Εμπειρικοί μαρμαρογλύπτες με σημαντική εργογραφία

Tο Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Γλυπτικής (24/4), «ανοίγει» τη μόνιμη συλλογή του Μουσείου Μαρμαροτεχνίας του και παρουσιάζει σχέδια Τήνιων μαρμαρογλυπτών, αξιοποιώντας την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης για την πολιτιστική κληρονομιά στην Ευρώπη, PLUGGY.

Με αφετηρία σχέδια του Μουσείου προβάλλονται διαδικτυακά ιστορίες που συνδέουν σημαντικά έργα σε μάρμαρο με τους τόπους που τα φιλοξενούν, συστήνοντας στο ευρύ κοινό τους καλλιτέχνες που τα σχεδίασαν ή τα φιλοτέχνησαν.

Ευρυβιάδης Λαμπαδίτης, Μιχάλης Κουσκουρής και Χαράλαμπος Τζαβελόπουλος είναι οι τρεις πρώτοι, από τους συνολικά δώδεκα μαρμαρογλύπτες, τους οποίους θα γνωρίσουμε.

Εμπειρικοί τεχνίτες που δημιούργησαν σημαντικά έργα

Ο Ευρυβιάδης Λαμπαδίτης αποτελεί ενδιαφέρουσα περίπτωση μαρμαρογλύπτη της εποχής του. Ήταν εμπειρικός μαρμαρογλύπτης, αλλά και γλύπτης, που έζησε και εργάστηκε στον τόπο του αλλά και αλλού (Βουκουρέστι, Τήνος, Αθήνα). Ενσωμάτωσε στο έργο του επιδράσεις τόσο από τη δυτική κλασικιστική παράδοση, όσο και από το νεοβυζαντινό ύφος, εισάγοντας παράλληλα και στοιχεία ρεαλισμού. Δημιούργησε σημαντικά έργα γλυπτικής και κατάφερε να αναδειχτεί τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Ο Μιχάλης Κουσκουρής, σύγχρονος του Λαμπαδίτη, παρόλο που ξεκίνησε ως πρωτομάστορης, γρήγορα έγινε ο ίδιος ιδιοκτήτης εργαστηρίου, συνεργάστηκε με πολλούς τρόπους με πολλούς σύγχρονούς του μαρμαρογλύπτες, και δίδαξε τις επόμενες γενιές. Έργα του, όπως εκκλησιαστικά, ηρώα, και επιτύμβια, υπάρχουν στην Τήνο, στην Εύβοια, στη Νάξο, στην Άνδρο, στην Κρήτη, στην Αθήνα, και αλλού.

Το 1917 κατασκεύασε το Ηρώο των Πεσόντων Πανορμιτών στα Πλατιά. Το 1936 τιμήθηκε με το χρυσό βραβείο της 11ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης και με έπαινο της Α' Παγκυκλαδικής Έκθεσης στη Σύρο. Το 1938 κατασκεύασε το τέμπλο του Αγίου Νικολάου Πύργου, σε σχέδιο Ευρυβιάδη Λαμπαδίτη. Το 1947 κατασκεύασε το Μαυσωλείο των θυμάτων του τορπιλισμού της «Έλλης». Τον διαδέχθηκε ο γιος του Γιώργος, ο οποίος, ως δάσκαλος της μαρμαροτεχνίας στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πύργου (1967-1987), δίδαξε την τέχνη της επεξεργασίας του μαρμάρου σε δεκάδες παιδιά.

Ο Χαράλαμπος Τζαβελόπουλος από τον Πύργο, κατά πολύ νεότερος, μαθήτευσε κοντά στον θείο του, Ιωάννη Καπαριά, στον Πύργο, και έπειτα κοντά στον ονομαστό μαρμαρογλύπτη Ιωάννη Καρπάκη, στην Αθήνα. Προπολεμικά διατηρούσε εργαστήριο στην Τρίπολη, μεταπολεμικά στη Νέα Φιλαδέλφεια. Έργα του υπάρχουν στην Αττική και σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Ο ίδιος υπαγόρευσε στον γιο του κατάλογο των σημαντικότερων έργων του. Μεταξύ αυτών, το τέμπλο και ο άμβωνας της Αγίας Ευφημίας Νέας Χαλκηδόνας, ο άμβωνας της Αγίας Τριάδας Νέας Φιλαδέλφειας, κ.ά. Γεννήθηκε στον Πύργο.

Μέσα από τις ιστορίες των τριών αυτών τεχνιτών από τον Πύργο γνωρίζουμε τα βασικά στοιχεία της δουλειάς: τον τρόπο εμπειρικής διδασκαλίας, μέσω της μαθητείας, τον τρόπο λειτουργίας των εργαστηρίων, τη συνεργασία μεταξύ διαφορετικών εργαστηρίων, τη διασπορά έργων και τεχνιτών. Εξάλλου, όλα τα παραπάνω είναι που συγκροτούν τον βασικό χαρακτήρα της μαρμαροτεχνίας, και είναι αυτά για τα οποία εγγράφηκε στον Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO.

Η σειρά αναρτήσεων συνοδεύεται από το χρονολόγιο «Μάρμαρο στον χρόνο», στο οποίο τοποθετούνται στη γραμμή του χρόνου οι δώδεκα μαρμαρογλύπτες και γίνονται γνωστά βιογραφικά στοιχεία για τον καθένα.

Οι παρουσιάσεις στην πλατφόρμα PLUGGY for cultural heritage, χρησιμοποιούν όλα τα εργαλεία που δίνει για τη δημιουργία πολιτιστικού περιεχομένου: εικόνα, ήχος, βίντεο, υπερσύνδεσμοι, αντικείμενα 3d. Στο τέλος κάθε ανάρτησης δίνονται βιβλιογραφικές αναφορές.