“Hermoupolis is the Center of the Aegean”

Η καθοριστική συμβολή ενός δυνατού «ονόματος» (brand) στην ελκυστικότητα και την οικονομική ανάπτυξη ενός τόπου, υπογραμμίστηκε στο πλαίσιο του 9^ου Διαπανεπιστημιακού Σεμιναρίου Βιώσιμης Ανάπτυξης, Πολιτισμού και Παράδοσης που διοργανώνεται από το Ινστιτούτο Σύρου στο Κέντρο Έρευνας Συριανού Πολιτισμού – Καθηγ. Ιωσήφ Στεφάνου», στην Άνω Σύρο.

Μέρος των ερευνών του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου σχετικά με το City Branding σε Ιστορικά Αστικά Τοπία, που διεξάγονται στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος «Βιώσιμη Ανάπτυξη», παρουσιάστηκε από την Καθηγήτρια Τοπικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης – Αστικής Ανασυγκρότησης, Ρόϊδω Μητούλα.

Η εισήγηση περιελάμβανε, μεταξύ άλλων,  προτάσεις του Πανεπιστημίου για branding της Ερμούπολης, όπως αυτές διαμορφώθηκαν από τα αποτελέσματα έρευνας που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο διπλωματικής εργασίας.

Στην έναρξη της ομιλίας της, η κ. Μητούλα έδωσε έμφαση στη διαρκώς αυξανόμενη σύνδεση ανάμεσα στην Αστική Ανάπτυξη και την αξιοποίηση των Ιστορικών δεδομένων ενός τόπου, η οποία παρατηρείται τα τελευταία χρόνια.

Το City Branding είναι μία συντονισμένη προσπάθεια των αρμόδιων αρχών μιας πόλης να δημιουργήσει ένα «όνομα», το οποίο είναι συνδυασμός άλλων ονομάτων, συμβολικών στοιχείων, εικόνων και μεμονωμένων διαδικασιών, έτσι ώστε η πόλη να αναγνωρίζεται οπτικά και να ξεχωρίζει συναισθηματικά μεταξύ άλλων πόλεων.

Οι εικόνες, οι γεύσεις, οι ήχοι, οι πληροφορίες, η εμπειρία που βιώνει ένα άτομο, είτε έχει επισκεφθεί μια πόλη, είτε όχι, μπορεί ταυτόχρονα ή ακόμη και αποσπασματικά να είναι το «όνομα» (brand) της πόλης, αυτό που υποδηλώνει την ταυτότητά της και η ταυτότητα είναι αυτό που καθιστά μια πόλη μοναδική.

Η διαδικασία ανάπτυξης μιας στρατηγικής branding ενός τόπου σχετίζεται άμεσα με την αναζήτηση μιας νέας ταυτότητας και αναπτυξιακού οράματος μιας πόλης, μιας ευρύτερης περιοχής, μιας περιφέρειας ή ακόμα και ολόκληρης της χώρας.

Άλλα θετικά αποτελέσματα που μπορούν να προκύψουν από τη χρήση και την εφαρμογή του City Branding είναι: η αύξηση του κοινωνικού κεφαλαίου, η προστιθέμενη αξία στην κοινωνία των πολιτών, η ενθάρρυνση της δικτύωσης, η δημοκρατική συμμετοχή και η κοινωνική συναίνεση.

Η διαδικασία δημιουργίας επωνυμίας σημαίνει ότι επιχειρήσεις, πόλεις, περιφέρειες, τόποι, χώρες πρέπει να αγαπηθούν. Αυτή η διαδικασία προϋποθέτει ειλικρινές σχέσης, ηθική, εμπιστοσύνη και διαφάνεια. Προκειμένου να επιτευχθεί το κατάλληλο brand απαιτούνται: α) αξιοπιστία της επωνυμίας και διαφοροποίηση από τα αντίστοιχα άλλων τόπων και β) το κατάλληλο μήνυμα που επιχειρείται να προωθηθεί. Αυτό το μήνυμα πρέπει να γίνεται εύκολα αντιληπτό από τον πιθανό επισκέπτη, καθώς και να εμπνεύσει τους τοπικούς παράγοντες και τους κατοίκους της πόλης.

Πολιτισμός και City Branding

Το branding της πόλης βασίζεται στην αναδημιουργία, έχοντας ως κεντρικό άξονα την ιστορία και τον πολιτισμό, που αποτελούν κύρια στοιχεία της ταυτότητάς της. Αυτά τα δύο λειτουργούν ως συγκριτικά πλεονεκτήματα λόγω της αποδεδειγμένης πλέον συμβολής τους στην οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την προστασία του περιβάλλοντος.

Ο πολιτισμός μάλιστα βρίσκεται στο επίκεντρο τόσο των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη, όσο και των σύγχρονων δράσεων της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Η τοπική κουλτούρα μέσω ενός οργανωμένου σχεδιασμού μπορεί να εξάγει μια συγκεκριμένη ταυτότητα του τόπου, δημιουργώντας μια κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη.

Σύμφωνα με την κ. Μητούλα, τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά ενός χώρου που μεταδίδονται από γενιά σε γενιά και αποτελούνται από υλικά ή άυλα στοιχεία και μνημεία, είναι αναμφισβήτητα η πιο σημαντική, ίσως αναφορά, αυτοπροσδιορισμός και αναγνωρισιμότητα ενός τόπου.             

Ο πολιτισμός λειτουργεί ως συγκριτικό πλεονέκτημα ενός τόπου λόγω της συμβολής του στην οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την περιβαλλοντική προστασία.

Πολιτιστικές Διαδρομές

Ο πολιτιστικός τουρισμός αποτελεί μια ξεχωριστή και εναλλακτική μορφή τουρισμού που πραγματοποιείται τόσο στην ύπαιθρο όσο και στην αστική περιοχή.

Στο πλαίσιο της εισήγησης, έγινε ιδιαίτερη αναφορά στις πολιτιστικές διαδρομές, ένα από τα εργαλεία για την ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού ενός τόπου. Αυτές βασίζονται στην αναγνωρισιμότητα και τον καθορισμό μιας διαδρομής, όπου στόχος είναι η επίσκεψη μνημείων φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η επιλογή της καταλληλότερης ιστορικής – πολιτιστικής διαδρομής που αρμόζει σε μια περιοχή εξαρτάται από την ιδιαίτερη ταυτότητά της.

Οι πολιτιστικές διαδρομές είναι δομημένες γύρω από έναν κεντρικό θεματικό πυρήνα, συμπεριλαμβανομένων αρχαιολογικών και ιστορικών μνημείων και τοποθεσιών, αρχιτεκτονικών μνημείων, παραδοσιακών οικισμών, μνημείων φύσης με ένα συγκεκριμένο συνδετικό στοιχείο που τις κατηγοριοποιεί.

Η προβολή των πολιτιστικών πόρων που αναδύονται μέσω μιας διαδρομής, συμβάλλει επιπρόσθετα στη διατήρηση της ιστορίας και στην αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Στόχοι μιας πολιτιστικής διαδρομής είναι επίσης η προσέλκυση επενδύσεων, η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και η εξασφάλιση πόρων για την προστασία και τη διατήρηση αρχαιολογικών χώρων και μνημείων.

Για την επιτυχία της εφαρμογής των ιστορικών – πολιτιστικών διαδρομών προϋποθέσεις είναι α) η ένταξη αξιοθέατων και συναφών στοιχείων όπως μνημεία, μουσεία, ξεναγήσεις και υποδομές υποστήριξης, β) η ύπαρξη υποδομών για τη σύνδεση από σημείο σε σημείο, όπως οδικό δίκτυο, μονοπάτια πεζοπορίας, ποδηλατόδρομοι, μέσα μαζικής μεταφοράς, δρόμοι εντός των οικισμών, προσβάσιμοι και διατηρημένοι και γ) επιχειρήσεις που προσφέρουν ποιοτικές υπηρεσίες.

Η ανάδειξη της ιστορίας, του πολιτισμού και της σύγχρονης πολιτιστικής δραστηριότητας με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών είναι ένα κρίσιμο στοιχείο για κάθε τόπο.

Η ψηφιοποίηση ιστορικών μνημείων, πολιτιστικών χώρων, τοπικών παραδόσεων και πολιτιστικών διαδρομών αποτελεί σημαντικό μέρος ενός σχεδίου ορατότητας για τοποθεσίες που θα προωθήσουν την ελκυστικότητα των προορισμών. Προς αυτή την κατεύθυνση συμβάλλουν επίσης τα ψηφιακά μουσεία και οι εφαρμογές για προορισμούς εγκατεστημένων έξυπνων τηλεφώνων, που λειτουργούν ως ψηφιακοί οδηγοί ταξιδιών.

Υπενθυμίζεται ότι, η δημιουργία Πολιτιστικών Διαδρομών στην Ερμούπολη, σε συνεργασία με τη Europa Nostra, αποτελεί μία από τις προτεραιότητες του Τμήματος Πολιτισμού – Τουρισμού του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, σύμφωνα με επίσημες δηλώσεις της αρμόδιας Αντιδημάρχου, Αλίκης Λεονταρίτη.

Πρώτο σε αναγνωρισιμότητα αρχιτεκτόνημα της Σύρου, το Δημαρχείο

Η περίπτωση της Ερμούπολης αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης του μεταπτυχιακού φοιτητή Μηνά Ιωσήπου. Τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της πόλης αναδείχθηκαν μέσα από τις απαντήσεις 200 επισκεπτών της Σύρου, η πλειοψηφία των οποίων απάντησε πως το στοιχείο που διαφοροποιεί την Ερμούπολη από άλλες πόλεις των Κυκλάδων είναι η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της και η πολιτιστική κληρονομιά της.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που προέκυψαν από το ερωτηματολόγιο, το Δημαρχείο, το Θέατρο Απόλλων, τα νεοκλασικά κτίρια και ο Μάρκος Βαμβακάρης είναι μερικά από τα πρώτα πράγματα που σκέφτονται οι περισσότεροι όταν ακούν το όνομα «Σύρος». Επιπλέον, το 61% των ερωτηθέντων απάντησε πως η Ερμούπολη θα έπρεπε να προβάλει την ταυτότητα της ρομαντικής πόλης με την ιδιαίτερη πολιτιστική κληρονομιά. Τέλος, μεταξύ τεσσάρων φράσεων που θα μπορούσαν να συνθέσουν το λογότυπο της Ερμούπολης, προηγήθηκε το «Ηermoupolis is the center of the Aegean».

Στη συνέχεια, η ομάδα του μεταπτυχιακού προγράμματος προσπάθησε να δημιουργήσει το σήμα, δηλαδή να οπτικοποιήσει τα αποτελέσματα της έρευνας. Το πρώτο σε αναγνωρισιμότητα αρχιτεκτόνημα ήταν το Δημαρχείο της Σύρου, έμβλημα της Σύρου με επιβλητικό χαρακτήρα, το οποίο εντυπώνεται στη μνήμη των επισκεπτών. Ως εκ τούτου, προτάθηκε ένα σήμα, όπου θα συμπεριλαμβάνεται το εν λόγω κτίριο και μέσα από τα παράθυρα θα βγαίνουν διάφορες σχετικές με την ιστορία και τον πολιτισμό του νησιού.