«Ανάσταση» ενός ιστορικού κειμηλίου

Έτοιμο προς χρήση είναι πλέον το εκκλησιαστικό όργανο του Καθεδρικού Καθολικού Ιερού Ναού του Αγίου Γεωργίου στην Άνω Σύρο, που αποτελεί το παλαιότερο εκκλησιαστικό όργανο που λειτουργεί σήμερα στην Ελλάδα, με έτος κατασκευής το 1888.

Το όργανο επισκευάστηκε από τον Ιταλό κατασκευαστή εκκλησιαστικών οργάνων Saverio Anselmi Tamburini, μετά από πρόταση του Σολίστ Εκκλησιαστικού Οργάνου Χρήστου Παρασκευόπουλου, η οποία έγινε αμέσως αποδεκτή και χρηματοδοτήθηκε από τον Καθολικό Επίσκοπο Σύρου Σεβ. π. Πέτρο Στεφάνου.

Καθοριστική ήταν επίσης η συνδρομή του προέδρου του Forum 2021 και συγγραφέα Χάρη Βεκρή, του προέδρου του Συνδέσμου Καθολικών Πειραιώς και υπεύθυνου καταγραφής της εκκλησιαστικής περιουσίας της Καθολικής Ενορίας " Άγιος Παύλος Πειραιώς" Κώστα Καπέλλου,της Καθηγήτριας Αγγλικών Ροζίνας-Ανδριανής Νεγρεπόντη και του Οργανίστα Αγίου Γεωργίου Άνω Σύρου Γιάννη Ρούσσου.

Οι εργασίες ξεκίνησαν την περασμένη Τετάρτη και διήρκεσαν πέντε ημέρες. Η συντήρηση του οργάνου θα ολοκληρωθεί από τον κ. Κάπελλο και τον κ.  Ρούσσο την ερχόμενη Τετάρτη, όπου θα συντηρηθεί η πρόσοψη του οργάνου

Το αρχαιότερο εκκλησιαστικό όργανο σε λειτουργία στην Ελλάδα

Όπως σημειώνει ο κ. Παρασκευόπουλος, το εκκλησιαστικό όργανο του Ιερού Ναού του Αγίου Γεωργίου, αποτελεί ιστορικό αντικείμενο. Τούτο αποδεικνύεται και εγγράφως στο βιβλίο: «Ο εν Αθήναις Καθεδρικός Ναός του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου 1865-1965» του Ευγενίου Δαλεζίου, έκδοση του 1965. Το όργανο αυτό ανήκε στον Άγιο Διονύσιο Αθηνών έως το έτος 1951, όπου και αντικαταστάθηκε τότε από το όργανο του Αγίου Ιωάννη, τέως Καθεδρικού Ναού της Ρόδου. Λόγω της μετατροπής του Αγίου Ιωάννη σε Ορθόδοξο Ναό το όργανο που υπήρχε εκεί, δωρίσθηκε από τους Φραγκισκανούς Πατέρες στον Άγιο Διονύσιο Αθηνών. Ο Άγιος Διονύσιος στέγαζε έως τότε το όργανο του Zeno Fedeli από το Foligno της Ιταλίας, κατασκευής 1888 και το οποίο ήταν δωρεά του Πάπα Λέοντος ΧΙΙΙ.

Ο Zeno Fedeli, ο οποίος απεβίωσε το 1929 ήταν το τελευταίο μέλος μια διάσημης οικογένειας κατασκευαστών εκκλησιαστικών οργάνων στην Ιταλία, η οποία δραστηριοποιούνταν στην περιοχή της κεντρικής Ιταλίας στην πόλη Foligno από τα μέσα του 17ου αιώνος. Συνεπώς επρόκειτο για ένα εργοστάσιο με αρκετά μεγάλη ιστορία, του οποίου όμως η δραστηριότητα τερματίστηκε το 1929 με το θάνατο του τελευταίου μέλους της. Το 1930 ξεκίνησε στην ίδια πόλη μια νέα επιχείρηση από το Rino Pinchi ο οποίος μαθήτευσε στο Zeno Fedeli. Ο Rino Pinchi γεννήθηκε το 1905 και απεβίωσε το 2000 αφήνοντας πλέον την επιχείρηση στο γιό του Guido Pinchi.

Σημειώνεται ότι, στην Ελλάδα υπάρχουν μόλις 16 εκκλησιαστικά όργανα τα οποία βρίσκονται στον  Καθεδρικό Καθολικό Ναό Κέρκυρας (άγνωστη ημερομηνία κατασκευής), στην Αγία Βαρβάρα Λαυρίου (1881), στον Άγιο Γεώργιο στην Άνω Σύρο, στον Άγιο Παύλο στην Αγγλικανική Ενορία Αθηνών (1900), στον Άγιο Διονύσιο στην Αθήνα (1927), στην Εκκλησία του Χριστού των Γερμανοφώνων εν Ελλάδι (1933), στον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης στη Ρόδο (1939), στην Παναγία της Νίκης Ρόδου (1939), στην Πρώτη Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών (1969), στον Άγιο Ανδρέα Πατρών (1970-75), στην Ευαγγελική Εκκλησία Θεσσαλονίκης (περ. 1980), στην Ευαγγελική Εκκλησία Κατερίνης (1981), στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (μεγάλο όργανο – 1993, μικρό όργανο - 1998), στον Άγιο Λουκά Ηρακλείου (2009) και στην Αρμενική Ευαγγελική Εκκλησία Νικαίας (2010).

Τα εκκλησιαστικά όργανα της Κέρκυρας και του Λαυρίου, βρίσκονται πλέον πλήρως εκτός λειτουργίας, λόγω βλαβών που συσσωρεύθηκαν με την πάροδο των ετών αλλά και διαφόρων πλημμελών ανθρωπίνων επεμβάσεων. Το όργανο του Αγίου Γεωργίου Άνω Σύρου, εφόσον τεθεί ξανά σε λειτουργία, θα αποτελεί το αρχαιότερο εκκλησιαστικό όργανο εν Ελλάδι.

 Saverio Tamburini

Το εργοστάσιο Taburini χρονολογείται από το 19ο αιώνα και συγκεκριμένα από το 1893 και ανήκει σε 4 γενιές κατασκευαστών με τελευταίο στην εποχή μας το Saverio Tamburini. Ο οίκος αυτός έχει κατασκευάσει στο παρελθόν ή έχει συμμετάσχει σε κατασκευές των πλέον μεγαλυτέρων εκκλησιαστικών οργάνων του πλανήτη μας και όλης της Ιταλίας, όπως αυτό που βρίσκεται στον Καθεδρικό Ναό του Μιλάνου, έργο του 1938 υπ. αριθμ. 191, 5 πληκτρολόγια, 194 ρετζίστρο, 16.000 αυλοί. Πρόκειται για το μεγαλύτερο της Ιταλίας και δεύτερο σε όλη την Ευρώπη. Το όνομα Tamburini κρύβεται επίσης πίσω από τα εκκλησιαστικά όργανα στον Καθεδρικό Ναό της Μεσσήνης (έργο του 1947, υπ. αριθμ 268, 5 πληκτρολόγια, 170 ρετζίστρο, 16.000 αυλοί), στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό (έργο του 1962, υπ. αριθμ. 467, 4 πληκτρολόγια), στην Αίθουσα Συναυλιών Μεξικό, (έργο του 1957, 5 πληκτρολόγια, 181 ρετζίστρο, 15633 αυλοί), στο San Giovanni Bosco, Bologna (έργο του 1951, 5 πληκτρολόγια, 129 ρετζίστρο, 12278 αυλοί) και στη Σκάλα του Μιλάνου (έργο του 2010).

Ο Saverio Tamburini ανέλαβε εντός της τελευταίας διετίας στον ελληνικό χώρο την επισκευή τεσσάρων εκκλησιαστικών οργάνων με επιτυχία: Εκκλησίας του Χριστού Γερμανοφώνων, Πρώτης Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας, Αγίου Φραγκίσκου Ρόδου και Παναγίας της Νίκης.