Το Δεύτερο Πρόγραμμα τιμά τη μνήμη του Μάνου Ελευθερίου

Την Τετάρτη 22 Ιουλίου 2020 συμπληρώνονται δύο χρόνια από τη μέρα που ο Μάνος Ελευθερίου «έφυγε» από κοντά μας και το Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας τιμά τη μνήμη του σπουδαίου ποιητή, στιχουργού, μυθιστοριογράφου και ερευνητή, μεταδίδοντας τρεις ιδιαίτερες εκπομπές που περιλαμβάνουν άγνωστες πληροφορίες από την ανέκδοτη αυτοβιογραφία του Μάνου Ελευθερίου, ιστορίες που αφηγείται για πρώτη φορά η αδελφή του Λιλή Ελευθερίου, αποσπάσματα από κείμενά του σε θεατρική απόδοση, καθώς και τραγούδια του με τον Μίκη Θεοδωράκη.

Την πρώτη εκπομπή, 18:00 – 20:00, επιμελείται και παρουσιάζει ο Μιχάλης Γελασάκης.

Στο εικονοστάσι των Αγίων του Μάνου Ελευθερίου βλέπουμε τα κεριά που άναψε για τις ζωές που τον συγκίνησαν βαθιά. Ο Γιώργος Χειμωνάς έπεται του Στρατηγού Μακρυγιάννη και η Ρόζα Λούξεμπουργκ συναντά τον Αθανάσιο Διάκο. Θα ακουστούν τραγούδια που έχει γράψει ο Μάνος Ελευθερίου για πρόσωπα που τον συγκίνησαν και θα μάθουμε στοιχεία από την ανέκδοτη αυτοβιογραφία του. Ποιος ήταν ο Κώστας Μίχος και ποιος ο Σταμάτης Κομνηνός; Πρόσωπα γνωστά ή άγνωστα, πρόσωπα ιστορικά ή και όχι. Πρόσωπα που συζητάμε μέχρι σήμερα και πρόσωπα ξεχασμένα. Είναι οι ήρωες του ποιητή ή οι άγιοι, όπως θα έλεγε ο ίδιος.

Στα προσκυνήματά του η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου για την οποία γράφει: «να σε βοηθήσω να καρφώσεις και τις δυο τις πόρτες της ζωής». Χαιρετάει τον Κάφκα στους ταρσανάδες και τα «Πολιτικά τραγούδια» γίνονται «Τροπάρια για φονιάδες». Αργότερα, ο «Άμλετ της Σελήνης» κλαίει στη σκηνή, συγκλονισμένος από την υπόθεση του Βαγγέλη Γιακουμάκη. Η Βέμπο ξενυχτάει με την Κοτοπούλη και την Παπαδάκη, πίνοντας τσάι γιασεμί.

Οι Άγιοι του Μάνου Ελευθερίου ήταν πολλοί, αλλά εκείνος δεν έγραψε γι’ αυτούς αγιογραφίες.

Έγραψε μερικά από τα σπουδαία του τραγούδια και τους τα αφιέρωσε σα να ήθελε να κλείσει τους ανοιχτούς λογαριασμούς που κατά καιρούς είχε μαζί τους.

Καλεσμένη στη δεύτερη ώρα της εκπομπής θα είναι η ζωγράφος και αδελφή του ποιητή Λιλή Ελευθερίου σε μία σπάνια συνέντευξή της με άγνωστες ιστορίες που μοιράστηκε μαζί του μια ολόκληρη ζωή.

Τη δεύτερη εκπομπή, 20:00 - 21:00, επιμελείται και παρουσιάζει ο Γιώργος Τσάμπρας.

Ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ο συνθέτης που έχει μελοποιήσει τους συντριπτικά περισσότερους στίχους του Μάνου Ελευθερίου. Τα πρώτα τραγούδια από τα «Λαϊκά» γράφονται λίγο πριν από τη δικτατορία αλλά κυκλοφορούν στο εξωτερικό στα 1971. Ακολουθούν οι «Αρκαδίες 2 και 3 – για τη μάνα και τους φίλους», η «Νύχτα θανάτου», κάποια από «Τα τραγούδια του αγώνα» - ανάμεσά τους το πολυακουσμένο και στα νεότερα χρόνια «Ποιος τη ζωή μου / ποιος την κυνηγά». Και βέβαια το «Μήπως ζούμε σ’ άλλη χώρα;» του 1986 – κυκλοφόρησε τελικά το 1991 – και τα τραγούδια για τις «Πολιτείες Γ και Δ» ( 1994 και 1996 ). Στο αφιέρωμα αυτό, που διαρκεί όλη την εβδομάδα, παρακολουθούμε τη συνεργασία μέσα από αφηγήσεις τους, εστιάζουμε στις μουσικές, στους στίχους, στα θέματα, στις πρώτες, αλλά και στις κατοπινές ηχογραφήσεις.

Την τρίτη εκπομπή, 22:00 - 23:00, παρουσιάζει ο Νίκος Αϊβαλής σε μουσική επιμέλεια του Σιδερή Πρίντεζη.

Επίκεντρό της, ο «Γέρος χορευτής». Μία πρώτη μορφή του κειμένου είχε διαβάσει ο Μάνος Ελευθερίου στο Φεστιβάλ Φιλίππων Καβάλας τον Ιούλιο του 2009. Εδώ, ο ηθοποιός και ραδιοφωνικός παραγωγός Νίκος Αϊβαλής παρουσιάζει αποσπάσματά του σε θεατρική απόδοση.

Στην εκπομπή ακούγεται ο Μάνος Ελευθερίου στο ποίημά του «Και σε θυμάμαι ντυμένος Άμλετ» από τη συλλογή «Το νεκρό καφενείο», καθώς και στα «Θεατρικά προγράμματα» με μουσική Λαυρέντη Μαχαιρίτσα.

Ακούγονται επίσης τα τραγούδια «Εν Ερμουπόλει» με τον Γιώργο Νταλάρα σε μουσική Μιχάλη Τερζή, «Μεταξουργείο» με την Ελένη Τσαλιγοπούλου και τη «Σπείρα-Σπείρα» σε μουσική Κώστα Λειβαδά, «Αυτές οι ξένες αγκαλιές» με τη Θεοδώρα Μπάκα σε μουσική Ηλία Ανδριόπουλου, «Όταν θα κοιτάζω εσένα» με την Ελένη Τσαλιγοπούλου και τον Κώστα Μακεδόνα σε μουσική Διονύση Τσακνή. Τα εμβόλιμα μουσικά ιντερμέδια προέρχονται από μουσική που έγραψε ο Νίνο Ρότα για ταινίες του Φεντερίκο Φελίνι.

Παραγωγή: Μάρα Καλούδη, Σιδερής Πρίντεζης