα HeRMes επιλέχθηκε ανάμεσα από 50 περίπου βραβεία, ως παράδειγμα “καλής πρακτικής” σε δράση Πολιτιστικής Κληρονομιάς. “Η τιμή ήταν μεγάλη και η στιγμή λήψης της σχετικής επιστολής που έλαβα τον Οκτώβριο του 2015 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ιδιαίτερα συγκινητική”, δηλώνει στην “Κοινή Γνώμη” ο κ. Χατζηγρηγορίου.

Το μέλλον της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Το Session στο οποίο προσκλήθηκε για την παρουσίαση του HERMeS ήταν το «Our future European Cultural Heritage: Engage, Share, co-Create» (Το μέλλον της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς: Συμμετέχετε, Μοιραστείτε, Συν-δημιουργήστε). Ένα εξαιρετικό θέμα, στο οποίο η Ομάδα διοργάνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έκρινε ότι το HERMeS προσφέρεται (ήταν και το μοναδικό παράδειγμα) για να παρουσιαστεί το πώς μπορεί η Πολιτιστική Κληρονομιά της Ευρώπης να βγει από το στενό πλαίσιο των τόπων και να γίνει μέρος μιας κοινής δράσης για την προστασία και την προβολή της.

Δυστυχώς το προγραμματισμένο τότε Forum (Νοέμβριο 2015) αναβλήθηκε εξαιτίας των γνωστών προβλημάτων στις Βρυξέλλες, αλλά κατάφερε να γίνει τελικά τον Απρίλιο του 2016 (20-21-22 Απριλίου) με εξαιρετική επιτυχία. Τις εργασίες άνοιξε ο Ευρωπαίος Επίτροπος Πολιτισμού, Παιδείας και Αθλητισμού, τονίζοντας την ανάγκη της Πολιτιστικής Δημιουργίας στην Ευρώπη ως μέρος μια ενιαίας ταυτότητας που όμως θα κρατάει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε τόπου και θα βρίσκει τρόπους να ενώνει μέσα από τη διαφορετικότητα. Χειροκροτήθηκε όταν ανέφερε ότι η «ανοιχτή Ευρώπη» μας έφερε εδώ σήμερα και μόνο έτσι μπορούμε να συνεχίσουμε στο μέλλον. Ανακοίνωσε δε ότι το 2018 θα είναι το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Cultural Heritage), κάτι που έγινε δεκτό από τον κόσμο με έντονο ενθουσιασμό.

Η Πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Silvia Costa, ανέφερε ότι η έλλειψη μεγάλων επενδύσεων στην Παιδεία από την Ε.Ε., έφερε την κρίση στην Ευρωπαϊκή Ταυτότητα και δημιούργησε την έντονη αμφισβήτηση της ύπαρξής της, υψώνοντας ξανά σύνορα και φράχτες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ώθησης που μπορεί να δώσει η Παιδεία στην κατανόηση της κοινής Ευρώπης, είναι τα προγράμματα Erasmus τα οποία με μεγάλη επιτυχία δημιούργησαν μία γενιά πολιτών που είχε από μικρή ηλικία γνωρίσει την Ευρωπαϊκή Εμπειρία, είχε έρθει σε επαφή με διαφορετικούς πολιτισμούς και ταυτότητες και μετέφερε αυτές τις εμπειρίες στην καθημερινότητά της.

Το HeRMeS εξελίσσεται

Σημειώνεται ότι το HERMeS συνεχίζει την πορεία του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, προκαλώντας το ενδιαφέρον, όπου κι αν παρουσιάζεται. Ερευνητικά, ο κ. Χατζηγρηγορίου εργάζεται σκληρά για την ανάπτυξη νέων προοπτικών στο σύστημα αυτό, κυρίως μέσα από τη τρισδιάστατη απεικόνιση. Επιπλέον, με τον Μαρίνο Ιωαννίδη, Διευθυντή του Εργαστηρίου Ψηφιακού Πολιτισμού, προχωρούν την έρευνα γενικότερα στη σχέση της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς μέσα από τη ψηφιοποίηση της. “Ήδη προετοιμάζουμε μία σημαντική δράση για την Ελλάδα και θεωρώ ότι η Σύρος με την Ερμούπολη θα πρέπει να είναι «πιλότος» στη Ψηφιοποίηση της Ιστορίας του Πολιτισμού της χώρας μας. Για τη δράση αυτή θα χρειαστεί η βοήθεια όλων των πολιτιστικών συλλόγων του νησιού και των κατοίκων. Σε μερικές ημέρες θα μπορούμε να δώσουμε περισσότερες πληροφορίες στο συγκεκριμένο θέμα”, αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2018

Καταλήγοντας, υπογραμμίζει την ιδιαίτερη σημασία της ανακοίνωσης του Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2018. Πρόκειται για μία σημαντική προσπάθεια που ξεκίνησε από πολλούς φορείς στην Ευρώπη (πανεπιστήμια, μουσεία, πολιτιστικά ιδρύματα, ΜΚΟ κτλ) με στόχο να δοθεί βαρύτητα και να πραγματοποιηθούν περισσότερες δράσεις για την προώθηση, προστασία και αποκατάσταση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Ιδιαίτερο ρόλο στην επιτυχία αυτή έπαιξε η Europa Nostra, η οργάνωση με περισσότερες από 2000 μέλη ΜΚΟ Πολιτιστικής Κληρονομιάς από όλη την Ευρώπη.

“Η Ερμούπολη δεν πρέπει να μείνει αμέτοχη στην ευκαιρία αυτή και είναι στο χέρι των φορέων, των ενεργών πολιτών και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να προετοιμαστούν από τώρα για το καλύτερο αποτέλεσμα” κρίνει ο κ. Χατζηγρηγορίου, καθιστώντας γνωστό πως το Εργαστήριο Digital Heritage Research Lab του ΤΕΠΑΚ, θα βοηθήσει ενεργά σε κάθε προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση. Προσθέτει μάλιστα πως έχει ήδη ξεκινήσει ο διάλογος με το τοπικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αιγαίου στο πλαίσιο διερεύνησης δυνατοτήτων συνεργασίας, ενώ παράλληλα προετοιμάζεται και ένα δίκτυο με τοπικούς πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς φορείς.

Από τις πιο σημαντικές δράσεις του Εργαστηρίου είναι το Διεθνές συνέδριο Πολιτιστικής Κληρονομιάς EUROMED 2016 που διοργανώνεται 1-6 Νοεμβρίου στην Κύπρο. Αναμένονται εκατοντάδες επιστήμονες από όλο τον κόσμο και ένα υψηλό επίπεδο ερευνητικών εργασιών. Στο πλαίσιο του Συνεδρίου EUROMED2016 θα εδραιωθούν συνεργασίες με στόχο το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2018.