Ο Μάρκος Βαμβακάρης περνάει στην ψηφιακή εποχή

Πρόταση και αίτηση χρηματοδότησης για την ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών επαφής με τον κόσμο του Μάρκου Βαμβακάρη προτίθεται να υποβάλει στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης, στοχεύοντας στην ενίσχυση του τουρισμού της εμπειρίας μέσω της εγκατάστασης ενός ψηφιακού – πολυμεσικού βιωματικού δρώμενου.

Η προτεινόμενη πράξη με τίτλο: «Λες κα μάγια μου ‘χεις κάνει» θα αναπαριστά εικονικά στο κοινό μια ολόκληρη εποχή της πρόσφατης κοινωνικής και πολιτιστικής ιστορίας της Ελλάδας, με βάση τον βίο και το έργο του Συριανού συνθέτη, Μάρκου Βαμβακάρη.

Την πρόταση εμπνεύστηκε, επιμελήθηκε και κατάρτισε το Τμήμα Πολιτισμού & Τουρισμού του Δήμου, που από κοινού με το Αυτοτελές Τμήμα Επιχειρησιακού Προγραμματισμού και ΤΠΕ, θα παρουσιάσει το θέμα στην αυριανή συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, δεδομένου ότι, σύμφωνα με την πρόσκληση της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης της ΠΝΑ, απαιτείται απόφαση του αρμόδιου συλλογικού οργάνου για την υποβολή της πρότασης με καταληκτική ημερομηνία την 29^η Σεπτεμβρίου 2017.

Οι αρμόδιοι Αντιδήμαρχοι Θωμαή Μενδρινού και Φραγκίσκος Βακόνδιος εισηγούνται τη συμμετοχή του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης στο πρόγραμμα και την εξουσιοδότηση του Δημάρχου, Γιώργου Μαραγκού για να ενεργήσει σχετικά με όλη την απαιτούμενη τεκμηρίωση της διαδικασίας της αίτησης.

Σημειώνεται ότι, το Τεχνικό Δελτίο της προτεινόμενης πράξης και ανεξάρτητα από τη λήψη της απόφασης από το ΔΣ για υποβολή αίτησης εστάλη για προέγκριση από τη Γενική Γραμματεία ψηφιακής Πολιτικής του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής Τηλεπικοινωνιών Ενημέρωσης.

Η δημιουργία ψηφιακής έκθεσης Μάρκου Βαμβακάρη αποτελεί ένα ακόμα λιθαράκι στην προσπάθεια ανάδειξης του έργου του Πατριάρχη του ρεμπέτικου, αλλά και της ανεκτίμητης μουσικής κληρονομιάς της Σύρου και γενικότερα, της Ελλάδας.

Σύντομη περιγραφή του προτεινόμενου Έργου

Το ψηφιακό δρώμενο θα εγκατασταθεί σε δημοτικά ακίνητα, συνολικά 80 τ.μ., στην Πιάτσα της Άνω Σύρου. Στον πρώτο χώρο, θα παρουσιάζεται η πρώτη εκθεσιακή ενότητα με θέμα «Το φαινόμενο του ρεμπετισμού». Στο δεύτερο χώρο, θα εγκατασταθούν η δεύτερη ενότητα (Ο βίος και το έργο του Μάρκου Βαμβακάρη), βασισμένη στον αυτοβιογραφικό στίχο των τραγουδιών του και η τρίτη ενότητα (Η ψηφιακή πολυμεσική απόδοση σημαντικών έργων του Βαμβακάρη με σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα και σκηνοθεσία).

Παράλληλα, το έργο θα δημιουργήσει συμπληρωματικές δράσεις στο υφιστάμενο Μουσείο Βαμβακάρη, το οποίο λειτουργεί σε μικρή απόσταση από τη θέση εστίασης του έργου, καθώς και ένα εμβληματικό ψηφιακό πολυμεσικό installation στο νεοκλασικό θέατρο «Απόλλων» της Ερμούπολης, που θα λειτουργεί ως προοίμιο του δρώμενου στην Άνω Σύρο, μέσα στον ιστό του αστικού κέντρου.

Το κυρίως εκθεσιακό πρόγραμμα θα φέρει ζωντανά στο προσκήνιο πολιτιστικά, κοινωνικά, καλλιτεχνικά, βιωματικά και ιστορικά στοιχεία της εποχής, με τρόπο εντυπωσιακό, εκπαιδευτικό και διασκεδαστικό. Επιπλέον, θα αποτελέσει έναυσμα τόσο για την ενασχόληση νέων στη μελέτη και δημιουργία, με βάση την παρακαταθήκη της παράδοσης, όσο και για έναν δυναμικό τρόπο επαφής του ξενόγλωσσου κοινού με μία σημαντική δημιουργική παραγωγή της ελληνικής κοινωνίας.

Με στόχο τον εμπλουτισμό του τουρισμού της εμπειρίας, το δρώμενο θα υποστηρίζεται από αυτόματα συστήματα αυτόφωτων κυλιόμενων εικαστικών συνθέσεων σε παράθυρα, ψηφιακές εκτυπώσεις και σύστημα 8-κάναλης αναπαραγωγής νέων ηχογραφήσεων μουσικής με παράλληλη και συγχρονισμένη προβολή σε περιμετρική διάταξη μεγάλων οθονών με πρωτότυπα βίντεο κλιπ. Οι παραγωγές των βίντεο θα αναπαριστούν καλλιτεχνικά και ιστορικά εποχές, επαγγέλματα, καταστάσεις και βιώματα με τρόπο φαντασμαγορικό και ψυχαγωγικό.

Η αέναη ροή εικόνων, ήχων κα φαντασίας μέσα στο χώρο του δρώμενου στοχεύει στη δημιουργία ενός «μαγικού» περιβάλλοντος, αναζητώντας την οπτικοποίηση της πνευματικότητας αι την εκ των έσω ακρόασης.

Ο συνολικός προϋπολογισμός της προτεινόμενης πράξης ανέρχεται στο ποσό των 390.000€. Το σύνολο του ποσού αφορά σε επιλέξιμες δαπάνες οι οποίες θα χρηματοδοτηθούν από το Ε.Π. Νοτίου Αιγαίου.

Η ψηφιακή πολυμεσική έκθεση

Οι δύο ενότητες της έκθεσης θα αποτελούνται από ψηφιακό περιεχόμενο, το οποίο θα προβάλλεται σε παράθυρα θέασης κινούμενων ψηφιακά τυπωμένων αυτόφωτων φωτογραφικών συνθέσεων. Πίσω από τα παράθυρα θα γυρίζουν ατέρμονα οι φωτογραφικές συνθέσεις με τη βοήθεια μηχανισμών και κατακόρυφων κυλίνδρων. Πίσω από τις συνθέσεις θα υπάρχει φωτισμός με ταινίες LED. Πάνω και κάτω από τα παράθυρα, στις κατασκευαστικές υποδομές θα υπάρχουν δύο ζώνες με εποπτικά κείμενα και τίτλοι σε δύο γλώσσες.

Οι θεματικές των ενοτήτων είναι: Η Ελλάδα και η Σύρος στην αυγή του 20^ου αιώνα, Κοινωνίες του λιμανιού και της υπαίθρου – Η γεύση της μουσικής, Αυτόχθονες και πρόσφυγες – Η Σύρος, ο Πειραιάς, η Θεσσαλονίκη και ο Βόλος, Το φαινόμενο του ρεμπέτικου μέχρι το 1922, Το φαινόμενο του ρεμπέτικου την περίοδο 1922-1932, Το φαινόμενο του ρεμπέτικου την περίοδο 1932-1952, Βαμβακάρης: Οικογενειακές ημέρες, παιδικά χρόνια. Στερήσεις και απομόνωση, Βαμβακάρης: 1917-Στον Πειραιά (καρβουνιάρικα, σφαγεία, κλπ). Το άκουσμα του πρώτου μπουζουκιού, Η νέα «ορχήστρα», οι πρώτες ηχογραφήσεις και η επιτυχία, Περίοδος Μεταξά, Κατοχής, ασθένειας και επιστροφής στη Σύρο, Η νέα περίοδος της Columbia με τους Τσιτσάνη, Μπιθικώτση, Γκρέι, Γκρέκα κλπ. και Η μουσική και ο στίχος. Μουσικοί δρόμοι, ρυθμοί, στίχοι, παράπονα, μαγκιές και έρωτες. Τα πιο συχνά ουσιαστικά και ρήματα στους στίχους του Βαμβακάρη.

Το οπτικοακουστικό δρώμενο

Η ψηφιακή πολυμεσική εφαρμογή της έκθεσης θα συνδυάζει μουσική, εικόνες και ειδικά εφέ. Συγκεκριμένα, θα επιλεγεί έναν αριθμό από τραγούδια του Βαμβακάρη, τα οποία θα βελτιωθούν με ψηφιακή επεξεργασία των αρχειακών ηχογραφήσεων. Παράλληλα, τα ίδια τραγούδια, θα ηχογραφηθούν εκ μέρους με σύγχρονους ερμηνευτές (μόνο ενορχήστρωση). Οι στίχοι των τραγουδιών θα αποδοθούν με κείμενο και γραφικά στο ψηφιακό βιντεοκλίπ του τραγουδιού.

Στο χώρο του δρώμενου θα δημιουργηθεί ένα εικονικό περιμετρικό παράθυρο συνολικού μήκους 16μ, με οθόνες. Η κάθε οθόνη, κατά την ακρόαση ενός επιλεγμένου τραγουδιού, θα προβάλλει τμήμα ενός γιγαντιαίου βιντεοκλίπ.

Επιπλέον, θα λειτουργεί και ένα σύστημα αναπαραγωγής ήχου, το οποίο αφενός συγχρονίζεται με τα προβαλλόμενα video, αφετέρου οδηγεί 8 κανάλια ήχου σε αντίστοιχα ηχεία, διάσπαρτα και κρυμμένα στο χώρο του δρώμενου.

Στο κέντρο του χώρου θα υπάρχει μικρός πάγκος στον οποίο μπορούν να καθίσουν μέχρι 10 επισκέπτες τη φορά και να ακούσουν και να δουν το πολυμεσικό δρώμενο.

Στο χώρο, θα υπάρχουν μουσικά όργανα μπαγλαμάς, μπουζούκι, τζουράς,  ούτι, κιθάρα, ακορντεόν, ζήλια, μπεντίρ, σάζι, τουμπερλέκι και ντέφι), τα οποία θα μπορούν οι επισκέπτες να παίρνουν και να προσπαθούν να ακολουθήσουν τη μουσική.

Το κάθε τραγούδι θα αρχίζει με τον ήχο της αρχικής εκτέλεσης και σιγά-σιγά θα μετασχηματίζεται στην εντυπωσιακή νέα 8-κάναλη ηχογράφηση (morphing).

Παράλληλα, η εικόνα του βίντεο από ασπρόμαυρη θα γίνεται έγχρωμη και ακολουθώντας τον στίχο, θα παρουσιάζει εικαστικά το νόημα του τραγουδιού. Ο τρόπος αυτός προσφέρει πολλούς τρόπους συμμετοχής του επισκέπτη (παίξιμο οργάνου, τραγούδι του στίχου, παρακολούθηση του εικαστικού κ.α.)

Ακουστική ξενάγηση στο υπάρχον Μουσείο Βαμβακάρη

Η ανάπτυξη ακουστικής ξενάγησης σκοπεύει στη δημιουργία ενός προγράμματος δραματοποιημένης αφήγησης, σαν ραδιοφωνικό πρόγραμμα, με διάφορες φωνές, μουσική και εφέ. Το πρόγραμμα θα αποτελείται από σημεία ενδιαφέροντος (φωτογραφίες, αποσπάσματα από συνεντεύξεις ή ανάγνωση γραπτών του) τα οποία θα ανακαλεί ο επισκέπτης βάσει ειδικής σήμανσης στο χώρο του Μουσείο Βαμβακάρη.

Σκοπός της ξενάγησης είναι η δημιουργία ενός ιστού διήγησης και δημιουργικής ψυχαγωγίας στο υπάρχον Μουσείο. Επίσης, θα εξοικονομηθεί χώρος, αφού θα αφαιρεθούν πολλές γραπτές και αντιαισθητικές λεζάντες και πινακίδες από το χώρο της έκθεσης. Τέλος, η ξενάγηση θα εστιάσει στα σημαντικά σημεία των υλικών καταλοίπων. Ο επισκέπτης θα παραλαμβάνει μία συσκευή ξενάγησης, ενεργοποιημένη στη γλώσσα που επιθυμεί.

Το ψηφιακό installation στο θέατρο Απόλλων

Το ψηφιακό πολυμεσικό έκθεμα προβολής, ύψους περίπου δέκα μέτρων, θα τοποθετηθεί στο κλιμακοστάσιο στο δυτικό  τμήμα της εισόδου του θεάτρου Απόλλων και θα αποτελείται από ελαφρύ, τετράγωνο χωροδικτύωμα από αλουμίνιο και ελαφρά συνθετικά ημιδιαφανή υφάσματα με ψηφιακές εκτυπώσεις και επιφάνειες προβολής.

Προβολικά μικρής ισχύος, τα οποία θα φωτίζουν την επένδυση, θα εμφανίζουν εικόνες από το Πολιτιστικό κέντρο Βαμβακάρη, καθώς και διαφημιστικά banners από τις δραστηριότητες του ίδιου του θεάτρου.

Η αναδιοργάνωση της έκθεσης στο Μουσείο Βαμβακάρη

Το βασικότερο πρόβλημα της υπάρχουσας έκθεσης είναι η έλλειψη χώρου, μέσων, εγκυρότητας και σχετικότητας υλικού, καθώς και ο πρωτόγονος υπομνηματισμός και σήμανση.

Ένα μέρος της προσπάθειας που έχει καταβληθεί στο Μουσείο Βαμβακάρη για την παρουσίαση του φαινομένου του «ρεμπέτικου» θα αφαιρεθεί, αφού καλύπτεται από τις θεματικές της ψηφιακής έκθεσης. Αυτό θα δημιουργήσει χώρο για πιο άνετη παράθεση των λοιπών εκθεμάτων. Επίσης, αντικείμενα που δεν σχετίζονται άμεσα με το θέμα, θα αφαιρεθούν. Η ψηφιακή ακουστική ξενάγηση θα καλύψει σημαντικό μέρος του τεκμηριωτικού υλικού (λεζάντες, πινακίδες κλπ) ενώ θα δοθεί δυνατότητα σχολιασμού τους σε πολλές γλώσσες.

Το web site

Στο πλαίσιο του έργου, θα υποστηρίζεται η εξ’ αποστάσεως ηλεκτρονική επαφή μέσω των υπηρεσιών του διαδικτυακού τόπου, στο οποίο θα παρουσιάζονται το εκθεσιακό πρόγραμμα του δρώμενου και του Μουσείου, το φαινόμενο του «ρεμπετισμού» μέσα από εύληπτα κείμενα και οπτικοακουστικές πηγές, σε τουλάχιστον δύο γλώσσες, πληροφορίες για την πρόσβαση και την οργάνωση ομαδικών επισκέψεων, αρχείο από βιντεοσκοπημένα συμβάντα στο χώρο του δρώμενου, βιβλίο εντυπώσεων των επισκεπτών.

Δράσεις δημοσιότητας

Η τοπική προβολή και υποστήριξη του ψηφιακού δρώμενου θα βασιστεί σε δράσεις δημοσιότητας που θα περιλαμβάνεις δίγλωσσες αφίσες σε διάφορα σημεία και καταστήματα της πόλης, σημάνσεις πρόσβασης σε οδούς και κόμβους, αυτοκόλλητα με την εικαστική ταυτότητα του έργου σε εισόδους εμπορικών και τουριστικών σημείων της Σύρου

Το πολυμεσικό δρώμενο θα υποστηρίζεται με δωρεάν διανεμόμενο έντυπο σε δύο γλώσσες, το οποίο θα παίρνει μαζί του το κοινό. Σε αυτό θα παρέχονται τα κύρια σημεία ενδιαφέροντος, δυνατότητες σε εκδηλώσεις και πληροφορίες ιστορικού χαρακτήρα.

Με την ολοκλήρωση του έργου, ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης θα διοργανώσει στο Θέατρο Απόλλων ημερίδα, στην οποία θα παρουσιαστεί το έργο στο επαγγελματικό, τουριστικό και γενικό κοινό του νησιού, ώστε να γίνει κατανοητό για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών που θα ενδιαφερθούν να έρθουν σε επαφή με αυτό.

Παράλληλα, θα χρησιμοποιηθούν τα στοιχεί και οι δράσεις επικοινωνίας που προβλέπονται από το ΕΣΠΑ.

Σπάνια για τα ελληνικά δεδομένα καινοτομία

Το έργο εντάσσεται στο πλαίσιο της ισότιμης πρόσβασης όλων των πολιτών στις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών και στη γνώση, τη διαθεσιμότητα ψηφιακών υπηρεσιών προς τους πολίτες, καθώς και στην καταπολέμηση του ψηφιακού χάσματος σε όλες τις εκφάνσεις του.

Η δημιουργία πολιτιστικών δραστηριοτήτων στον μεσαιωνικό οικισμό της Άνω Σύρου θα δημιουργήσει νέα ερείσματα, εμπλουτίζοντας τον βίο τόσο των ντόπιων όσο και των επισκεπτών. Η ανάδειξη του βίου και του έργου του Μάρκου Βαμβακάρη με σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία αποτελεί μία σπάνια για τα ελληνικά δεδομένα καινοτομία, η οποία προβάλλει την τοπική ιστορία και ιδιοσυγκρασία.  Η χρήση των Μέσων που χρησιμοποιεί πλέον η αγορά για την προώθηση της μουσικής, αλλά χωρίς εμπορικούς σκοπούς, δημιουργεί νέες δυνατότητες πρόσβασης στο πολιτιστικό αγαθό.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία αύξηση των νέων της Σύρου που επιχειρούν να ασχοληθούν με τη μουσική παράδοση, γεγονός που προβληματίζει τις αρχές του τόπου για τρόπους υποστήριξης της τάσης αυτής. Η τοποθέτηση της μουσικής παράδοσης στο προσκήνιο και μάλιστα μέσω της τεχνολογίας, με την οποία οι σημερινοί νέοι είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι, θα δράσει ενθαρρυντικά και υποστηρικτικά στις προσπάθειές τους, ανοίγοντας νέους ορίζοντες μελέτης, δημιουργίας και εμβάθυνσης.

Ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης στοχεύει στην ενσωμάτωση του πολιτισμού ως βασικού στοιχείου του τουρισμού της εμπειρίας στο νησί και το προτεινόμενο έργο συνδράμει σε αυτό, αξιοποιώντας παράλληλα καινοτόμες τεχνολογίες ΤΠΕ.

Πολλαπλά άμεσα και έμμεσα οφέλη

Το έργο δύναται να συμβάλει στην ενίσχυση της δημιουργικότητας, στην αναβίωση παραδοσιακών μουσικών δομών σε σύγχρονο δημιουργικό περιβάλλον με τη χρήση τεχνολογίας, στην προβολή ενός πολιτιστικού αγαθού σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, στην ενθάρρυνση νέων στην ενασχόλησή τους με τη λαϊκή μουσική, στην αξιοποίηση προστατευόμενων αστικών χώρων σε ήπιες δραστηριότητες πολιτιστικού χαρακτήρα, στην προσέλκυση Ελλήνων και ξένων επισκεπτών, στην αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς με σύγχρονα ψηφιακά μέσα, και τέλος στην ανάδειξη τόσο της τοπικής κοινωνικής ιδιοσυγκρασίας όσο και της πολιτιστικής ταυτότητας του νησιού

Η βιωσιμότητα της πράξης θα εξασφαλισθεί από τη Δημοτική Αρχή, καθώς αφενός θεωρείται ιδιαίτερης σημασίας έργο με πολλαπλά άμεσα και έμμεσα οφέλη και αφετέρου, δεν απαιτεί σημαντικούς πόρους.

Οι ψηφιακές εφαρμογές που υλοποιούνται στο θέατρο και στο υπάρχον Μουσείο Βαμβακάρη θα λειτουργού ν υπό την επίβλεψη του σημερινού προσωπικού χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις. Για τη λειτουργία της νέας ψηφιακής έκθεσης, θα διατεθεί ένα επιπλέον άτομο.

Η λειτουργία των μηχανισμών και του ψηφιακού εξοπλισμού του δρώμενου θα είναι χρονικά ρυθμιζόμενες, βάσει ωραρίου με ελάχιστες ανάγκες επέμβασης στη καθημερινή λειτουργία τους.

Η ρύθμιση και ενημέρωση του περιεχομένου των ψηφιακών εφαρμογών θα είναι δυνατή και εξ’ αποστάσεως μέσω διαδικτύου. Το έργο θα περιλαμβάνει πλήρης κάλυψη των εξόδων συντήρησης για δύο έτη μετά την οριστική παραλαβή.