Ένα «κόσμημα» 30 χρόνων

«Με όποιο τρόπο κι αν στραφεί κανείς προς τις Κυκλάδες, δεν μπορεί παρά να συγκινηθεί βαθιά. Αυτή η συγκίνηση παραμένει μια από τις σπουδαιότερες αιτίες για να αγαπήσεις την Τέχνη…». Είπε κάποτε η αείμνηστη Ντόλλη Γουλανδρή, που αφιέρωσε τη ζωή της στην προβολή του πολιτισμού και της τέχνης των Κυκλάδων, μιας τέχνης 5.000 χρόνων! (3η χιλιετία π.Χ)

Οι Κυκλάδες ήταν μια μεγάλη κιβωτός πολιτισμού πριν από τόσες χιλιάδες χρόνια. Οι αρχαιολόγοι, Έλληνες και ξένοι, έχοντας ανασκάψει και μελετήσει ένα μεγάλο μέρος αυτού του νησιωτικού χώρου, γνώρισαν αυτήν την σπάνια τέχνη των ευρημάτων που ανεκάλυψαν και θεώρησαν ότι ο Κυκλαδικός Πολιτισμός της 3ης χιλιετίας π.Χ. είναι ένας από τους πέντε μεγάλους πολιτισμούς του κόσμου. Αυτή τη διάκριση μόνο οι ειδικοί ερευνητές γνώριζαν ώσπου…μια Ελληνίδα, η Ντόλλυ Γουλανδρή, με αγάπη, περηφάνια και ικανότητα, κατάφερε να κάνει γνωστή αυτή τη μοναδική Κυκλαδική Τέχνη σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Μαζί με το σύζυγό της Νικόλαο Γουλανδρή άρχισαν να συλλέγουν (από το 1960) αρχαία έργα τέχνης, αυτά που από…χίλιους δρόμους και με χίλιους τρόπους έφευγαν στο εξωτερικό. Έγιναν συστηματικοί συλλέκτες, προτιμώντας ιδιαίτερα τα Κυκλαδικά έργα Τέχνης. Τα περισσότερα αντικείμενα της συλλογής τους δεν αγοράστηκαν στην Ελλάδα αλλά στο…εξωτερικό! Το ζεύγος Γουλανδρή επαναπάτρισε έργα τέχνης που είχαν φυγαδευθεί! Αυτή η συλλογή που απέκτησαν ήταν η κατάληξη ενός ονείρου που μετουσιώθηκε σε πάθος. Οι αρχαιοκάπηλοι δούλευαν για πολλά χρόνια στις Κυκλάδες γεμίζοντας τις συλλογές Μουσείων και ιδιωτών με σπουδαία έργα τέχνης και εκτός Ελλάδας. Το 1962 η συλλογή αρχαιοτήτων απέκτησε νομική υπόσταση. Το 1968 έγινε η πρώτη δημόσια έκθεση Κυκλαδικών ευρημάτων, με κατάλογο που κατάρτισε ο σπουδαίος καθηγητής αρχαιολογίας Χρήστος Ντούμας. Έκτοτε η εξέλιξη της συλλογής υπήρξε ραγδαία. Σταθμός για την τύχη της συλλογής ήταν η έκθεση που φιλοξένησε το Μουσείο Μπενάκη. Η απήχηση ήταν μεγάλη και στους ειδικούς σταθμούς και στο ευρύτερο κοινό, που μέχρι τότε οι Κυκλάδες ήταν γνωστές για τον ήλιο, τη θάλασσα, τις παραλίες και τις γραφικές χώρες τους.

Τότε οι Κυκλάδες θαυμάστηκαν και για την μοναδική τέχνη της 3ης χιλιετίας π.Χ.

Πολλά Μουσεία του εξωτερικού ζήτησαν να παρουσιάσουν τα αριστουργήματα του Αιγιακού πολιτισμού στο χώρο τους. Έτσι, μεταξύ των ετών 1974 και 1979 η Συλλογή Γουλανδρή ταξίδεψε σ’ Ανατολή και Δύση, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, στην Ιαπωνία και στην Ευρώπη. Και…αφού έκανε τον γύρο το κόσμου επέστρεψε στην Ελλάδα και από το 1986 φιλοξενείται στο δικό της «σπίτι» στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην οδό Νεοφύτου Δούκα 4 στο Κολωνάκι. Αυτό το Μουσείο είναι ένα «κόσμημα» όχι μόνο για την Αθήνα, αλλά για ολόκληρη την Ελλάδα.

30 χρόνια προσφέρει πολιτισμό.

Αυτό το Μουσείο «κόσμημα» γιορτάζει φέτος 30 χρόνια παρουσίας στον Ελληνικό χώρο. Στις 20 Ιανουαρίου 1986 εγκαινιάστηκε από την τότε υπουργό Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη. Αυτό το θαυμάσιο Μουσείο ήταν και είναι το μοναδικό στον κόσμο που φιλοξενεί τον θαυμαστό πολιτισμό των Κυκλάδων. Είναι ένας ολόκληρος πολιτισμός (κεραμικά, μαρμάρινα θαυμαστά ειδώλια και αγγεία, μεταλλικά εργαλεία κ.α) που άνθισε στις Κυκλάδες την 3η χιλ. π.Χ. Αυτά τα σπουδαία ευρήματα βρήκαν τη θέση τους στον υπέροχο χώρο του Μουσείου.

Η Ντόλλυ Γουλανδρή ακτινοβολούσε από ικανοποίηση μέσα σ’ αυτό το σημαντικό πολιτιστικό δημιούργημα, που τότε, αφιέρωσε στη μνήμη του συζύγου της Νικολάου Γουλανδρή. Μαζί είχαν ονειρευτεί την υλοποίηση αυτού του σπουδαίου και σημαντικού έργου που στολίζει την Αθήνα και ολόκληρη την Ελλάδα.

Η Ντόλλυ Γουλανδρή ήταν η Ελληνίδα που… «Γέμισε τον κόσμο Κυκλαδικό φως!!» και είχε πει ότι… «Με όποιον τρόπο κι αν στραφεί κανείς προς τις Κυκλάδες, δεν μπορεί παρά να συγκινηθεί βαθιά. Αυτή η συγκίνηση παραμένει μια από τις αιτίες για να αγαπήσεις την Τέχνη.

Με αφορμή τα 30 χρόνια του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, ο Διευθυντής, καθηγητής Αρχαιολογίας κ. Νίκος Σταμπολίδης, σε συνεργασία με την νέα πρόεδρο Σάντρα Μαρινοπούλου (ανηψιά της αείμνηστης Ντόλλης), είπε ότι: «…θα δούμε την έκθεση: Κυκλαδική κοινωνία 5.000 χρόνια πριν. Αντιπροσωπεύω ένα βάθος πολιτισμού στον οποίο το μέτρο είναι αξία!»

«Πώς γίνεται γνωστή η Κυκλαδική Τέχνη στην πρωτοπολιτεία των Κυκλάδων την Ερμούπολη».

Στην Ερμούπολη λειτουργεί εδώ και 23 χρόνια το Μουσείο (Αντιγράφων) Κυκλαδικής Τέχνης, που δημιουργήθηκε με τη χορηγία του αείμνηστου Γιάννη Βάτη και της συζύγου του Ελένης και με τη στήριξη της αείμνηστης Ντόλλης Γουλανδρή. Ο Δήμος Ερμουπόλεως παρεχώρησε δυο αίθουσες στο Πνευματικό κέντρο και με τη βοήθεια δυο εκπαιδευμένων κυριών, άρχισαν τα προγράμματα σε μικρά παιδιά με στόχο την γνωριμία της ιστορίας και του πολιτισμού των Κυκλάδων. Μέχρι σήμερα (23 χρόνια μετά) περίπου 40.000 παιδιά και μεγάλοι παρακολούθησαν τα προγράμματα που θα γίνονται ακόμη και σήμερα κάθε Σάββατο πρωί. Πολλά παιδιά διδάχθηκαν, έμαθαν, αλλά και... “δίδαξαν” την ιστορία και τον αρχαίο πολιτισμό των Κυκλάδων σε πολλούς επισκέπτες του νησιού μας, Έλληνες και ξένους. Μεταξύ των επισκεπτών που “ξεναγήθηκαν” από τα παιδιά, ήσαν πολλοί διάσημοι και καταξιωμένοι στο χώρο του πνεύματος που χάρηκαν μια τέτοια εμπειρία. Το Μουσείο μας έγινε ένα ζωντανό μελίσσι. Η Κυκλαδική Τέχνη ζωντανεύει μέσα από τα μάτια των παιδιών που...τιμούν και φωτίζουν το νησί μας ως μικροί “πρεσβευτές” που κάνουν καθημερινά μετάγγιση γνώσεων στους επισκέπτες της Σύρου. Η Ντόλλη Γουλανδρή, η ψυχή και η κινητήρια δύναμη του Κυκλαδικού πολιτισμού, επισκεπτόταν τη Σύρο, καλεσμένη του ζεύγους Βάτη.

Ένα καλοκαίρι έφυγε ενθουσιασμένη από το νησί μας. “Έζησα υπέροχες και αξέχαστες στιγμές” είχε πει, γιατί γνώρισε από κοντά τα παιδιά μας, τους λιλιπούτειους ξεναγούς, που της μίλησαν για την Ακρόπολη Καστρί στη Χαλανδριανή και....έγραψε: “Θερμότατα συγχαρητήρια για την τόσο ωραία προσπάθεια. Χαίρομαι όλως ιδιαιτέρως για τον σπόρο που φυτέψατε και τα ωραία λουλούδια που άνθισαν μέσα στη Σύρο. Εύγε!” Θα σε θυμόμαστε πάντα Κυρά των ειδωλίων. Η φράση: “Η Ελλάδα είναι φτωχότερη χωρίς εκείνην” είναι απόλυτα ακριβής.