Η τέχνη των ξύλινων σκαριών στον Επιβατικό Σταθμό

Ένα ιδιαίτερο αντίγραφο ξύλινου σκάφους σε κλίμακα τέτοια που βοηθά απόλυτα τον επισκέπτη να κατανοήσει τον τρόπο δημιουργίας του, φιλοξενεί από το μεσημέρι του Σαββάτου ο Επιβατικός Σταθμός στην Ερμούπολη, μετά από τις κατάλληλες ενέργειες του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Σύρου σε συνεργασία με τον άνθρωπο που το κατασκεύασε, τον κ. Μανώλη Ζώρζο.

Πρόκειται για ένα μικρό έκθεμα (μοντέλο) αφιερωμένο στη ναυπηγική ιστορία της Σύρου και κυρίως στην τέχνη του καραβομαραγκού, που άνθισε κατά το παρελθόν στο νησί, καθιστώντας το, κέντρο της Μεσογείου με φόντο τη σπουδαία δραστηριότητα που αναπτύχθηκε.

Στο πλαίσιο της λειτουργίας του σταθμού και ως προπομπού του πολιτισμού της πρωτεύουσας των Κυκλάδων, η διοίκηση του Λιμενικού Ταμείου Σύρου συνεχίζει την εξαιρετική ιδέα που παρέλαβε, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, συστήνοντας στους επισκέπτες της Σύρου - που θα μεταβούν στον σταθμό αμέσως μετά την άφιξή τους στο λιμάνι της πόλης -, ένα σπουδαίο κεφάλαιο του ιστορικού παρελθόντος, φιλοδοξώντας μάλιστα, το επόμενο καλοκαίρι να παρουσιαστεί και μία συνολική έκθεση ξύλινων σκαφών (αντιγράφων).

Αναφορικά με τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία μίλησαν ο πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου Σύρου, Δημήτρης Κοσμάς, το μέλος του ΔΣ, Γιώργος Κανάκης που ανέπτυξε και τη συγκεκριμένη ιδέα, καθώς επίσης, ο καπετάν Μανώλης Ζώρζος, ο οποίος δημιούργησε με μεράκι και αγάπη το εν λόγω έκθεμα. Στον Επιβατικό Σταθμό μετέβη και ο αντιπρόεδρος, Φραγκίσκος Βακόνδιος.

Αξίζει να υπογραμμισθεί πως, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως, κάθε εξάρτημα και συνολικά ο εξοπλισμός του μοντέλου λειτουργούν κανονικά.

Δημήτρης Κοσμάς: “Σήμερα ξεκινά μία αναδρομή στο ναυτικό πολιτισμό του νησιού μας, της Ερμούπολης αλλά και της Σύρου, ο οποίος έχει βάθος χρόνου και ιστορία. Έχουμε πολλά κομμάτια που είχαν κατασκευαστεί τον περασμένο αιώνα, αλλά όπως βλέπουμε, έχουμε και σήμερα ανθρώπους που ασχολούνται, αγαπούν και παρουσιάζουν με πολλούς τρόπους όλα αυτά τα ιστορικής σημασίας σκαριά. Ξεκινάμε σήμερα μία παρουσίαση αυτής της ιστορίας με αφετηρία τον Επιβατικό Σταθμό της Ερμούπολης, καθώς το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Σύρου δεν καταπιάνεται μόνο με τις αρμοδιότητες του όσον αφορά τις λιμενικές εγκαταστάσεις, αλλά επιδιώκει να προσφέρει στο πεδίο του πολιτισμού και να αναδείξει πτυχές του.

Σε αυτό το πλαίσιο, σε συνεργασία με τον κ. Μανώλη Ζώρζο, που είναι πλοίαρχος Ε.Α. του Εμπορικού Ναυτικού καθώς και με μία σημαντική βοήθεια από το μέλος του ΔΣ μας, τον κ. Κανάκη που είναι γνώστης της ναυτοσύνης, προχωράμε σταδιακά στην παρουσίαση όλων αυτών που έχει δημιουργήσει ο κ. Ζώρζος. Ευελπιστούμε του χρόνου, τέτοια εποχή να κάνουμε μία έκθεση για την τέχνη του καραβομαραγκού, η οποία θα συμπεριλάβει όλα τα έργα του ίδιου που κρατά στο δημιουργικό εργαστήρι του.”.

Μανώλης Ζώρζος: “Είναι ένα αντίγραφο (σε κλίμακα) των παραδοσιακών ξύλινων σκαφών. Προέκυψε αυτή η επιθυμία, με δεδομένο ότι χάνονται με τον χρόνο τα ξύλινα σκάφη, όχι μόνον λόγω φθοράς αλλά κι εξαιτίας νέων νομοθεσιών, με τις οποίες επιβάλλεται η καταστροφή τους. Σκέψη μου ήταν να δω τί μπορώ να κάνω ώστε να σώσουμε κάτι από όλη αυτήν την τέχνη. Προσωπικά επέλεξα να αξιοποιήσω την εμπειρία που διαθέτω αφού μεγάλωσα σε ένα μικρό ναυπηγείο προκειμένου να φτιάξω αυτό το σκαρί και να αποτελέσει ένα “ζωντανό” βιβλίο για την τέχνη των ναυπηγο-μαραγκών.

Το συγκεκριμένο είναι ημιτελές και στην πλαϊνή πλευρά και στην τομή του, προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα οι επισκέπτες να μάθουν και να κατανοήσουν πώς ακριβώς δημιουργείται ένα ξύλινο σκαρί. Ακολούθησα συγκεκριμένη μεθοδολογία και κάθε στάδιο το φωτογράφιζα. Οπότε, για κάθε μικρό ξύλινο σκάφος υπάρχει ένα άλμπουμ με το απαραίτητο φωτογραφικό υλικό που αποτυπώνει την εξέλιξή του.

Το συγκεκριμένο μοντέλο απαίτησε για τη δημιουργία του σχεδόν έναν χρόνο. Βέβαια δεν το δούλευα κάθε μέρα, αφού για να δημιουργηθεί σωστά χρειάζεται και ψυχική διάθεση.”.

Γιώργος Κανάκης: “Η επιδίωξη του Λιμενικού Ταμείου με την προσπάθεια της διοίκησης και όλων των εμπλεκομένων είναι να περάσουν στο κοινό της Σύρου, τους Έλληνες επισκέπτες, καθώς και στους ξένους, μία άγνωστη πτυχή και ιστορία της Σύρου που λέγεται “ναυπηγική των ξύλινων σκαφών”. Οι άνθρωποι αυτοί που ασχολήθηκαν ήταν οι “προπομποί” για τα νεότερα σκάφη και ήταν άνθρωποι που ξεκίνησαν από τον καιρό που ξεκίνησε και η Σύρα, το 1840, οπότε και ναυπηγούσαν πάρα πολλά σκάφη στη Σύρο και το νησί ήταν ξακουστό σε ολόκληρη τη Μεσόγειο για την ιστορία του.

Ο καπτα Μανώλης είναι καλλιτέχνης, καθώς μπόρεσε με αυτό το ξύλινο μοντέλο σκάφους να παρουσιάζει στον κόσμο, το ότι η Σύρος, δεν είναι ένα άγονο μέρος, όπως πολλοί θέλουν να χαρακτηρίσουν, αλλά έχει τεράστια ιστορία, την οποία θέλει να προβάλει στον κόσμο. Η Σύρος έχει πολλά να δείξει και πολλά να δώσει. Θα ήταν καλό να επισκεφθούν τον χώρο οι νέοι ώστε να γνωρίσουν τί έφτιαχναν οι παλαιότεροι. (...) Να γνωρίσουν την τέχνη των ξύλινων σκαφών, η οποία δυστυχώς και το λέω μετά λύπης μου, επιδοτήθηκε για να καταστρέφονται αυτά τα σκάφη. Μέσα σε αυτόν τον θαυμάσιο χώρο που παραλάβαμε από την προηγούμενη Δημοτική Αρχή και είναι καύχημα για τη Σύρο, δείχνουμε τί μπορεί να φτιάξει ένας ναυπηγο-μαραγκός, προωθώντας παράλληλα την ιστορία της Σύρου στον υπόλοιπο κόσμο”.

Τονίζεται πως, μετά από τις δηλώσεις, ο κ. Κοσμάς έκανε αναφορά στην ανάγκη δημιουργίας ενός ναυτικού μουσείου στη Σύρο, που όπως τόνισε είναι ένα όνειρο για πολλούς.