Μέρος της συλλογικής μνήμης της Ερμούπολης

Οι πρώτες δέκα ομάδες που θα συμβάλλουν στην καταγραφή και μετάδοση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ερμούπολης, παρέλαβαν τη δική τους πινακίδα, στο πλαίσιο της επίσημης παρουσίασης της δράσης 100 κτήρια - 100 ιστορίες, που διοργανώνεται από το Ινστιτούτο Σύρου και τη νεοσύστατη ομάδα HERMeS.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Καθαράς Δευτέρας στο κατάμεστο Θέατρο Απόλλων και πλαισιώθηκε μουσικά από την Παιδική - Νεανική Χορωδία της Ορχήστρας των Κυκλάδων.

Το κοινό καλωσόρισε ο υπεύθυνος έρευνας και ανάπτυξης του Συστήματος Ψηφιακής Διαχείρισης Ιστορικών Κτηρίων Ερμούπολης (HERMeS) Παύλος Χατζηγρηγορίου, ο οποίος αρχικά έκανε μνεία στη Europa Nostra, τη μεγαλύτερη μη κυβερνητική και μη κερδοσκοπική οργάνωση ενεργών πολιτών στην Ευρώπη  με 5 εκ. μέλη, που έχει ως αντικείμενο την προστασία και προβολή της πολιτιστική μας κληρονομιάς.

Υπενθυμίζεται ότι, το 2015 η Europa Nostra βράβευσε την Ερμούπολη μέσω του συστήματος HERMES, ενώ σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά, η κριτική επιτροπή των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην κατηγορία “Εκπαίδευση, Εκμάθηση και Ευαισθητοποίηση” συνεδριάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα και μάλιστα στη Σύρο.

Χαιρετισμό απηύθυνε με τη σειρά του ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Σύρου, ομότιμος καθηγητής Ιωσήφ Στεφάνου, ο οποίος υπογράμμισε την αξία της συναισθηματικής νοημοσύνης για την ανάπτυξη της πολιτιστικής σκέψης και την ανάδειξη του πολιτισμού ενός τόπου. Ο ίδιος δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει θερμά τον Παύλο Χατζηγρηγορίου, ένα από τα ιδρυτικά και διευθύνοντα μέλη του Ινστιτούτου για την αξιοθαύμαστη προσπάθεια που καταβάλλει.

Δράση χωρίς ημερομηνία λήξης

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, απονεμήθηκαν δέκα πινακίδες για δέκα κτήρια, σε δράσεις που αφηγούνται με ξεχωριστό τρόπο η καθεμία την Ιστορία αυτού του Τόπου. Μέσα από αυτές, ταξιδεύουμε Από Γενιά σε Γενιά, βλέπουμε πλάσματα από άλλους κόσμους, συγκινούμαστε από ερείπια, μυρίζουμε μαστίχα, υφαίνουμε σε ψηφιακούς αργαλειούς, τραγουδάμε ρεμπέτικα, γινόμαστε ξεναγοί και χανόμαστε σε πολύχρωμους ουρανούς.

Αυτές οι δέκα ομάδες θα αναλάβουν να γράψουν τις ιστορίες που θα βρούμε σε μερικές ημέρες στα κτήρια, όπου θα τοποθετηθούν οι πινακίδες. Ακόμη 90 κτήρια και ιστορίες περιμένουν να υιοθετηθούν. «Όλοι σας μπορείτε να βοηθήσετε, προτείνοντας ένα κτήριο, μια ιστορία ή και τα δύο», σημείωσε ο κ. Χατζηγρηγορίου, καθιστώντας γνωστό ότι η δράση δεν έχει ημερομηνία λήξης, καθώς οι υπεύθυνοι θα συνεχίσουν να μαζεύουν ιστορίες και να εμπλουτίζουν το ψηφιακό αρχείο της συλλογικής μνήμης της Ερμούπολης. Παράλληλα, παραχωρούν όλο αυτό το πλούσιο υλικό στις δημιουργικές δυνάμεις του τόπου, ώστε να δουν νέες εφαρμογές. «Αναμένουμε εφαρμογές περιήγησης για τους επισκέπτες, θεματικούς περιπάτους στην Ερμούπολη, παιχνίδια θησαυρού, πολιτιστικές δράσεις και πολλές άλλες δραστηριότητες που θα ξεπηδήσουν από τη δράση 100 κτήρια / 100 ιστορίες».

Ιστορίες πολιτισμού από την εκπαίδευση και τη νεολαία του νησιού

Η πρώτη πινακίδα απονεμήθηκε στη δράση «Από Γενιά σε Γενιά». Το εν λόγω πρόγραμμα  έλαβε χώρα σε τέσσερα νησιά, τη Σκόπελο, τη Σκιάθο, την Άνδρο και τη Σύρο, από την ΜΚΟ ΠΛΕΓΜΑ. Στη Σύρο με τη βοήθεια της ομάδας HERMeS, δύο σχολικές τάξεις, η Α’ Δημοτικού της Άνω Σύρου και η Γ’ Δημοτικού του 3ου Δημοτικού της Ερμούπολης, επισκέφτηκαν το ΚΑΠΗ και το Λύκειο Ελληνίδων Σύρου. Από αυτή τη δράση, θα δημιουργηθούν από τα παιδιά δύο ιστορίες αντίστοιχα, βασισμένες σε ό,τι τα εντυπωσίασε περισσότερο και θα συνδεθούν με δύο κτήρια.

Η επόμενη δράση έχει μακρά πορεία στη Σύρο με πολλές εκπαιδευτικές δραστηριότητες για παιδιά. To Διεθνές Φεστιβάλ Κινουμένων Σχεδίων Animasyros, με τη βοήθεια 22 παιδιών από το νησί, ανέλαβε να πει την ιστορία των σπουδαιότερων ταφικών μνημείων της χώρας μας, μετά το Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, που βρίσκονται στο Κοιμητήριο του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου στην Ερμούπολη. Την πινακίδα παρέλαβαν η τέως πρόεδρος της Επιτροπής Ταφικών Μνημείων, Μαρίζα Αγγελοπούλου και ο Θάνος Φώσκολος, εκ μέρος του Φεστιβάλ.

Το Ενιαίο Ειδικό Επαγγελματικό Γυμνάσιο- Λύκειο Σύρου, ιδιαίτερα δραστήριο στο δημιουργικό τομέα, έχει κάνει ταινίες και έχει διακριθεί σε πανελλήνιους διαγωνισμούς. Τα μέλη της κινηματογραφικής ομάδας τους κατέγραψαν με το δικό τους μοναδικό τρόπο την ιστορία του Λοιμοκαθαρτηρίου στα Λαζαρέτα, ενός ιστορικού κτηρίου που καταρρέει συστηματικά.

Το Ινστιτούτο Κυβέλη αποτελεί ένα κτήριο που έχει γίνει Σπίτι για τον Πολιτισμό της Ερμούπολης, καθώς πολλοί είναι εκείνοι που έχουν βρει στέγη, υποστήριξη, ενθάρρυνση, βοήθεια και αγάπη, κατά τη διάρκεια της προσπάθειάς τους να γράψουν την ιστορία στον πολιτισμό. «Η Ερμούπολη και η σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία χρωστάει πολλά στο Ινστιτούτο Κυβέλη και στη δημιουργό του, Βαλεντίνη Ποταμιάνου», υπογράμμισε ο κ. Χατζηγρηγορίου.

Ιστορίες δεν ξέρουν να γράφουν μόνο οι ντόπιοι. Πολλές φορές, όταν η ιστορία λέγεται από ανθρώπους που δεν μεγάλωσαν στον τόπο, έχουν ακόμη μεγαλύτερη σημασία και ενδιαφέρον. Το Πολυτεχνείο του Πανεπιστημίου Αιγαίου με έδρα στη Σύρο και το Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων έχουν πλέον γίνει αναπόσπαστο μέρος του τόπου μας. Με έμφαση στη Βιομηχανική Κληρονομιά, οι φοιτητές έχουν δημιουργήσει ψηφιακές εφαρμογές που έχουν παρουσιαστεί σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια, προωθώντας παγκοσμίως το νησί και την ιστορία του. Αυτές οι ιστορίες θα συνδεθούν ως σύγχρονη προσέγγιση στην πολιτιστική κληρονομιά, με το κτήριο του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Με τη συνεργασία του Πανεπιστημίου Αιγαίου και των δύο καθηγητών του, Σπύρου Βοσινάκη και Παναγιώτη Κουτσαμπάση κινείται και η επόμενη Ιστορία. Ο Παναγιώτης Κουνάδης είναι πασίγνωστος στον κύκλο των συλλεκτών και μουσικών για τη μεγαλύτερη αρχειακή συλλογή δίσκων αλλά και άλλων αντικειμένων με θέμα το Ρεμπέτικο και την Ελληνική Ιστορία στις αρχές του 20ου αιώνα. Αυτό το αρχείο με τη χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, ψηφιοποιήθηκε με στόχο τη δημιουργία του πρώτου και μοναδικού στον κόσμο Εικονικού Μουσείου Ρεμπέτικης Μουσικής. Ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό έργο που αφηγείται τη σύγχρονη ιστορία της χώρας μας. Αυτή είναι η μοναδική πινακίδα που θα δοθεί εκτός Ερμούπολης, προκειμένου να δημιουργήσει το ψηφιακό αποτύπωμα του Μουσείου του Μάρκου Βαμβακάρη και να το συνδέσει με το Εικονικό Μουσείο του Αρχείου Κουνάδη. Την πινακίδα παρέλαβε η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Θωμαή Μενδρινού.

Η πολύχρονη δράση των «Μικρών Ξεναγών» αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας της Ερμούπολης, χάρη στην αγάπη, στο μεράκι και την αφοσίωση της αρχαιολόγου Μαρίας Ρώτα, η οποία εδώ και 26 χρόνια παραδίδει τις γνώσεις της στις επόμενες γενιές. Η πινακίδα θα τοποθετηθεί με μέριμνα του Δήμου στην Αίθουσα του Μουσείου Αντιγράφων Κυκλαδικής Τέχνης.

Η τελευταία πινακίδα παραδόθηκε στο πρόγραμμα «Οι ουρανοί της Ερμούπολης» που πραγματοποίησε το 1ο Δημοτικό Σχολείο Ερμούπολης με τη στήριξη του Ιδρύματος Λάτση. Μία από τις ιστορίες που έγραψαν και ζωγράφισαν τα παιδιά της Γ΄ Τάξης για την οροφογραφία του Αρχοντικού Νικολαΐδη (σημερινή οικία Κοή) θα συνδεθεί με το κτήριο, δίνοντας τη δυνατότητα στον επισκέπτη να την ανακαλύψει. Την πινακίδα παρέλαβαν οι εκπαιδευτικοί Βέτα Αποστολίδου και Γιάννης Γαραντζιώτης, καθώς και ο Σταύρος Κοής.  

Στο χώρο του Θεάτρου Απόλλων εκτέθηκαν βραβευμένες φωτογραφίες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και συγχρηματοδοτούμενων δράσεων ΕΣΠΑ στο Νότιο Αιγαίο.