«Κατά γενική ομολογία κερδίσαμε το στοίχημα»

Τις σκέψεις, τις παρατηρήσεις της και την προσωπική εκτίμησή της για την πορεία, την απήχηση και τη συνολική εικόνα των φετινών πολιτιστικών εκδηλώσεων στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων, καταθέτει η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Θωμαή Μενδρινού σε μια απολογιστική συνέντευξη στην «Κοινή Γνώμη».

Λίγο πριν πέσει η «αυλαία» του προγράμματος «Σύρος – Πολιτισμός 2017», η κ. Μενδρινού αναφέρεται στην επίτευξη του στόχου που έθεσε εξ’ αρχής το Γραφείο Πολιτισμού, στην προσπάθεια σχεδιασμού και υλοποίησης πλήθους εκδηλώσεων, που πέρα από υψηλή ποιότητα και αισθητική, θα διαθέτουν και κοινωνικό πρόσωπο.

Υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, την ανάγκη μιας «επιθετικής» πολιτικής στην προώθηση σημαντικών διοργανώσεων, οι οποίες συμβάλλουν στην εξωστρέφεια του πολιτιστικού γίγνεσθαι του νησιού, καθώς και στην αύξηση της επισκεψιμότητας. Με κριτική ματιά και διάθεση να επισημάνει τα σημεία που χρήζουν βελτίωσης, δίνει έμφαση στον έγκαιρο προγραμματισμό των εκδηλώσεων, ο οποίος βασίζεται στην αμεσότητα και τη συνέπεια των συνεργαζόμενων φορέων, αναδεικνύει τη δυσκολία διοργάνωσης συναυλιών με αυτοδιάθεση και καυτηριάζει απαρχαιωμένες αντιλήψεις σε φρέσκες ιδέες και σύγχρονους τρόπους έκφρασης, όπως οι τοιχογραφίες του «Stray Art Festival».

Οδεύοντας προς την ολοκλήρωση του προγράμματος «Σύρος – Πολιτισμός 2017», ποια η «γεύση» που άφησε σε εσάς το φετινό πολιτιστικό καλοκαίρι στο νησί μας; Ανταποκρίνεται στους στόχους που εξ’ αρχής είχατε θέσει ως Τμήμα Πολιτισμού και ως Δήμος γενικότερα;

«Κάθε χρόνο τόσο στον σχεδιασμό, όσο και στην υλοποίηση του Πολιτιστικού Προγράμματος του Δήμου μας καταβάλλουμε συνεχείς προσπάθειες καθώς και ο αριθμός των εργαζομένων είναι πολύ μικρός σε σχέση με το πλήθος όλων αυτών των εκδηλώσεων που καλούμαστε να ανταπεξέλθουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Οι στόχοι οι οποίοι είχαμε θέσει ήταν η υψηλή ποιότητα των εκδηλώσεων, η ανάδειξη της πολιτιστικής μας ταυτότητας, ένα πολιτιστικό πρόγραμμα με γνώμονα την κοινωνική προσφορά και η εξωστρέφεια. Πραγματοποιήθηκαν πολύ σημαντικές εκδηλώσεις  στο νησί μας, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην οικονομική ενίσχυση συλλόγων, κληροδοτημάτων όπως η Στέγη Ανηλίκων και Εφήβων Σύρου και το Κληροδότημα Δον Ιωάννου Στεφάνου.  Προσωπικά θεωρώ πως, αυτή ήταν και η επιτυχία του φετινού πολιτιστικού προγράμματος. Ο Πολιτισμός στην εποχής μας πρέπει να έχει κοινωνικό πρόσωπο και επίκεντρο τον συνάνθρωπο».

Ένα μέλημά σας είναι και ο έγκαιρος προγραμματισμός των εκδηλώσεων, με στόχο τη βέλτιστη προώθησή τους. Σε ποιο βαθμό εφαρμόστηκε αυτό την τρέχουσα χρονιά και ποιες οι δυσκολίες που κληθήκατε να αντιμετωπίσετε προκειμένου να επιτύχετε το επιθυμητό αποτέλεσμα.

«Είναι αντιληπτό από όλους ότι, ακόμη και η σπουδαιότερη πολιτιστική εκδήλωση που θα μπορούσε να γίνει στο νησί μας, χωρίς εξωστρέφεια, είναι σαν να μην έχει πραγματοποιηθεί. Φέτος καταφέραμε να ανακοινωθεί νωρίτερα το Πολιτιστικό Πρόγραμμα συγκριτικά με άλλες χρονιές. Αξίζει να σημειωθεί πως, ήδη έχουμε εγκρίνει εκδηλώσεις από το Δ.Σ, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο του “Σύρος – Πολιτισμός 2018”. Δόθηκαν πάρα πολλές συνεντεύξεις σε ραδιοφωνικούς σταθμούς και σε τηλεοπτικούς σταθμούς σε εθνικό επίπεδο, αλλά και στο εξωτερικό όσον αφορά στο Φεστιβάλ Ρεμπέτικου. Εκτιμώ πως, χρειάζεται ‘’επιθετική’’ πολιτική στο κομμάτι της επικοινωνίας, στο σύνολο των όσων συμβαίνουν στο νησί μας, είτε αθλητικών είτε πολιτιστικών εκδηλώσεων και στοχευμένα προς το εξωτερικό». 

Μεγάλη συζήτηση έγινε φέτος και για τις περικοπές στις επιχορηγήσεις των πολιτιστικών συλλόγων, λόγω των υφιστάμενων οικονομικών συνθηκών. Επηρέασε αυτό την εικόνα, την ποιότητα και την απόδοση του πολιτιστικού προγράμματος;

«Μια ακόμη επιτυχία του φετινού πολιτιστικού προγράμματος είναι το γεγονός ότι, παρά την ‘’επικίνδυνα’’ μεγάλη οικονομική μείωση, παρουσιάσαμε ένα αξιοπρεπές πρόγραμμα.  Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ευχαριστήσω από καρδιάς για την πολύτιμη συμβολή μεγάλων χορηγών, υποστηρικτών όπως το Ίδρυμα του κ. Αντωνίου Κομνηνού καθώς και τον ίδιο τον κ. Κομνηνό για την καθοριστική συμβολή του στο κομμάτι του Πολιτισμού. Χωρίς την στήριξη του δεν θα μπορούσαμε να πραγματοποιήσουμε σπουδαίες εκδηλώσεις όπως η έκθεση του Μάνου Ελευθερίου, η έκθεση Ανθρώπου όψεις, η μοναδική έκθεση του Κώστα Βαρώτσου κ.α. Καθοριστική υπήρξε και η συμβολή των Στέλιου και Μανώλη Νιώτη, τους οποίους τους ευχαριστούμε θερμά που πάντα στηρίζουν τον Δήμο μας.

Η μείωση η οποία έγινε στον προϋπολογισμό του Πολιτισμού ήταν της τάξεως του 30% με 40%. Αυτό δεν αφορούσε μόνο στις επιχορηγήσεις των Πολιτιστικών συλλόγων αλλά στο σύνολο των χρημάτων που είχαμε να διαχειριστούμε. Ήταν τρομερά δύσκολο να κρατήσεις το ίδιο επίπεδο με πολύ λιγότερα χρήματα. Αντιμετωπίσαμε τεράστια δυσκολία στον σχεδιασμό, αλλά κατά γενική ομολογία κερδίσαμε το στοίχημα, καθώς δεν μειώθηκε η ποιότητα και δεν ‘’χάσαμε’’ κανένα Φεστιβάλ. Αντιθέτως συνεχώς προστίθενται αξιόλογα Φεστιβάλ ενώ διατηρούμε τα παλιά. Όσον αφορά στο κομμάτι των επιχορηγήσεων, αντιλαμβάνομαι την δυσκολία την οποία αντιμετώπισαν οι πολιτιστικοί, θεατρικοί σύλλογοι αλλά και πάλι εκ του αποτελέσματος είδαμε πως, πραγματοποιήθηκαν όλες οι εκδηλώσεις. Εκτιμώ πως δεδομένης της οικονομικής κατάστασης, πρέπει να περιοριστούν ακόμη περισσότερο οι δαπάνες και να εστιάσουμε σε εκδηλώσεις οι οποίες προβάλλουν την πολιτιστική μας ταυτότητα».

Ποιες εκδηλώσεις ή διοργανώσεις, κατά τη γνώμη σας, ξεχώρισαν, αποτελώντας ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του πολιτισμού που παράγεται στο νησί; 

«Οι εκδηλώσεις που ξεχώρισαν κατά γενική ομολογία ήταν η έκθεση φωτογραφίας από την συλλογή του κ. Μάνου Ελευθερίου, στην οποία παρουσιάστηκε μια σημαντική πτυχή του πολιτισμού και της ιστορίας της Σύρου μέσα από σπάνια και πολύ σημαντικά εκθέματα και η έκθεση του κ. Γιώργου Φουστάνου, με θέμα την Ελληνική ακτοπλοΐα όπου παρουσιάστηκε το θαύμα της Ελληνικής Ναυτιλίας αλλά και ο ρόλος της Σύρου ως πρώτο λιμάνι της χώρας. Με την ευκαιρία, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον κ. Φουστάνο διότι προσέφερε ως δωρεά προς τον Δήμο όλα τα εκθέματα της έκθεσης  καθώς διέθεσε και όλους τους καταλόγους έπειτα από αίτημα μας για την στήριξη του Κληροδοτήματος Δον Ιωάννου Στεφάνου. Ξεχώρισαν επίσης, η μοναδική έκθεση του κ. Κώστα Βαρώτσου, όπου πραγματικά μέσα από αυτή την έκθεση παράχθηκε πολιτισμός, καθώς το γλυπτό που τοποθετήθηκε στο λιμάνι, μίλησε στην ψυχή του Συριανού. Και βέβαια δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω το Φεστιβάλ Ρεμπέτικου το οποίο είναι κομμάτι της πολιτιστικής ταυτότητας της Σύρου.  Είμαι πολύ ικανοποιημένη διότι σε συνεργασία με το Επιμελητήριο Κυκλάδων καταφέραμε να αποκαταστήσουμε την σχέση της Σύρου με την οικογένεια Βαμβακάρη. Τέλος αξίζει να αναφέρουμε πως επιδιώξαμε και πραγματοποιήσαμε για πρώτη φορά εκδήλωση στην Απάνω Μεριά σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Άνω Σύρου σε μια προσπάθεια ανάδειξης αυτού του μοναδικού φυσικού πλούτου που διαθέτει».

Ένα σημαντικό πρόβλημα που υπήρχε στο παρελθόν, ήταν η ακύρωση/ ματαίωση μεγάλου αριθμού εκδηλώσεων, πολλές εκ των οποίων θεωρούνταν «δυνατά χαρτιά». Είστε ευχαριστημένη από τη συνέπεια που επέδειξαν φέτος οι συνεργαζόμενοι με εσάς φορείς;

«Θα μιλήσω με απόλυτη ειλικρίνεια. Θέλω να καταθέσω τον προβληματισμό μου, καθώς σε πολλές περιπτώσεις δεν τηρήθηκαν οι δεσμεύσεις συλλόγων που φιλοξενήσαμε στο πρόγραμμα, με αποτέλεσμα να αλλάξουν οι ημερομηνίες διεξαγωγής των εκδηλώσεων. Αυτό έγινε σε μεγάλο βαθμό, με αποτέλεσμα ο Δήμος να πρέπει σε πολλές περιπτώσεις να απολογηθεί, καθώς συμπεριλαμβάνονταν στο πρόγραμμα του Δήμου. Επίσης αντιμετωπίσαμε την ακύρωση μιας συναυλίας και εδώ θα ήθελα να μιλήσω με ειλικρίνεια, ο λόγος της ακύρωσης ήταν επειδή δεν υπήρξε ικανοποιητικός αριθμός προπώλησης εισιτηρίων. Δεδομένου ότι, ο Δήμος στον Πολιτιστικό χώρο Μάνος Ελευθερίου δεν αγοράζει πλέον τις συναυλίες, παρατηρήσαμε πως οι εταιρίες δεν ρισκάρουν να έρθουν στην Περιφέρεια, καθώς τα έξοδα είναι πάρα πολλά με αποτέλεσμα να μην έχουμε προτάσεις για αυτοδιάθεση του χώρου. Αυτό είναι άλλο ένα μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε καθώς για την αγορά μιας συναυλίας όπως γινόταν παλαιότερα από τον Δήμο, θα θέλαμε το λιγότερο 20.000 για κάθε συναυλία. Αντιλαμβάνεστε πως δεδομένης  της μείωσης των χρημάτων, η αγορά εξολοκλήρου μιας συναυλίας από τον Δήμο ήταν απαγορευτική».

Τι απαντάτε σε εκείνους που υποστηρίζουν ότι, το πολιτιστικό πρόγραμμα του Δήμου μας θα μπορούσε να είναι πιο μικρό και λιτό, αλλά μεστό και ουσιαστικό, κάνοντας συγκρίσεις με προγράμματα άλλων Δήμων όπως της Άνδρου ή της Τήνου;

«Το πολιτιστικό πρόγραμμα άλλων Δήμων έχει διάρκεια ένα μήνα, της Σύρου ξεκινά από τον Ιούνιο και ολοκληρώνεται τον Οκτώβριο. Αυτό έχει πολλαπλά οφέλη και συμβάλλει στις προσπάθειες επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου. Ακόμη και να θέλαμε το πολιτιστικό μας πρόγραμμα να διαρκεί έναν μήνα, αυτό είναι αδύνατον από το πλήθος των εκδηλώσεων που υπάρχουν, εξάλλου αυτό δηλώνει πως, η Σύρος είναι πηγή έμπνευσης και δημιουργίας, η οποία δεν περιορίζεται σε καλοκαίρι και χειμώνα. Εκτιμώ πως χρειάζονται λιγότερες, στοχευμένες και επιλεκτικές εκδηλώσεις ανάμεσα σε αυτό το χρονικό διάστημα».

Υπάρχουν Δήμοι οι οποίοι αναθέτουν το σχεδιασμό και συντονισμό των εκδηλώσεων σε καλλιτεχνικούς διευθυντές. Αυτό θα ήταν μια λύση ώστε να «ανασάνει» σε έναν βαθμό το Τμήμα Πολιτισμού ή αποτελεί ένα ανέφικτο σενάριο;

«Αυτή η περίπτωση  θα αποτελούσε μια πολύ σημαντική ενίσχυση του Τμήματος κυρίως σε καλλιτεχνικό επίπεδο. Αυτό προϋποθέτει ένα μεγάλο μπάτζετ γι’ αυτό τον σκοπό και δεν ξέρω κατά πόσο θα είχε αποτέλεσμα, καθώς  ο Δήμος μας (αν εξαιρέσουμε τον Δήμο Άνω Σύρου όπου είχε υπεύθυνο για των σχεδιασμό των πολιτιστικών εκδηλώσεων) έχει καταφέρει να καθιερώσει επί Ερμουπολείων ένα πλούσιο και μοναδικό πρόγραμμα πολιτισμού το οποίο αποτελεί παράδειγμα για τα ελληνικά δεδομένα χωρίς να έχει την στήριξη ενός καλλιτεχνικού διευθυντή. Αν μου λέγατε να επιλέξω ανάμεσα σε έναν καλλιτεχνικό διευθυντή ή σε μια εταιρία επικοινωνίας του πολιτιστικού προγράμματος, θα επέλεγα το δεύτερο δεδομένων των αναγκών».

Ο πολιτισμός συνδέεται άρρηκτα με το κομμάτι του τουρισμού. Η αύξηση της επισκεψιμότητας στο νησί αποτελεί κριτήριο για τη διοργάνωση κάποιων εκδηλώσεων, που θεωρούνται πόλος έλξης κόσμου;

«Οι εκδηλώσεις που θα προσελκύσουν κόσμο είναι αυτές που συνθέτουν την πολιτιστική ταυτότητα της Σύρου και την κάνουν ξεχωριστή έναντι άλλων προορισμών. Έχουμε παράδειγμα το Πάσχα στη Σύρο καθώς και τη διοργάνωση του Φεστιβάλ Ρεμπέτικου και επιμένω σε αυτό, όχι επειδή το δημιουργήσαμε εμείς αλλά επειδή έχουμε δει την δυναμική την οποία έχει.  Είναι συγκλονιστικό το γεγονός ότι, ταξίδεψαν επισκέπτες ακόμη και από την Ολλανδία για να παρακολουθήσουν το Φεστιβάλ. Αν αντιληφθούμε το πόσο σημαντικό είναι αυτό και το τι έχει να προσφέρει σε βάθος χρόνου θα καταλάβουμε και την αξία του».

Βάσει της φετινής χρονιάς, ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που θα δουλέψετε και θα επιχειρήσετε να βελτιώσετε, προκειμένου το πρόγραμμα του επόμενου καλοκαιριού να ανεβάσει ακόμα παραπάνω τον πήχη;

«Είναι επιτακτική ανάγκη της έκδοσης του εντύπου του Πολιτιστικού προγράμματος στην αγγλική γλώσσα. Όπως πράξαμε με το έντυπο του Θεάτρου, το οποίο υπάρχει πλέον διαθέσιμο σε τρείς γλώσσες. Υπάρχει προβληματισμός, κατά πόσο οι παράλληλες και φιλοξενούμενες εκδηλώσεις, θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο έντυπο καθώς η μη τήρησή τους εκθέτει τον Δήμο. Οφείλουμε να είμαστε συνεπείς και να τηρούμε το πρόγραμμα το οποίο καταθέτουμε στους επισκέπτες μας. Επόμενος στόχος είναι η αξιοποίηση και η ανάδειξη του ενυδρείου στο Κίνι. Η ανάδειξη του κεφαλαίου που λέγεται Ναυτιλία κ.α Προς το παρόν χρειάζεται πολλή δουλειά και λίγα λόγια από εμάς».

Άριστες εντυπώσεις άφησε και το 1ο Stray Art Festival, που πραγματοποιήθηκε τις περασμένες ημέρες στο νησί μας. Ωστόσο, πέρα από τα διθυραμβικά σχόλια, υπήρξαν και αντιδράσεις από πολίτες που κρίνουν ότι τα γκράφιτι δεν συνάδουν με τον νεοκλασικό χαρακτήρα της Ερμούπολης. 

«Ευχαριστώ για την ερώτηση. Νιώθω έντονα την ανάγκη να συγχαρώ για μια ακόμη φορά τους καλλιτέχνες, οι οποίοι δημιούργησαν μοναδικά έργα και συμμετείχαν στο πρώτο Stray Art Festival το οποίο πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία. Δεν σας κρύβω πως από πέρσι είχε πέσει αυτή η πρόταση στο τραπέζι, αλλά ήμουν επιφυλακτική σε αυτό καθώς αντιλαμβανόμουν τις αντιδράσεις, που ενδεχομένως θα προκαλούσε ένα τέτοιο Φεστιβάλ. Αντιδράσεις, οι οποίες, εκ του αποτελέσματος, βλέπουμε πως δεν είναι άξιες αναφοράς. Το φεστιβάλ συμπεριλήφθηκε στο «Σύρος Πολιτισμός 2017» και θα το στηρίξουμε και την επόμενη χρονιά. Έχω δεχτεί κάποιες αντιρρήσεις ως προς την αποτύπωση του μεγάλου Μάρκου Βαμβακάρη. Εκτιμώ πως, ο Βαμβακάρης είναι διαχρονικός, πιο επίκαιρος από ποτέ και σε καμία περίπτωση ο σχεδιασμός του καλλιτέχνη δεν μειώνει τον Μάρκο, αλλά το γεγονός ότι ο ίδιος του ο τόπος τον είχε ξεχάσει για πολλά έτη. Ας μην είμαστε υποκριτές, ας δώσουμε βήμα και ανάσα έκφρασης σε νέους ανθρώπους όπως είναι οι Φοιτητές του Πανεπιστημίου Αιγαίου, οι οποίοι διαπρέπουν στο εξωτερικό. Η Σύρος πρέπει να πάψει να τους παραγκωνίζει. Εγώ προσωπικά αλλά και η Επιτροπή Πολιτισμού θα συνεχίσει να στηρίζει αυτή την προσπάθεια αλλά και κάθε προσπάθεια  του Πανεπιστημίου.

Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω τους συνεργάτες μου στο Τμήμα Πολιτισμού, τους ανθρώπους στα Μουσεία, στο Θέατρο Απόλλων, τους εθελοντές μας, το Τμήμα Καθαριότητας και Μικρών Έργων όπου κατέθεσαν  την ψυχή τους φέτος το καλοκαίρι. Είναι μια συλλογική προσπάθεια η οποία γίνεται με μεθοδικότητα και αγάπη με κοινό σκοπό το όφελος του νησιού μας».