Η Συνθήκη της Λωζάννης

Στη νεώτερη ελληνική ιστορία, η κυρίαρχη παρουσία του Ελευθερίου Βενιζέλου αποτελεί σημαντικό σταθμό με εκπληκτική δημιουργικότητα. Ήταν ο πολιτικός που φρόντισε να κάνει τη μεγάλη εξόρμηση και κατάφερε να κάνει την Ελλάδα διπλάσια. Ήταν ένα σημαντικό δημιουργικό έργο.

Κατηγορήθηκε ο Βενιζέλος ότι έκανε παραλείψεις, σφάλματα κ.α. Βέβαια.... “ουδείς αλάνθαστος”. Ένα, όμως, δεν πρέπει να λησμονείται, ότι χωρίς αυτόν η Ελλάδα θα ήταν ως την Θεσσαλία. Σ' αυτήν θα ζούσαν οι Έλληνες για πολλά χρόνια. Όπως γράφουν οι ιστορικοί παρέλαβε μια χώρα παράλυτη το 1910, με κράτος και στράτευμα σε διάλυση. Σε μόλις δυο χρόνια, η ίδια αυτή χώρα, αρχίζει να απελευθερώνεται και φυσικά με βοήθεια και άλλων χωρών της Ευρώπης. Η Θεσσαλονίκη ελευθερώθηκε το 1912 και τα Ιωάννινα τον Φεβρουάριο του 1913. Το Ελληνικό κράτος αρχίζει να διπλασιάζει τα εδάφη του και τον πληθυσμό του. Ήταν τεράστια η δημοτικότητά του Βενιζέλου τότε, έως το 1914, όταν άρχισε ο πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος και δημιουργούνται διενέξεις κ.α. μεταξύ των βορείων χωρών της Ευρώπης (Σερβία, Βουλγαρία κ.α).

Μετά το τέλος αυτού του πρώτου Παγκόσμιου πολέμου που ταλαιπώρησε τόσο πολύ Βαλκάνια και Ευρωπαϊκά κράτη, έγινε η πρώτη συνάντηση των υπευθύνων της κάθε χώρας και στις 10 Αυγούστου του 1920, (6 χρόνια μετά την αρχή του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου) υπήρξε η πρώτη “Συνθήκη Ειρήνης μεταξύ των Συμμάχων”.

Αυτή είναι η γνωστή Συνθήκη των Σεβρών. Συνθήκη ειρήνης με την Οθωμανική αυτοκρατορία που υπέγραψαν οι εκπρόσωποι των Συμμάχων και των Συνασπισμένων Δυνάμεων (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία, ΗΠΑ, Ελλάδα κ.α) στις 28 Ιουλίου ως τις 10 Αυγούστου 1920 στην αίθουσα του Δημαρχείου των Σεβρών.

Τα κυριότερα σημεία της συνθήκης για την Ελλάδα ήταν: α) η προσάρτηση στην Ελλάδα της Ανατολικής Θράκης και όλων των νησιών του Αιγαίου εκτός από τα Δωδεκάνησα που ήσαν υπό την Ιταλική κυριαρχία β) η αναγνώριση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στην περιοχή της Σμύρνης γ) η δημιουργία ανεξαρτήτων κρατών από τα εδάφη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας (Αρμανία, Συρία κ.α) δ) η ελευθερία ναυσιπλοΐας σε ειρηνικές περιοχές στην περιοχή των Στενών από όλες τις χώρες κ.λ.π. Αυτή η “Συνθήκη Ειρήνης” ξεσήκωσε την αγανάκτηση της Τουρκικής πλευράς. Στην Ελλάδα, αντίθετα, η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών έγινε αποδεκτή με ενθουσιασμό και φυσικά το όνειρο της Ελλάδας των ..”πέντε θαλασσών και των δύο ηπείρων” γινόταν πραγματικότητα. Ο Μικρασιατικός πόλεμος, όμως, και η καταστροφή της Σμύρνης το 1922 που ακολούθησαν υποχρέωσε την Ελλάδα να εκχωρήσει στην Τουρκία ένα μικρό τμήμα στη δυτική πλευρά του Έβρου.

Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΝΗΣ

Το τελευταίο διάστημα έχει φουντώσει η συζήτηση για τη Συνθήκη της Λωζάννης. Αφορμή αποτέλεσαν οι δηλώσεις του προέδρου της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος ζητά την αναθεώρησή της. Άραγε γιατί;

Η Συνθήκη υπεγράφη στην πόλη της Ελβετίας, την Λωζάννη στις 24 Ιουλίου 1923 από τα κράτη: Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία, Ιαπωνία, Ελλάδα, Ρουμανία και Τουρκία !. Η Αμερική και η Ρωσία συμμετείχαν ως παρατηρητές.

Με τη συνθήκη της Λωζάννης καθορίστηκαν τα σύνορα μεταξύ Τουρκίας και των χωρών Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ιράκ και Συρίας. Με αυτή τη συνθήκη επικυρώθηκε η ελληνική κυριαρχία στη Λήμνο, στη Σαμοθράκη, στη Λέσβο, στη Χίο, στη Σάμο και στην Ικαρία, καθώς και σε όλα τα νησιά και τις νησίδες του ΒΑ Αιγαίου που βρίσκονται σε απόσταση τριών ναυτικών μιλίων από τις Μικρασιατικές ακτές, με εξαίρεση την Ίμβρο και την Τένεδο που ανήκουν στην Τουρκία. Αυτά τα δύο νησιά η Ίμβρος και η Τένεδος κατοικούνται σε συντριπτική πλειονότητα από Έλληνες.

Βέβαια, στα γραπτά κείμενα της συνθήκης, η Τουρκία δέχθηκε και ανέλαβε την υποχρέωση σεβασμού των δικαιωμάτων των κατοίκων, να προστατεύεται η ζωή τους, και να έχουν απόλυτη ελευθερία και ανεξαρτησία όσον αφορά την εθνικότητα και τη θρησκεία τους.

Σε δύο άρθρα της συνθήκης (15 και 17), η Τουρκία παραιτήθηκε από τα δικαιώματά της στα Δωδεκάνησα και στο Καστελλόριζο και τα παραχώρησε στην Ιταλία, η οποία με τη σειρά της τα μεταβίβασε το 1947 στην Ελλάδα. Αναγνώρισε τη Βρετανική κυριαρχία στην Κύπρο και παραιτήθηκε... “από κάθε τίτλο και από κάθε δικαίωμα της...” επί όλων των χερσαίων και νησιωτικών εδαφών που παρέμειναν εντός της τουρκικής επικράτειας.

ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΗ ΛΩΖΑΝΝΗΣ

Στη τελευταία ομιλία του, σε μια διάσκεψη, ο κ. Ερντογάν είχε τονίσει οτι :”Η Συνθήκη της Λωζάννης δεν είναι ιερό κείμενο. Εμείς θα καταβάλλουμε κάθε είδους προσπάθεια για να φτάσουμε στους στόχους μας και για να καταστήσουμε την Τουρκία μια από τις 10 ισχυρότερες χώρες του κόσμου, σε κάθε πεδίο” . Και είχε υπογραμμίσει ότι θα προσπαθήσει ώστε το 2023 (στα 100 χρόνια απο την υπογραφή της Συνθήκης που έγινε το 1923) , η Τουρκία θα είναι μια από τις ισχυρότερες χώρες του πλανήτη. “Σύμφωνα με το σχέδιο, η Τουρκία επιθυμεί μέχρι το 2023 να γίνει υπερδύναμη και να έχει σύνδεση, συνένωση και συνομιλία με τα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή ,τη Μεσόγειο και την Κεντρική Ασία και φυσικά να έχει άποψη για όλα τα παγκόσμια θέματα. Αναφέρει ο καθηγητής κ. Α. Κλάψης από την Πάφο της Κύπρου.

Η Συνθήκη της Λωζάννης είναι ο θεμέλιος λίθος των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Με αυτή τη συνθήκη χαράχθηκε η οριογραμμή ανάμεσα στις δύο χώρες μας κατά μήκος του ποταμού Έβρου.

Σύμφωνα με τους ειδικούς και το διεθνές δίκαιο οι συνοριακές ρυθμίσεις είναι απαραβίαστες. Αλλαγή του καθεστώτος της Λωζάννης δεν είναι δυνατή, εκτός εάν υπάρξει συναίνεση όλων των ενδιαφερόμενων χωρών. Και τέτοια συναίνεση οπωσδήποτε δεν μπορεί να υπάρξει και απο την πλευρά της Ελλάδας και ασφαλώς και από τα κράτη που υπέγραψαν τη Συνθήκη. Στη Λωζάννη δε ρυθμίστηκαν μόνο ελληνοτουρκικά ζητήματα. Είναι μια Συνθήκη Ειρήνης που την υπέγραψαν εκτος απο την Ελλάδα και την Τουρκία και πολλές άλλες χώρες

Υ/Γ Συνθήκη Σεβρών: Σέβρες είναι πόλη της Γαλλίας και προάστιο του Παρισιού.