Αφιερωμένη στη μνήμη του Στέλιου Βαμβακάρη

Τον Μάρκο Βαμβακάρη, τον εφημεριδοπώλη, τον χαμάλη, τον εκδορέα, τον μάγκα, τον αλανιάρη, τον μύθο, τον Πατριάρχη, τον δάσκαλο Μάρκο, «ζωντάνεψε» για τέσσερις ημέρες στη σκηνή του Θεάτρου «Απόλλων», ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Θανάσης Παπαγεωργίου.

Ο θεατρικός μονόλογος της Νάνση Τουμπακάρη «Εγώ, ο Μάρκος Βαμβακάρης» συγκίνησε με τις αλήθειες του, την ευαισθησία του και την εξομολογητική του διάθεση το κοινό της πρωτεύουσας των Κυκλάδων και άνοιξε θριαμβευτικά τον τέταρτο κύκλο του Φεστιβάλ Ρεμπέτικου «Η Σύρα του Μάρκου Βαμβακάρη».

Το έργο, που παρουσιάστηκε με επιτυχία για δύο χρονιές στην Αθήνα, όπου και θα συνεχιστεί για μία ακόμη σεζόν, είναι -κατά κύριο λόγο- βασισμένο στο βιβλίο της μουσικολόγου Αγγελικής Βέλλου-Κάιλ «Μάρκος Βαμβακάρης – Αυτοβιογραφία», στο οποίο έχουν καταγραφεί απομαγνητοφωνημένες οι αφηγήσεις – εξομολογήσεις του.

Ο μεγάλος ρεμπέτης πραγματοποίησε την επιθυμία του για εξομολόγηση με τσεκουράτη ειλικρίνεια, όχι απλά ως μια παράθεση των γεγονότων της ζωής του, αλλά ως μια θαρραλέα μαρτυρία της εποχής του με τολμηρές αναφορές ακόμη και στη Σύρο του περιθωρίου, όπως την έζησε ο ίδιος ως παιδί, που τότε θα θεωρούνταν κάτι περισσότερο από σκανδαλώδεις. Όπως λέει ο ίδιος: Παίρνω το θάρρος να εκθέσω τα αμαρτήματά μου στον κόσμο. Σ έναν κόσμο που εγώ του τραγούδησα τις χαρές του, τις λύπες του, τα πλούτη του, τη φτώχεια του, την ορφάνια του, την ξενιτιά του. Αυτός ο κόσμος θέλω να γίνει ο εξομολόγος μου».

Η Νάνση Τουμπακάρη επέλεξε αποσπάσματα από την αυτοβιογραφία με πολύ κόπο αφού, όπως υπογραμμίζει στο σημείωμά της, δύσκολα μπορεί να παραλείψει κανείς περιστατικά και εμπειρίες της ζωής του. Παράλληλα, είχε τη χαρά και την τιμή, ο μελετητής του ρεμπέτικου Παναγιώτης Κουνάδη να της προσφέρει πρόσβαση στη νεότερη έρευνά του για τη ζωή του Μάρκου, εφοδιάζοντάς την με περιστατικά και λόγια που δεν περιέχονται στο βιβλίο της Αγγελικής Βέλλου-Κάιλ. Τα νέα αυτά στοιχεία, που αποτελούν ένα αρκετά μεγάλο μέρος του τελικού κειμένου, τα απέδωσε στη γλώσσα του Μάρκου Βαμβακάρη και τα ενέταξε στον μονόλογο με στόχο να δημιουργήσει μια πληρέστερη εικόνα της προσωπικότητας και της εποχής του.

Έτσι, το κοινό είχε την ευκαιρία να γνωρίσει την ανθρώπινη πλευρά του ποιητή, συνθέτη, μπουζουξή, τραγουδιστή, χορευτή και αριστοκράτη μάγκα, που με το έργο του καθόρισε την πορεία του αστικού λαϊκού τραγουδιού παραμένοντας μέχρι και σήμερα στη συνείδηση του κόσμου απλά ως ο «Μάρκος».

Τις σκηνές του τεκέ και της παρακμής «συνόδευσε» ο μπαγλαμάς και το μπουζούκι του Στέλιου Βαμβακάρη, ο οποίος πριν από λίγες ημέρες έφυγε από τη ζωή. Ο Θανάσης Παπαγεωργίου, ο οποίος καταχειροκροτήθηκε από το κοινό για την καθηλωτική ερμηνεία του, αναφερόμενος στη σημαντική αυτή απώλεια, εξήγησε ότι οι τέσσερις παραστάσεις στη Σύρο ήταν αφιερωμένες στη μνήμη του.

Διάχυτη συγκίνηση

Το Φεστιβάλ Ρεμπέτικου «Η Σύρα του Μάρκου Βαμβακάρη» για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά από το Δήμο Σύρου – Ερμούπολης και την Εταιρεία Ανάπτυξης και Προόδου του Επιμελητηρίου Κυκλάδων και αποτελεί πλέον θεσμό στην πολιτιστική ζωή του νησιού.

Στην επίσημη έναρξη της φετινής διοργάνωσης στο Θέατρο Απόλλων, η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Θωμαή Μενδρινού καλωσόρισε το κοινό και ευχαρίστησε τόσο τον πρόεδρο του Επιμελητηρίου Γιάννη Ρούσσο για την αγαστή συνεργασία τους, όσο και τον Διευθυντή της ΕΤΑΠ, Αντώνη Μαραγκό για το εξαιρετικό πρόγραμμα εκδηλώσεων που επιμελήθηκε για μία ακόμη φορά. Τέλος, ιδιαίτερες ευχαριστίες απηύθυνε στους δημιουργούς της παράστασης «Εγώ, ο Μάρκος Βαμβακάρης», την οποία ο Δήμος προσπάθησε να φέρει στη Σύρο από την πρώτη κιόλας χρονιά που παρουσιάστηκε στην Αθήνα.

Με τη σειρά του, ο κ. Γιάννης Ρούσσος χαιρέτισε την έναρξη του Φεστιβάλ, ενώ δεν παρέλειψε να εκφράσει τη λύπη του για την απώλεια του Στέλιου Βαμβακάρη, ο οποίος αγαπούσε και στήριζε τη διοργάνωση, μετά και από την επανασύνδεση της οικογένειάς του με το νησί.

Από τις «Σειρήνες του Λυκαβηττού» στα «πάθη του Ρεμπέτικου»

Παράλληλα με την παράσταση, οι φίλοι του Φεστιβάλ είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν δύο μοναδικές συναυλίες στην Πλατεία Βελισσαρίου Φρέρη, στην Άνω Σύρο.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε με τις «Σειρήνες του Λυκαβηττού... στο λόφο του μεσαιωνικού οικισμού». Η Αθηνά Λαμπίρη και η Χαρούλα Τσαλπαρά πέταξαν ανάμεσα στο σήμερα και το χτες, μιλώντας μια μουσική γλώσσα που μας έρχεται από πολύ παλιά. Με τα όργανα, τις φωνές τους και έντονα διασκευαστική διάθεση πειραματίστηκαν μεταξύ τους σε ένα μουσικό ταξίδι με άγνωστο προορισμό. Ως μουσικοί και ταυτόχρονα ερμηνεύτριες, οι δυο τους κινούνται μεν μέσα στα υφολογικά όρια του μουσικού είδους που ονομάζουμε ρεμπέτικο, αφήνουν όμως ξεκάθαρο το δικό τους προσωπικό στίγμα.

Στη συνέχεια, τμήμα της Λαϊκής Ορχήστρας Σύρου παρουσίασε λίγα από τα «πάθη» του ρεμπέτικου, τραγούδια του Μάρκου Βαμβακάρη -μερικά από αυτά άγνωστα στο ευρύ κοινό αλλά και άλλων συνθετών, στα οποία έχει συμμετάσχει ο συριανός βάρδος. Συμμετείχαν οι: Αθηνά Αναστασοπούλου (τραγούδι), Αντώνης Μαραγκός (μπουζούκι, τραγούδι), Δημήτρης Μαραγκός (ακκορντεόν, τραγούδι), Ζαννής Μαραγκός (κιθάρα, τραγούδι), Ηλίας Θεοδωρόπουλος (μπουζούκι, μπαγλαμά).

Παράλληλη εκδήλωση

Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ρεμπέτικου, πραγματοποιείται όπως κάθε χρόνο στην Αίθουσα Τέχνης Γιάννη & Ελένης Βάτη, έκθεση λαϊκών μουσικών οργάνων από επώνυμους Έλληνες οργανοποιούς.

Λαμβάνουν μέρος με αλφαβητική σειρά: Αδαμίδης Γιώργος, Γαζέτας Θεόφιλος, Γουλιέλμος Άδωνις, Δέλλιος Ανδρέας, Καρβούνης Γιάννης, Κατσιφής Τάσος, Μαμάης Σπύρος, Παίσιος Νίκος, Παπανικολάου Παύλος, Στάμκος Παναγιώτης, Σχοινάς Δημήτρης, Τσακιριάν Κάρολος, Τσουλόγιαννης Γιάννης, Φρονιμόπουλος Νίκος.

Στον χώρο φιλοξενείται επίσης η έκθεση γραμμοφώνων και δίσκων, από την προσωπική συλλογή του Κωνσταντίνου Μαγκόπουλου.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι, εξαιτίας της σημερινής απεργίας της ΠΝΟ, η προγραμματισμένη για την Παρασκευή, συναυλία του σχήματος «Τα σαντούρια του Αναγνωστηρίου της Αγιάσου Λέσβου» ακυρώνεται λόγω αδυναμίας μετακίνησης του σχήματος από τη Λέσβο και εύρεσης εναλλακτικού τρόπου μετάβασης στη Σύρο. Το πρόγραμμα των υπολοίπων ημερών θα διεξαχθεί κανονικά.