Όταν ο Ερνέστος Τσίλερ συνάντησε την Ελλάδα...

Με το έργο του, που ακόμη, μέχρι σήμερα, συγκινεί και θαυμάζεται, σφράγισε την αρχιτεκτονική διαδρομή της Ελληνικής κοινωνίας επί πενήντα χρόνια.

Η περίπτωση του Ερνέστου Τσίλερ είναι ιδιαίτερη, όχι μόνο για την ποιότητα του αρχιτεκτονικού έργου του, αλλά για το ότι το όνομά του πέρασε στην καθημερινή νέα γενιά, που με θαυμασμό ακούγεται: “Το έχτισε ο Τσίλερ” : μια φράση κλειδί για να υποδηλώσει και να επιβάλει την αξία του νεοκλασικού κτίσματος που σχετίζεται με τον αρχιτέκτονα. Η αρχιτεκτονική του Τσίλερ ήταν πλούσια σε παραγωγή και διάκοσμο και επέδρασε βαθιά στην αισθητική της χώρας μας. Χρησιμοποίησε στην αρχιτεκτονική του στοιχεία παράλληλα με τον αρχαιοελληνικό ρυθμό. Το 1872 διορίστηκε καθηγητής Αρχιτεκτονικής στο Πολυτεχνείο, όπου κέρδιζε την αγάπη και εκτίμηση των μαθητών του.

Γεννήθηκε στις 22 Ιουνίου του 1837 (πριν 180 χρόνια) στο Κάτιτζ της Σαξονίας, ένα χωριό ανάμεσα στη Δρέσδη και σε μια μικρή κωμόπολη του Ράντεμπελ. Πατέρας του ήταν ο αρχιτέκτονας – εργολάβος Κρίστιαν και μητέρα του η Σοφία – Θεοδώρα. Μετά το τέλος των σπουδών του στη Δρέσδη το 1858 και έχοντας κερδίσει το αργυρό μετάλλιο της Αρχιτεκτονικής Σχολής, ο Ερνέστος Τσίλερ φεύγει μαζί με τον αδελφό του, φθάνουν στην Πράγα με τελικό προορισμό τη Βιέννη όπου πολύ εύκολα προσελήφθει στο γραφείο του Δανού αρχιτέκτονα Θεόφιλου Χάνσεν. Αυτό ήταν το γεγονός που λίγα χρόνια μετά ο Τσίλερ, με τη βοήθεια του Χάνσεν επισκέφθηκε την Ελλάδα, γνώρισε την Ελλάδα και την ιστορία της, αγάπησε την Ελλάδα, παντρεύτηκε την Ελληνίδα Σοφία Δούδου και... πρόσφερε στην Ελλάδα ωραιότατα κτίρια υψηλής αισθητικής που θαυμάζονται έως σήμερα.

Ο Τσίλερ στην Ελλάδα

Ο Θεόφιλος Χάνσεν διατηρούσε ένα δικό του αρχιτεκτονικό γραφείο στη Βιέννη από το 1846 και κατόρθωσε σε λίγα χρόνια να γίνει γνωστός για το θαυμάσιο έργο του και σε άλλες χώρες. Με την Ελλάδα και τους Έλληνες διατηρούσε στενούς δεσμούς. Τον μάγευε η αρχαία ιστορία της. Ιδιαίτερα είχε συνδεθεί φιλικά με τον Έλληνα βαρώνο Γεώργιο Σίνα ο οποίος με δικά του χρήματα του ζήτησε την ανέγερση του Αστεροσκοπείου στην Αθήνα, αλλά του είχε ζητήσει και άλλες ανακαινίσεις μεγάρων. Μετά τον θάνατο του Γ. Σίνα, αναλαμβάνει ο γιος του Σίμων Σίνας να συνεχίσει τις προσφορές του πατέρα του στην Ελλάδα.

Τα σχέδια της Ακαδημίας Αθηνών, που ήταν προσφορά του Γ. Σίνα, συνεχίστηκαν και τότε ο Θ. Χάνσεν ζήτησε από τον Τσίλερ να αναλάβει εκείνος την οικοδόμηση της Ακαδημίας και φυσικά φρόντισε να έχει κοντά του πολλούς ανθρώπους της τέχνης ώστε εμείς σήμερα να θαυμάζουμε και την σπουδαία αρχιτεκτονική της Ακαδημίας και τα γλυπτά και τις θαυμάσιες οροφογραφίες της.

Ο Τσίλερ έκανε την Αθήνα σπίτι του με σύζυγό του Ελληνίδα. Ήταν ένας άνθρωπος φιλομαθής, με τόλμη και όραμα. Γύριζε την Ελλάδα, που τότε γύρω στο 1870 έφθανε έως τη Λαμία. Αγαπούσε τη χώρα και την ιστορία της. Αγαπούσε ιδιαίτερα την ελληνική αρχαιολογία. Έκανε ανασκαφές στην περιοχή του Παναθηναϊκού Σταδίου. Τα ευρήματα που έφερε στο φως και η αποκάλυψη του αρχαίου σταδίου του έφεραν μεγάλη παγκόσμια φήμη και φιλία με τον Βασιλέα Γεώργιο Α'.

Στα τέλη του 19ου αιώνα άρχισε λίγο – λίγο να βελτιώνεται η Ελλάδα σε μερικές περιοχές. Τότε η κυβέρνηση του Χαρίλαου Τρικούπη προχώρησε σε εκσυγχρονιστικά έργα. Τότε ο Τσίλερ, αυτός ο λάτρης της Ελλάδας δημιουργούσε, σχεδιάζοντας, υπέροχα κτίρια υψηλής αισθητικής. Η κορύφωσή του ήρθε στη δεκαετία 1880 – 1890. Τότε, σχεδίασε σπουδαία έργα: Το Βασιλικό (Εθνικό Θέατρο), το Μέγαρο Μελά (ο εσωτερικός του χώρος θυμίζει το δικό μας Δημαρχείο), το Μέγαρο Σταθάτου (Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης), το Παλάτι του Διαδόχου (σημερινό Προεδρικό Μέγαρο), το Δημοτικό Θέατρο Πατρών και πλήθος κτηρίων σε όλη την Ελλάδα και ναούς.

Στην οδό Μαυρομιχάλη στην Αθήνα χτίστηκε το δικό του σπίτι, μεγαλόπρεπο και εξωτερικά το κοσμούσαν Καρυάτιδες.

Ένας στενός φίλος του ήταν ο Ερρίκος Σλήμαν, που και εκείνος ερωτεύθηκε την Ελλάδα και παντρεύτηκε την Ελληνίδα Σοφία Καστριώτη, κόρη Αθηναίου εμπόρου.

Ο Σλήμαν ήταν αρχαιολόγος και άνθρωπος της δράσης. Φανατικός αναγνώστης του Ομήρου. Επισκέφθηκε πολλές περιοχές της χώρας μας.... ώσπου πηγαίνει και ανασκάπτει στην Τροία. Τότε ήρθαν στο φως τα σπουδαιότερα κτερίσματα... Και κατά τον Όμηρο η πόλη Ίλιον.

Η κατοικία του σπουδαίου αρχαιολόγου Ε. Σλήμαν σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από τον Ε. Τσίλερ στην οδό Πανεπιστημίου και έως σήμερα ονομάζεται “Ιλίου Μέλαθρον”! Αριστούργημα αρχιτεκτονικής.

ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗΣ

Κατά την Καποδιστριακή περίοδο, και πολύ αργότερα, 19ος αι. το λιμάνι της Ερμούπολης είναι το κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου για την ανατολική Μεσόγειο. Ως το 1870 ήταν το πρώτο εμπορικό λιμάνι της Ελλάδας! Η Ερμούπολη βρισκόταν σε πλήρη ακμή. Η εμπορική άνθιση, συνοδευόταν από αντίστοιχη πνευματική και πολιτιστική δραστηριότητα, (σχολεία, θέατρα, φιλαρμονική, μουσείο, λέσχες, εκδοτικοί οίκοι, τυπογραφεία...)

Στις 11 Ιανουαρίου του 1876 γίνεται η θεμελίωση του κτιρίου. Ολόκληρο το πανέμορφο αυτό κτίριο σχεδιάστηκε από τον ίδιο τον Τσίλερ. Είναι σημαντικό το ότι ο ίδιος ασχολήθηκε, μόνος, γι' αυτό το Δημαρχείο, που όπως έχει γράψει στην εποχή μας Ευρωπαίος αρχιτέκτων, “...παρά το επιβλητικό μέγεθος και την μνημειακή παρουσία του, το Δημαρχείο της Ερμούπολης κατορθώνει να διατηρεί μια λιτότητα και μια ηρεμία που προσελκύει ευχάριστα τον θεατή. Αποτελεί αναμφισβήτητα το ωραιότερο Δημαρχείο της χώρας σας...”

Ο Τσίλερ έφυγε από τη ζωή 10 Νοεμβρίου 1923 στην Αθήνα.