Εγχειρίδιο για την ιστορική πορεία των εξελίξεων

Σπάνιο εκδοτικό υλικό για διαφόρους κλάδους της βιομηχανίας, όπως η βυρσοδεψία, η κλωστοϋφαντουργία, η βαμβακουργία, η νηματουργία, η βιομηχανική χημεία και η μηχανουργία, περιλαμβάνεται πλέον στην Τεχνική Βιβλιοθήκη του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης.

Την καταγραφή της υπάρχουσας εξειδικευμένης βιβλιογραφίας έκανε ο υπεύθυνος του Μουσείου κ. Αχιλλέας Δημητρόπουλος, ο οποίος συνέταξε λεπτομερή κατάλογο των σχετικών τίτλων και κατέταξε το αρχειακό υλικό, ακολουθώντας το πρότυπο του Βρετανικού Μουσείου όπως αυτό διαμορφώθηκε από τον Prof. William T. Stearn.

Η καταγραφή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των συνεχών προσπαθειών τόσο του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, όσο και του Συλλόγου Φίλων Τεχνικού Πολιτισμού Ερμούπολης για τη διάσωση, αναβάθμιση και συντήρηση όλων εκείνων των τεκμηρίων, που υπάρχουν και μπορούν να αναδειχθούν με αποτελεσματικό τρόπο μέσα στους χώρους του Μουσείου.

Συνολικά, ανά δωρητή  καταγράφονται οι παρακάτω ενότητες:

Βιβλιοθήκη Φαίδωνα Κοντόπουλου | Δωρεά Βασίλη Παναγιωτόπουλου

Βιβλιοθήκη Μενελάου Κορνηλάκη | Δωρεά Κωνσταντίνου Συνοδινού

Βιβλιοθήκη Δενδρινού & Κούτση | Εκπαιδευτική Τεχνική Βιβλιοθήκη

Βιβλιοθήκη Λέοντος Δούνια | Κλωστοϋφαντουργία - Πρόσθετη καταγραφή

Βιβλιοθήκη Γιάννη Τσεκλένη | Καταγραφή δωρεάς βιβλίων και αντικειμένων του ναυπηγού Κωνσταντίνου Α. Φιλίππου

Ανάμεσα στο αρχείο αυτό, βρίσκεται και ένα χάρτινο χειρόγραφο τετράδιο 86 σελίδων, διαστάσεων 15x10 cm, το οποίο χρονολογείται γύρω στο 1938 από το εργαστήριο του βυρσοδέψη – ξυλογλύπτη Μιχάλη Πελεκάνου. Πρόκειται για δωρεά της Οικογένειας Μιχαήλ Πελεκάνου μέσω της κ. Αλίκης Τσουκαλά.

Σύνδεση της βιομηχανικής δραστηριότητας με το κοινό

Σύμφωνα με τον Σύλλογο Φίλων Τεχνικού Πολιτισμού Ερμούπολης, τα τεχνολογικά μουσεία δημιουργήθηκαν για να συνδέσουν τη βιομηχανική δραστηριότητα με το ευρύτερο κοινό και η βιβλιογραφία αποτελεί το απόλυτο εγχειρίδιο για την ιστορική πορεία των εξελίξεων και την επίδειξη λειτουργίας των μηχανών.

Τονίζεται ότι στα επόμενα σχέδια του Συλλόγου περιλαμβάνεται η ψηφιοποίηση του περιεχομένου των βιβλίων, ώστε να είναι προσβάσιμα δια μέσου του ιστοτόπου του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης.

Όπως εξηγεί ο κ. Δημητρόπουλος στην «Κοινή Γνώμη» τα βιβλία που μπορεί να θαυμάσει και να μελετήσει κανείς κατά την επίσκεψή του στο Μουσείο προέρχονται από διαφορετικές πηγές.

Σπάνια τεκμήρια

Μια σημαντική δωρεά, η οποία και «πυροδότησε» την όλη προσπάθεια, ήταν η παραχώρηση της Βιβλιοθήκης και του Αρχείου του Χημικού Μηχανικού Κοντόπουλου με την παρέμβαση της κ. Χριστίνας Αγριαντώνη, ενός προσώπου που συνδέθηκε τόσο με τη βούληση για τη δημιουργία του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης, όσο και με την μετέπειτα πραγματοποίηση αυτού του ονείρου. Το αρχείο παραχωρήθηκε από την Εριέττα-Βαλερή Κοντοπούλου-Μπενβενίστε. «Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό αρχείο στον τομέα της μηχανουργικής χημείας, η έλευση του οποίου τόνισε για μία ακόμη φορά την ανάγκη που υπήρχε να γνωρίζουμε ακριβώς τι έχουμε στη διάθεσή μας», υπογράμμισε ο κ. Δημητρόπουλος. Υποστήριξε μάλιστα πως, δεν νοείται μουσειακός εκθεσιακός χώρος χωρίς την αντίστοιχη βιβλιογραφία, που να υποστηρίζει τις έρευνες, και την ύπαρξή του την ίδια.

Κατάταξη με το σύστημα του Βρετανικού Μουσείου

«Για το λόγο αυτό, ψάξαμε και βρήκαμε όλες εκείνες τις επιμέρους δωρεές, μικρότερες ή μεγαλύτερες, οι οποίες έχουν γίνει κατά τη διάρκεια λειτουργίας του Μουσείου. Αυτές τις κατέταξα εγώ με βάση ένα συγκεκριμένο σύστημα, το σύστημα του Βρετανικού Μουσείου, με το οποίο καταγράφεται η βιβλιογραφία στις επιστημονικές εργασίες». Ο κ. Δημητρόπουλος διδάχθηκε το σύστημα αυτό από τον μεγάλο αρχειοθέτη και βοτανικό Prof. William T. Stearn, δάσκαλό του στη συγκεκριμένη ειδικότητα.

Το σύστημα περιλαμβάνει τον συγγραφέα, την ημερομηνία, τον τίτλο, τον εκδοτικό οίκο, την πόλη, τα ονόματα όλων των συγγραφέων στην περίπτωση που πρόκειται για συλλογικό βιβλίο, τις διάφορες εκδόσεις του ιδίου έργου, καθώς και τις σελίδες του κάθε τόμου. Ο κ. Δημητρόπουλος εξηγεί: «κατέγραψα τα βιβλία σε ενότητες ανά συγγραφέα και ανά ειδικότητα, ανά τομέα του επιστητού, γιατί δεν έχουν σχέση μόνο με τη στενή έννοια της βιομηχανίας. Κάποια από αυτά είναι γεωγραφικά, κάποια άλλα ακουμπάνε άλλους τομείς». Ωστόσο, εξηγεί πως οι κύριοι τομείς, στους οποίους διαχωρίζονται τα βιβλία που υπάρχουν στο Βιομηχανικό Μουσείο είναι η βυρσοδεψία, πρώτη δραστηριότητα για την οποία υπάρχει βιβλιογραφία και η πρώτη που συνέβαλε στη βιομηχανική ανάπτυξη της Σύρου, η κλωστοϋφαντουργία με τη δωρεά του Λέοντος Δούνια, η μηχανολογική χημεία, η βιομηχανία, η αρχιτεκτονική και η μηχανολογία. Στη βιβλιοθήκη θα βρει κανείς και εκπαιδευτικά βιβλία είτε ξενόγλωσσα, είτε από ελληνικές τεχνικές σχολές, τα οποία αφορούν σε τομείς της βιομηχανίας, αλλά και της ναυτιλίας και άλλων τομέων της βιομηχανικής δραστηριότητας.

Στόχος τόσο του κ. Δημητρόπουλου, όσο και του Συλλόγου Φίλων Τεχνικού Πολιτισμού Ερμούπολης είναι ο συνεχής εμπλουτισμός του αρχειακού υλικού της Βιβλιοθήκης. «Είμαι σίγουρος ότι, όπως βρίσκονται άνθρωποι που δούλεψαν σε βιομηχανίες της Σύρου και μας προσφέρουν αντικείμενα και άλλα ιστορικά τεκμήρια, θα βρεθούν και άνθρωποι, που για τον οποιονδήποτε λόγο θέλουν να αποχωριστούν απ’ τις βιβλιοθήκες τους αρχεία και να τα φέρουν σε εμάς».  

Επιθυμία μας η επαναλειτουργία του Παλαιού Εργαστηρίου

Αξίζει να σημειωθεί πως όλα τα αντικείμενα και οι δωρεές παραμένουν στο Βιομηχανικό Μουσείο, στη διακριτική ευχέρεια του οποίου έγκειται το πού θα τα χρησιμοποιήσει. «Σίγουρα όμως παραμένουν μέσα στους χώρους του Μουσείου, εκτός αν είναι μεγάλες μηχανές και μπορέσει να ξαναλειτουργήσει το παλαιό Εργαστήριο, το οποίο έχει μια πάρα πολύ καλή παρουσία». Ο ίδιος καθιστά γνωστό πως υπάρχει η βούληση για επαναλειτουργία του Εργαστηρίου τόσο από τον Δήμο, όσο και από τους φίλους του Μουσείου, οι οποίοι βρίσκονται σε εγρήγορση προκειμένου να ληφθούν οι σχετικές αποφάσεις και να γίνουν οι απαραίτητες εργασίες. «Αν λειτουργήσει ξανά το εργαστήριο, πράγμα που όλοι θέλουμε, οι μηχανές οι οποίες χρειάζονται κάποια συντήρηση και εργασία για να εκτεθούν, θα πηγαίνουν εκεί. Όλα τα άλλα αντικείμενα και κατεξοχήν τα βιβλία θα παραμένουν μέσα στους χώρους του κτηρίου Κορνηλάκη», κατέληξε ο κ. Δημητρόπουλος.

Ο κατάλογος των τίτλων βρίσκεται στη διάθεση κάθε ενδιαφερομένου, στον ιστότοπο  Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης και στην ενότητα Βιβλιοθήκη.