“Η Σύρα αγαθό παγκόσμιου πολιτιστικού ενδιαφέροντος”

Την πεποίθησή του ότι η Σύρος έχει όλα τα εφόδια να ενταχθεί στη λίστα των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco μοιράστηκε ο Ομότιμος Καθηγητής του ΕΜΠ και πρόεδρος του Ινστιτούτου Σύρου, Ιωσήφ Στεφάνου με τους παρευρισκομένους στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε προς τιμήν του, το βράδυ του Σαββάτου, στον ιστορικό “Απόλλωνα”, με αφορμή την παρουσίαση του τιμητικού τόμου που εκδόθηκε για την αξιέπαινη πορεία και προσφορά του.

Η άσβεστη δίψα του για γνώση και κατ΄ επέκτασιν, η διεθνής ακαδημαϊκή δραστηριότητά του, που τον έχει καθιερώσει ως μία ιδιαίτερη προσωπικότητα στην πανεπιστημιακή κοινότητα όχι μόνον της χώρας, αλλά και της αντίστοιχης ακαδημαϊκής κοινότητας εκτός ελλαδικού χώρου, έχει αποτελέσει “όχημα” προβολής της Σύρου, το ποιοτικό συμφέρον της οποίας αποδεικνύει - συστηματικά - πως υπηρετεί, θέτοντας τον εαυτό του στην προσπάθεια πολιτιστικής ανάπτυξής της.

Η εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε με αφορμή τη λήξη του 6ου Διαπανεπιστημιακού Σεμιναρίου Επιμόρφωσης του Ινστιτούτου Σύρου, στο πλαίσιο της οποίας απονεμήθηκαν και οι σχετικές βεβαιώσεις στους συμμετέχοντες, διανθίστηκε από τις εξαιρετικές ομιλίες ακαδημαϊκών προσώπων, που μίλησαν για την προσωπικότητα και το έργο του κ. Στεφάνου, επιβεβαιώνοντας πως, πρόκειται για έναν Συριανό “με χαρακτήρα και βαθύ εαυτό που βρίσκεται πάντα σε εξέλιξη”.

Η πολυπραγμοσύνη του και η πλούσια διαδρομή του υπήρξαν το περιεχόμενο των σύντομων ομιλιών της Ομότιμης Καθηγήτριας του ΕΜΠ και αντιπροέδρου του Ινστιτούτου Σύρου, Αλίκης Χατζοπούλου, του τ. Δ/ντη της Ορθοπεδικής Κλινικής “Λαϊκό” και τ. Επισκ. Καθ. Τμ. Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ, Στέφανου Προβελέγγιου, του Καθηγητή του ΕΜΠ, Κωνσταντίνου Μωραΐτη καθώς και του Καθηγητή του ΕΜΠ, Βασίλη Γκανιάτσα.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως, προλογικά απηύθυνε έναν σύντομο χαιρετισμό ο δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης, Γιώργος Μαραγκός ενώ η εκδήλωση “ολοκληρώθηκε” με μουσική και απαγγελία ποιημάτων του Κ.Π. Καβάφη από τον Μπάμπη Κουλούρα.

Πολυεπίπεδο όφελος από την ένταξη

Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της προσπάθειας ένταξης της Άνω Σύρου και της Ερμούπολης στον κατάλογο της Unesco μέσω της δουλειάς που πραγματοποιεί το Ινστιτούτο Σύρου σε συνεργασία με τον Δήμο Σύρου - Ερμούπολης, ο κ. Στεφάνου μίλησε τόσο για το όφελος που θα αποκομίσει το νησί, όσο όμως και για τον αγώνα που πρέπει να καταβληθεί.

“Τα οφέλη καταρχήν είναι ιδεολογικά. Σε αυτά πιστεύω πιο πολύ. Κατά δεύτερον είναι συναισθηματικά, ψυχολογικά και σε αυτά επίσης πιστεύω πάρα πολύ. Γιατί αν δεν υπάρχουν αυτά τα κίνητρα τα ιδεολογικά και τα συναισθηματικά, μην περιμένουμε κάτι. Όσα λεφτά και να υπάρχουν θα εξανεμιστούν” σχολίασε μεταξύ άλλων ο Ομότιμος Καθηγητής, εξηγώντας παράλληλα, πως το κέρδος δεν πρέπει να μεταφράζεται μόνον σε επίπεδο οικονομικού συμφέροντος ή προβολής. Κατέστησε με σαφήνεια λοιπόν, πως ο ίδιος, όταν μιλά για το τί προσδοκά από αυτήν την ένταξη του τόπου στη λίστα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, εστιάζει στο να κατανοήσουν οι άνθρωποί του, την αξία της Σύρου. “Το πρώτο πράγμα που προσδοκώ είναι να ξαναδώσω στον Συριανό λαό εκείνη την υπερηφάνεια και να καταλάβει με τη βράβευση, ότι εκτιμάται αυτός ο λαός, αυτός ο τόπος, αυτή η κληρονομιά, αυτός ο πολιτισμός. Εκτιμάται από όλον τον κόσμο. Αν το νιώσουμε αυτό να είστε σίγουροι ότι μπορούμε να ξεκινήσουμε έναν τέταρτο πολιτισμό” σημείωσε, λέγοντας πως, “Αυτός ο τόπος δεν είναι τυχαίος”.

“Πιστεύω ότι το πρώτο μας κέρδος θα είναι αυτό το ιδεολογικό. Το να πιστέψουμε οι ίδιοι στον εαυτό μας και να προχωρήσουμε. Το συναισθηματικό μέρος είναι επίσης σημαντικό γιατί αν αποκτήσουμε αυτό το θάρρος, αυτήν την τόλμη και αυτήν την υπερηφάνεια που θα τροφοδοτηθεί από την ένταξή μας στα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, τότε μπορούμε να κάνουμε πάρα πολλά. Και τότε όχι μόνο θα τα κάνουμε αλλά θα είναι βιώσιμα αυτά που θα κάνουμε” πρόσθεσε, επικεντρώνοντας την αναφορά του, στην ποιοτική προώθηση της Σύρου και όχι στις επιλογές που οδηγούν στην κατανάλωσή της. “Αυτή θα είναι η βιώσιμη ανάπτυξή μας. Δεν θα καταστρέφουμε τον τόπο μας. Δεν θα τον καταναλώνουμε για να κερδίσουμε. Θα κερδίζουμε επειδή θα παράγουμε, επειδή θα δημιουργούμε. Η δημιουργία μας θα κερδίσει. Αυτό είναι το κέρδος για εμένα” συμπλήρωσε κατηγορηματικά, κάνοντας αναφορά σε δεύτερο επίπεδο και στο υλικό κέρδος, το οποίο όπως εξήγησε, “Δεν το αγνοώ, ούτε το περιφρονώ, αυτό όμως θα έρθει” καθώς επεσήμανε, πως, “Αυτό θα είναι το επακόλουθο”.

Σύμφωνα με όσα υποστήριξε, “Φανταστείτε να γραφτεί η Σύρα στον κατάλογο της παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco. Ξέρετε τί σημαίνει πρακτικά αυτό; Ότι αμέσως, με την τεχνολογία που έχουμε στη διάθεσή μας σήμερα και με τον πολιτισμό της επικοινωνίας που διαθέτουμε, αυτό το γεγονός θα μεταδοθεί χωρίς οικονομικό κόστος σε όλον τον κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι θα κάνει τη Σύρα πρώτο προορισμό. Προορισμό πρώτου ενδιαφέροντος”. Άλλωστε όπως διευκρίνισε, “Ένα νέο μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς θα κινήσει το ενδιαφέρον όλου του κόσμου”. Προϋπόθεση της επίτευξης αυτού του στόχου όπως σημείωσε παρακάτω είναι η προσπάθεια “να πείσουμε ότι η Σύρα είναι ένα τέτοιο αγαθό παγκόσμιου ενδιαφέροντος και ιδιαίτερης αξίας”.

“Αν αξιοποιήσουμε καλά αυτήν την επιτυχία, καταλαβαίνετε πώς μπορεί να αναπτυχθεί η Σύρα και να αναπτύξει έναν υγιή πολιτιστικό τουρισμό. Έναν τουρισμό που θα στηρίζεται στον πολιτισμό και όχι στην κατανάλωση” επανέλαβε, διατυπώνοντας με σαφήνεια τον στόχο του.

Προετοιμασία φακέλου

Συνεχίζοντας την ομιλία του σε ρεαλιστικό τόνο, ο κ Στεφάνου ανέφερε πως, “πρόκειται για ένα δύσκολο εγχείρημα” και αυτό, καθώς τόσο η πόλη, όσο και ο μεσαιωνικός οικισμός, αποτελούν επί της ουσίας έναν ζωντανό οικιστικό οργανισμό που συνεχώς μεταβάλλεται. “Η Άνω Σύρος και η Ερμούπολη που προσπαθούμε να προτείνουμε είναι ένα οικιστικό συγκρότημα. Στα μνημεία μέσα τα οικιστικά συγκροτήματα είναι κατά κανόνα τα πιο δύσκολα να ενταχθούν γιατί είναι ζωντανά. Εξελίσσονται, αλλάζουν κι έχουν δύσκολη προστασία” τόνισε, εξηγώντας ωστόσο πως, η προσπάθεια κατευθύνεται στο να απαντηθούν οι δυο προϋποθέσεις που θέτει η Unesco. “Η μία είναι να αποδείξεις την παγκόσμια αξία του αγαθού και το δεύτερο να αποδείξεις και να πείσεις ότι η διαφήμιση που κάνεις σε αυτό το αγαθό και η προστασία του είναι εξασφαλισμένα. Σε μία πόλη δεν είναι εύκολο αυτό”.

Παρ΄ όλη τη δυσκολία του στόχου όμως, ο ίδιος υπεραμύνθηκε της άποψης πως, τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο. Μίλησε μάλιστα για τα εμπόδια που πρέπει να υπερπηδηθούν, αναφέροντας παρακάτω πως, η Σύρος είναι στη διαδικασία σύνταξης του προωθητικού φακέλου, ώστε να κερδίσει το πρώτο βήμα που είναι η έγκρισή της από την αρμόδια ελληνική Επιτροπή, ώστε να προταθεί ακολούθως για ένταξη στον κατάλογο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco. “Aυτός ο φάκελος θα πείσει πρώτα την Ελλάδα και θα προταθεί μετά στην παγκόσμια επιτροπή” ανέφερε, εξηγώντας πως, σήμερα, “Έχουμε θέμα πληρότητας του φακέλου”. Αναλύοντας περισσότερο τη σκέψη του, τόνισε πως, “για την Ερμούπολη έχουμε πολλά περισσότερα δεδομένα, διότι η Ερμούπολη έχει τον ιστορικό της τόπο και έχει και ήδη υπό έγκριση – έστω και καθυστερημένα την πολεοδομική μελέτη της”. Ωστόσο, όπως πρόσθεσε, “για την Άνω Σύρο αυτό δεν ισχύει. Και δεν μπορούμε να εμφανιστούμε να ζητάμε να μας εντάξουν έναν οικισμό ή ένα μέρος του συγκροτήματος του πολεοδομικού το οποίο δεν έχει εξασφαλισμένο διάταγμα”. Γνωστοποίησε όμως, πως, ήδη σε συνεργασία και με τον Δήμο “προετοιμάζουμε να παραδώσουμε όλα τα απαραίτητα δεδομένα” προκειμένου βάσει της νόμιμης και προβλεπόμενης διαδικασίας “να πετύχουμε την έγκριση της νέας πολεοδομικής μελέτης για την Άνω Σύρο και του προεδρικού διατάγματος. Μόλις έχουμε αυτά τα δύο πράγματα στα χέρια μας θα μπορούμε να εμφανιστούμε μαζί με την Ερμούπολη στην ελληνική Επιτροπή και να ζητήσουμε την ένταξή μας στη λίστα την τελική”.

Ο Ομότιμος Καθηγητής του ΕΜΠ δεν παρέλειψε να αναφέρει μία ακόμη δυσκολία που σχετίζεται με το ότι η ένταξη περιοχών της Ευρώπης στη λίστα της Unesco βρίσκει εμπόδιο το γεγονός πως, η πλειοψηφία των ενταγμένων μνημείων αφορά σε ευρωπαϊκές χώρες. “Μην ξεχνάμε ότι τα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς πρέπει να είναι 1.100 και τα 750 ανήκουν στην Ευρώπη. Αν δούμε την αναλογία την πληθυσμιακή, ένα 10% των μνημείων ανήκει στον υπόλοιπο κόσμο και 90% περίπου είναι στην Ευρώπη. Υπάρχει μία τέτοια δυσκολία καθώς η Unesco αυτήν την στιγμή θα προτιμούσε να εμφανίζονται προτάσεις από τον υπόλοιπο κόσμο. Όμως αυτό δεν είναι απαγορευτικό” υποστήριξε κατηγορηματικά, δηλώνοντας τέλος πως, η προσπάθεια για την ένταξη της Ερμούπολης και της Άνω Σύρου συνεχίζεται με αμείωτους ρυθμούς.