Σαντορίνη και Επανάσταση του 1821

Ο ρόλος της Θήρας στην Εθνεγερσία του 1821, η ζωή στο νησί τότε, αλλά και σπουδαίες πτυχές της πολιτιστικής και ναυτικής παράδοσής του, που συνδέονται με την περίοδο της Τουρκοκρατίας και των πρώτων χρόνων μετά από αυτήν, θα αναδειχθούν μέσα από μια σειρά δράσεων και εκθέσεων για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.

Με δεδομένο ότι η Σαντορίνη και η Θηρασιά δεν θα μπορούσαν να είναι απούσες από μία τόσο σημαντική -για τη χώρα μας- επέτειο, τοπικοί σύλλογοι και φορείς ενώνουν τις δυνάμεις τους και συνδιαμορφώνουν έναν ξεχωριστό πολιτιστικό χάρτη με έμφαση στη διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης και της πολιτιστικής κληρονομιάς των νησιών, καθώς και την προβολή και προστασία των μνημείων τους.

Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας συνεργάζονται: η Θηραϊκή Εταιρεία Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών, το Ψηφιακό Αρχείο Θήρας (Santorini Archive Project), η Εστία Πύργου Καλλίστης, το Βιομηχανικό Μουσείο Τομάτας «Δ. Νομικός», το Ναυτικό Μουσείο Οίας, το Ίδρυμα Λουκά και Ευάγγελου Μπελλώνια, σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, την Ιερά Μονή Προφήτη Ηλία, το Μέγαρο Γκύζη, το «Συμπόσιον» Κέντρο Πολιτισμού κ.α.

Μέσα από τις προγραμματισμένες δράσεις τους, οι φορείς παρέχουν τη στήριξή τους στα ιδιωτικής πρωτοβουλίας μουσεία, που είναι μικρά μεν, αλλά εξόχως σημαντικά για τη διατήρηση της ιστορίας του τόπου.

Δράσεις συλλογικού χαρακτήρα

Στο Βιομηχανικό Μουσείο Τομάτας «Δ. Νομικός» θα φιλοξενηθεί η κεντρική έκθεση του προγράμματος με θέμα «Σαντορίνη και Επανάσταση του 1821». Η έκθεση θα παρουσιάζει τη ζωή στη Σαντορίνη πριν, κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά την Επανάσταση, μέσα από πρωτότυπα έγγραφα, επιστολές, χάρτες, έργα τέχνης, χαρακτικά και αντικείμενα της περιόδου. Θα πραγματοποιηθεί με τη συμβολή παλαιογράφων, ιστορικών, χαρτογράφων, συλλεκτών, αρχαιολόγων και αρχιτεκτόνων και θα διαρκέσει από 7 Αυγούστου έως 10 Οκτωβρίου 2021.

Το Ίδρυμα Λουκά και Ευάγγελου Μπελλώνια και η Εστία Πύργου Καλλίστης διοργανώνουν ομιλίες με θέμα την Επανάσταση και τη δημιουργία του ελληνικού κράτους. Σπουδαίοι ερευνητές και ιστορικοί έχουν επιβεβαιώσει τη συμμετοχή τους, όπως ο Αγαμέμνων Τσελίκας, η Θεοδώρα (Δώρα) Μονιούδη-Γαβαλά, η Κυριακή Χρυσού-Καρατζά, ο Γιώργος Κουτζακιώτης, η Μαρία Σωτηροπούλου-Αρβανίτη και ο Δημήτρης Λούπης.

Μία έκθεση για τη ναυτική παράδοση της Θήρας και τη συμβολή στην Επανάσταση θα παρουσιαστεί στο Ναυτικό Μουσείο Οίας. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού θα διεξαχθούν και παράλληλες δράσεις.

Σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, καταβάλλεται προσπάθεια για την καταγραφή, ανάδειξη και προστασία κάποιων εκ των σημαντικών θηραϊκών μνημείων της περιόδου (τέλος του 18ου και αρχές του 19ου αιώνα). Θα προταθούν συγκεκριμένες δράσεις και εθελοντικοί καθαρισμοί σε μνημεία, περιοχές και μονοπάτια του νησιού.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα έχουν οι υπαίθριες εκδηλώσεις, δράσεις και ομιλίες σε περιοχές με αρχιτεκτονικά στοιχεία από εκείνη την εποχή, όπως Πύργος και Παναγία στο Καστέλι, Άγιοι Απόστολοι Μαρτινούς, Μονή Προφήτη Ηλία, Εμπορείο, Πάνω Φηρά, κλπ.

Σε συνεργασία με την Ιερά Μονή Προφήτη Ηλία, θα πραγματοποιηθεί στις 29 Ιουνίου 2021, την ημέρα των Αγίων Αποστόλων, εκδήλωση για την Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Σχολή Μαρτινούς που λειτούργησε από το 1799 μέχρι το 1850. Το απόγευμα της ίδιας μέρας θα παρουσιαστούν και Ιστορικά Ψαλτοτράγουδα (εθνική ποίηση) με την συμμετοχή ιεροψαλτών.

Σημαντικά έγγραφα και σπουδαία κειμήλια από τη συλλογή της Ιεράς Μονής Προφήτη Ηλία θα παρουσιαστούν μέσα από μία μοναδική εκδήλωση με τίτλο «Η Επανάσταση του 1821 και η Ιερά Μονή Προφήτη Ηλία». Η ημερομηνία διεξαγωγής της θα ανακοινωθεί το επόμενο χρονικό διάστημα.

Στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται επίσης μία εκδήλωση στο παλιό καρνάγιο της Αρμένης με θέμα την ξυλοναυπηγική και τη δημιουργία επισκέψιμου χώρου ιστορικής μνήμης μετά από τη σωστική δράση από το Ψηφιακό Αρχείο Θήρας.

Η έκθεση για τα 200 χρόνια οινοποιητικής Θήρας και Θηρασίας θα προκύψει μέσα από τη συστηματική μελέτη και τεκμηρίωση των ιστορικών αρχείων που έχουν βρεθεί στη Σαντορίνη. Παράλληλα, θα εκτεθούν παράλληλα σημαντικά έγγραφα από τα οποία προκύπτουν τα συμπεράσματα της παρουσίασης.

Το Μέγαρο Γκύζη - ένας από τους σημαντικότερους χώρους πολιτισμού θα συμμετέχει στις δράσεις του "Σαντορίνη 1821-2021".

Οι δράσεις θα έχουν συλλογικό χαρακτήρα με τη δυνατότητα συμμετοχής των κατοίκων. Παράλληλα, το υλικό θα είναι διαθέσιμο και ψηφιακά. Βασικό στοιχείο των δράσεων θα είναι η δημιουργία λευκώματος που θα περιλαμβάνει όλα τα παραπάνω στοιχεία με συμμετοχές από ιστορικούς και ερευνητές. Το λεύκωμα θα παρουσιάζει για πρώτη φορά αδημοσίευτα έγγραφα και επιστολές της εποχής, χάρτες, χαρακτικά, έργα τέχνης, μικρά άρθρα, καθώς και όλες τις δράσεις του 2021.