«Ένας θησαυρός που πρέπει πάση θυσία να σωθεί»

«Συναγερμός» για τα ετοιμόρροπα κτίρια της πρωτεύουσας των Κυκλάδων, που αποτελούν σημαντικό κομμάτι του ανεκτίμητου πολιτιστικού θησαυρού της, σήμανε ξανά μετά την πρόσφατη κατάρρευση δημοτικού ακινήτου στο ιστορικό κέντρο της Ερμούπολης.

Στο πλαίσιο ευαισθητοποίησης του κοινού γύρω από το μείζον αυτό πρόβλημα που επί σειρά ετών παραμένει άλυτο και χρόνο με το χρόνο επιδεινώνεται, λαμβάνοντας επικίνδυνες διαστάσεις, ο κ. Χάρης Βεκρής δημιούργησε σε γνωστό μέσο κοινωνικής δικτύωσης την ομάδα «Τα νεοκλασικά της Σύρου εκπέμπουν SOS».

Σε συνέντευξή του στην «Κοινή Γνώμη», ο κ. Βεκρής αναφέρεται στην εν λόγω πρωτοβουλία, καθώς και στην επιτακτική ανάγκη για τη λήψη δραστικών μέτρων με στόχο την περιφρούρηση και διάσωση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ερμούπολης.

Η δημόσια ομάδα «Τα νεοκλασικά της Σύρου εκπέμπουν SOS» δημιουργήθηκε πριν από λίγους μήνες και αριθμεί σήμερα 2.600 μέλη. Ποιος είναι ο χαρακτήρας της αλλά και ποια η δύναμη που έχει για να εισακουστεί η φωνή των πολιτών;

«Την ομάδα τη δημιούργησα στα μέσα Δεκεμβρίου, με αφορμή ένα μέρος του τοίχου που γκρεμίστηκε σε διατηρητέο κτίριο δίπλα στο σπίτι μου. Ευτυχώς (άλλο ένα «ευτυχώς»), το συμβάν έγινε τη νύχτα, οπότε δεν υπήρξαν άλλες συνέπειες. Όμως, ως πότε θα κλείνουμε το σοβαρό αυτό θέμα στο νησί με ένα «ευτυχώς»; Υπάρχει πρόβλημα, το ξέρουμε όλοι όσοι ζούμε στη Σύρο. Πέρσι έπεσε ο τοίχος του εργοστασίου Λαδόπουλου, στον δρόμο που περπατούν τα παιδιά μας για να πάνε στα Λύκεια. Πριν δέκα μέρες, έπεσε (από τον αέρα!) ένας όροφος σε κτίριο στην καρδιά της πόλης, απ’ όπου περνάει πολύς κόσμος για να πάει στη δουλειά του, στις Τράπεζες ή στην Περιφέρεια. Τι θα γίνει; Γιατί μένουν τόσα κτίρια να ρημάζουν; Γιατί να χάνεται αυτός ο πολιτιστικός θησαυρός που διαθέτουμε; Γιατί να περιμένουμε να γίνει πρώτα το κακό και μετά να παρθούν μέτρα; Αυτοί είναι λοιπόν κάποιοι από τους λόγους που με έκαναν να δημιουργήσω την ομάδα - πρωτοβουλία μπορείς να την ονομάσεις πλέον - η οποία από την αρχή στηρίχθηκε από κατοίκους του νησιού, αλλά και από ανθρώπους που αγαπούν τη Σύρο και την επισκέπτονται τα καλοκαίρια. Ιδιαίτερα πολύτιμη ήταν από την αρχή, η στήριξη από τον Σύλλογο Μηχανικών Μελετητών Νομού Κυκλάδων, που με τις γνώσεις και την εμπειρία των μελών του, η ομάδα απέκτησε τον καλύτερο σύμμαχο για να μπορέσει η φωνή των πολιτών να ακουστεί όσο το δυνατόν πιο συγκροτημένη και με προτάσεις επίλυσης του προβλήματος».

Εκτός από τη δυσκινησία που παρατηρείται επί σειρά ετών σε κεντρικό επίπεδο σχετικά με τη διαχείριση των υπό κατάρρευση κτιρίων, θεωρείται ότι η διαιώνιση του προβλήματος στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων οφείλεται και σε άλλους παράγοντες;

«Κοιτάξτε, όπως ξέρετε ειδικός επί του θέματος δεν είμαι, όμως τελικά, δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός για να διακρίνεις κάποια βασικά προβλήματα που μπορούν να λυθούν και να βελτιωθεί η κατάσταση. Παρακολουθώντας το ζήτημα, αυτούς του δυόμισι μήνες που υπάρχει η ομάδα, θα μπορούσα να πω ότι υπάρχουν σίγουρα, τρεις βασικές κατηγορίες περιπτώσεων κτιρίων. Η πρώτη κατηγορία είναι τα κτίρια για τα οποία υπάρχουν τα χρήματα να φτιαχτούν, αλλά κολλούν στις αδικαιολόγητα χρονοβόρες διαδικασίες έγκρισης των αδειών αναπαλαίωσης τους. Μιλάμε για 3 με 5 χρόνια ταλαιπωρίας των ιδιοκτητών και των μηχανικών τους, που οφείλεται κυρίως στη γραφειοκρατία, την τυπολατρία και την ατολμία υπηρεσιακών παραγόντων των αρμόδιων Υπουργείων. Υπάρχει κεντρικό κτίριο στην Πλατεία Μιαούλη που ο ιδιοκτήτης του ταλαιπωρείται 15 χρόνια! Μα είναι δυνατόν; Η δεύτερη κατηγορία είναι τα κτίρια που οι ιδιοκτήτες τους δεν διαθέτουν τα χρήματα για το υψηλό κόστος επισκευής τους. Αυτοί οι τυχεροί – άτυχοι που κληρονόμησαν ένα διατηρητέο κτίριο, το μόνο που κάνουν είναι να πληρώνουν φόρους, μέχρι να αποφασίσουν να το πουλήσουν (θέλουν δεν θέλουν). Και η τρίτη κατηγορία είναι αυτά που είναι εντελώς παρατημένα, που οι κληρονόμοι τους είτε δεν τα βρίσκουν μεταξύ τους, είτε αδιαφορούν εντελώς και αυτά είναι τα πλέον επικίνδυνα για την ασφάλεια κατοίκων και περαστικών. Υποκατηγορίες των παραπάνω βεβαίως, είναι τα κτίρια που ανήκουν σε κληροδοτήματα, σε ιδρύματα, στον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης ή σε άλλους δημόσιους φορείς και για τα οποία όλα δείχνουν πως υπάρχει μεγάλο ζήτημα ευθυνών για τους διαχειριστές τους».

Πόσο επιτακτική είναι η ανάγκη παρεμβάσεων τόσο για την περιφρούρηση του αρχιτεκτονικού πλούτου της Ερμούπολης όσο και την προστασία των πολιτών;

«Προσωπικά πιστεύω πως πρόκειται για το Νο1 πρόβλημα του νησιού και δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια καθυστέρησης για την επίλυση του. Κατ’ αρχήν, όπως είπατε κι εσείς, είναι θέμα προστασίας των πολιτών, κατοίκων και επισκεπτών του νησιού. Οπότε, ξεκινώντας από την τελευταία κατηγορία που ανέφερα προηγουμένως, τα επικίνδυνα και παρατημένα που πλέον δεν επισκευάζονται - παρότι είναι πολύ λυπηρό – πρέπει να κατεδαφιστούν και πρέπει να φροντίσει ο Δήμος γι’ αυτό. Στη συνέχεια, θα πρέπει να δημιουργηθούν τα χρηματοδοτικά εργαλεία που θα βοηθήσουν τους ιδιοκτήτες διατηρητέων κτιρίων να ξεκινήσουν να τα επισκευάζουν. Ακούμε για το πρόγραμμα «Διατηρώ», αλλά δεν το βλέπουμε. Τέλος, ας υλοποιηθεί το συντομότερο η υπόσχεση της Υπουργού Πολιτισμού προς τον Σύλλογο Μηχανικών Μελετητών Νομού Κυκλάδων για τη δημιουργία Επιτροπής «μιας στάσης», που θα εξετάζει τις μελέτες αποκατάστασης και επανάχρησης των κτισμάτων με έδρα τη Σύρο. Αυτά τα απλά πράγματα χρειάζονται κατά την άποψη μου, που όπως είπαμε δεν είναι άποψη ειδικού, αλλά με την εμπειρία μου - δουλεύοντας τριάντα χρόνια στο δημόσιο - δεν έχω καμιά αμφιβολία πως ΓΙΝΟΝΤΑΙ».

Μία από τις προτεραιότητες κάθε δημοτικής αρχής είναι η συντήρηση των πολιτιστικών χώρων της που και οι ίδιοι αποτελούν μνημεία της πόλης μας. Θεωρείται ότι ο υπόλοιπος αρχιτεκτονικός ιστός, εξίσου ανεκτίμητος πολιτιστικός θησαυρός τίθεται σε δεύτερη μοίρα με κίνδυνο την εξαφάνισή του;

 «Σίγουρα οι πόροι των Δήμων έχουν περιοριστεί την περίοδο που διανύουμε. Δεν ξέρω βέβαια αν φταίει αυτό, για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται και οι πολιτιστικοί χώροι του νησιού μας. Πάντως σίγουρα δεν βλέπω να είναι προτεραιότητα της δημοτικής αρχής το Βιομηχανικό Μουσείο, το Σκαγιάδικο ή το Ενυδρείο. Αναμφίβολα, όλα αυτά τα σημαντικά κτίρια που κληρονομήσαμε από τις προηγούμενες γενιές που έζησαν σ’ αυτό το νησί, είναι ένας πολιτιστικός θησαυρός που πρέπει πάση θυσία να σωθεί. Το ότι οι περισσότεροι δεν είμαστε ιδιοκτήτες διατηρητέων, δεν σημαίνει πως δικαιολογούμαστε να μένουμε άπραγοι. Άλλωστε, ως γνωστόν, κανείς ιδιοκτήτης δεν τα παίρνει μαζί του. Αυτά θα μείνουν για πάντα εδώ που είναι τα θεμέλια τους. Εδώ που είναι τα θεμέλια μας. Στον τόπο μας».