Το φωτογραφικό επάγγελμα στην άνθισή του

Οι «φωνές» 250 φωτογραφιών, οι οποίες λήφθηκαν στα πρώτα φωτογραφεία της Σύρου κατά την περίοδο 1860-1930, «ηχούν» και «συνομιλούν» με τους επισκέπτες της Αίθουσας Τέχνης «Γιάννη & Ελένης Βάτη» στην Ερμούπολη, στο πλαίσιο της φωτογραφικής έκθεσης από την ενδιαφέρουσα και πολυποίκιλη συλλογή του Μάνου Ελευθερίου.

Η έκθεση με τίτλο «Φωτογράφοι της Σύρας – Αστικά Πορτρέτα, 1860-1930», που προετοίμασε, οργάνωσε, σχεδίασε και συντόνισε η Ιστορικός Τέχνης, Μαρία Θηρεσία Δαλεζίου, αποτελεί ένα από τα δυνατά «χαρτιά» του φετινού πολιτιστικού προγράμματος του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, με την ευγενική χορηγία του Ιδρύματος Αντώνης Ε. Κομνηνός.

Το παράδειγμα της Σύρου τις δεκαετίες του 1860 και 1870 είναι ενδεικτικό για την πρόοδο και άνθιση του φωτογραφικού επαγγέλματος στην Ελλάδα. Στην Ερμούπολη, το πιο σημαντικό λιμάνι και αστικό κέντρο της χώρας με συνεχείς και συχνές συναλλαγές τόσο με τη Δύση όσο και με την Ανατολή, τα φωτογραφεία, συναγωνίζονταν σε ποιότητα αυτά της Αθήνας, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη περιοχή της χώρας.

Το κοινό έχει την ευκαιρία να θαυμάσει φωτογραφικό υλικό από τα εργαστήρια των Δαμιανού, Βενιού, Βλαχάκη, Δεσύπρη, Μακρουλάκη, Φυντανίδη, Ξανθάκη, Κόκκινου κ.ά. καθώς και υλικό τεκμηρίωσης όπως έγγραφα, βιβλία, αντικείμενα κ.ά.

Μάνος Ελευθερίου: ένας άνθρωπος που τιμά τον τόπο του

Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν με ξεχωριστή λαμπρότητα το βράδυ του Σαββάτου, παρουσία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Σύρου κ. Δωροθέου Β’, εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, του επιχειρηματικού, πνευματικού και καλλιτεχνικού κόσμου, αλλά και πλήθους φίλων και θαυμαστών του Συριανού στιχουργού, ποιητή και συγγραφέα, που συνεχίζει με τις εμπνεύσεις και τις αξιόλογες πρωτοβουλίες του να τιμά τη γενέτειρά του.

Τη χαρά και τη συγκίνησή του για την έναρξη της σημαντικής αυτής έκθεσης, μέσα από την οποία αποτυπώνονται στιγμές από μία κρίσιμη χρονική περίοδο για τη χώρα μας και ιδιαίτερα τη Σύρο, εξέφρασε στον χαιρετισμό του, ο Δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης Γιώργος Μαραγκός. Μεταξύ άλλων, ευχαρίστησε τον κ. Ελευθερίου, ο οποίος με το αστείρευτο ταλέντο του, το πάθος του, την αέναη δράση του και την αγάπη του για τις τέχνες και τα γράμματα αναδεικνύει τον πολιτισμό και την ιστορία μας, όχι μόνο στη Σύρο και την Ελλάδα, αλλά και πέρα από αυτήν. Τόνισε δε, πως η παρουσία του στα πολιτιστικά και ιστορικά πράγματα του νησιού αποτελεί σημείο αναφοράς τόσο για τις σημερινές όσο και για τις επόμενες γενιές. Δεν παρέλειψε, τέλος, να απευθύνει θερμές ευχαριστίες σε όλους τους συντελεστές της έκθεσης, οι οποίοι συνεργάστηκαν και μόχθησαν για να επιτύχουν αυτό το σπουδαίο αποτέλεσμα.

Οι φωτογραφίες μιλούν από μόνες τους

«Εκείνα που έπρεπε να ειπωθούν τα λένε μεταξύ τους οι φωτογραφίες» υπογράμμισε ο κ. Μάνος Ελευθερίου, που διακρίνεται για τη σεμνότητα και το χαμηλό προφίλ του. Ο ίδιος αναφέρθηκε ξεχωριστά σε κάθε μέλος της ομάδας, που έδωσε τα δικά του «φώτα», προκειμένου η ιδέα αυτής της έκθεσης να πάρει σάρκα και οστά. Μεταξύ άλλων, ευχαρίστησε τον κ. Αλέξη Τσιάντη για τη συνεχή συνδρομή του στη δημιουργική αυτή «περιπέτεια», την Μαριάννα Πόγκα και τον Χρίστο Σιμάτο για την καλλιτεχνική επιμέλεια της έκθεσης, την Δάφνη Πανοτοπούλου για το σκηνικό-στούντιο, τον Μάριο Τράκα για το βίντεο και τον επίτιμο- πλέον- δημότη Σύρου – Ερμούπολης Αντώνη Κομνηνό για την κάλυψη των εξόδων. Καταλήγοντας, ανακοίνωσε πως για το επόμενο καλοκαίρι, σχεδιάζει μία σπουδαία έκθεση, αφιερωμένη σε δύο τεράστιες και ανυπέρβλητες μορφές του Ελληνικού Θεάτρου, την Κατίνα Παξινού και την Ελένη Παπαδάκη. Σημείωσε μάλιστα, πως το αρχείο της Παπαδάκη το έχει ήδη δωρίσει στο Ιστορικό Αρχείο της Ερμούπολης, ενώ το αρχείο της Κατίνας Παξινού βρίσκεται στην κατοχή του Λευτέρη Λαμπράκη, ο οποίος θα μπορούσε να το μεταφέρει στη Σύρο, για τις ανάγκες της έκθεσης.

Έκθεση βασισμένη στην επιστημονική έρευνα της Μαριάννας Καράλη

Στην πορεία αυτής της διαδρομής, η οποία ξεκίνησε από μια ιδέα του Μάνου Ελευθερίου και ολοκληρώθηκε με την παρουσίαση της σημερινής έκθεσης, αναφέρθηκε η Ιστορικός Τέχνης, Μαρία Θηρεσία Δαλεζίου. Όπως εξήγησε, από τις 600 συνολικά φωτογραφίες, που περιλαμβάνονται στη συλλογή του κ. Ελευθερίου, επιλέχθηκαν 250 για την έκθεση αι 70 για το βιβλίο. Αστικά πορτρέτα βρίσκονται επίσης αναρτημένα στους τοίχους και τις προθήκες, που συνοδεύονται από χρήσιμες και εμπεριστατωμένες πληροφορίες. «Στόχος μας ήταν να παρουσιαστούν αυτά τα πρόσωπα με τις σιωπές τους, να συνοδευτούν λίγο από μικρά κείμενα για να πάρουμε κάποιες ιδέες και μετά να τα κοιτάξουμε για να δούμε την εποχή τους», υπογράμμισε η κ. Δαλεζίου.

Οι προετοιμασίες ξεκίνησαν τον περασμένο Φλεβάρη και ακολούθησαν αρκετές αφαιρέσεις και προσθήκες. Κατά τη διάρκεια της επιστημονικής έρευνας της κ. Μαριάννας Καράλη που αποτέλεσε τη βάση της έκθεσης, εμφανίστηκαν περισσότεροι φωτογράφοι εκείνης της εποχής (1860-1930), 53 στο σύνολό τους. Η έκθεση χωρίζεται σε κάποιες ενότητες: μεταμορφώσεις-αμφιέσεις, οικογενειακά πορτρέτα, πολυπρόσωπες συνθέσεις και εικόνα του αστού, το σκηνογραφικό κομμάτι προς το τέλος του 19ου αιώνα. Σε διπλανή αίθουσα, αναπαρίσταται ένα φωτογραφικό στούντιο εκείνης της εποχής και προβάλλεται βίντεο με την ιστορία της φωτογραφίας, την πορεία όλων των φωτογραφιών του κ. Ελευθερίου, συνοδευόμενων από κείμενα εφημερίδων που διαβάζει η ηθοποιός Νένα Μεντή και λήψεις από το πρώτο φωτογραφείο του Γεώργιου Δαμιανού. Το βίντεο αυτό καταλήγει σε ένα σατιρικό απόσπασμα από ταινία του Θανάση Μέγγου, όπου αποτυπώνεται η παρακμή του πρώτου φωτογραφείου και η σχέση φωτογράφου και φωτογραφιζόμενου. Σε δεύτερη αίθουσα, προβάλλονται δύο βίντεο, ένα απόσπασμα γερμανικής ταινίας σχετικό με το θέμα της φωτογραφίας, καθώς και ένα μικρό φιλμάκι στο οποίο προβάλλεται η σωστή στάση που καλείται να πάρει ο φωτογραφιζόμενος με τη βοήθεια του φωτογράφου.

Στη συνέχεια, η κ. Νένα Μεντή ανέγνωσε με μοναδικό και απολαυστικό τρόπο ένα γνωστό διήγημα από τη συλλογή των «Συριανών Αφηγημάτων» του Εμμανουήλ Ροΐδη.

Οι εκδηλώσεις συνεχίστηκαν χθες το βράδυ στην Αίθουσα Βάτη, όπου η Επίκουρος Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Κρήτης Τιτίνα Κορνέζου έδωσε διάλεξη με θέμα: «Το πορτρέτο στην ευρωπαϊκή ζωγραφική».

Η έκθεση λειτουργεί καθημερινά 10.00 – 13.00 και 18.30 -21.30 και θα διαρκέσει έως 31 Ιουλίου.