Η φήμη του ταξίδεψε εντός και εκτός συνόρων

Η βιομηχανική κληρονομιά της Σύρου και η κλασική μουσική ενώθηκαν αρμονικά στο πλαίσιο της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων.

Το Γραφείο Πολιτισμού του Δήμου Σύρου Ερμούπολης ανταποκρινόμενο  στην πρόσκληση του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM), μέσω του Ελληνικού Τμήματος και της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς συμμετείχε στον φετινό εορτασμό με ένα μίνι κονσέρτο που πραγματοποιήθηκε σε εσωτερικούς χώρους του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης καθώς και στον προαύλιο με φόντο τον επιβλητικό τροχό του ατμόπλοιου «Πατρίς», το οποίο βυθίστηκε το 1868.

Η Διεθνής Ημέρα καθιερώθηκε το 1977, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό στα μουσεία όλης της χώρας. Κάθε χρόνο, παράλληλα με το γενικότερο μήνυμα του εορτασμού, διερευνάται σ’ όλες τις χώρες-μέλη του ICOM, με ομιλίες, εκθέσεις, συναντήσεις και άλλες εκδηλώσεις, ένα ειδικό θέμα που συνδέεται με τα μουσεία και το ρόλο τους στη σύγχρονη κοινωνία. Με την ευκαιρία του εορτασμού, το Ελληνικό Τμήμα του ICOM διοργανώνει, μήνα Μάιο, ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις, σ’ όλη την Ελλάδα. Επίσης, τιμά κάθε χρόνο ένα ή περισσότερα ελληνικά μουσεία, όπου πραγματοποιείται η κεντρική εκδήλωση του εορτασμού.

Το θέμα που επέλεξε φέτος το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM) για τον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων είναι «Το Mέλλον των Μουσείων: Αναστοχασμός και Επανεκκίνηση». Με την επιλογή αυτό, το ICOM μας κάλεσε να διερευνήσουμε τις προοπτικές, τις ανάγκες, αλλά και τον ρόλο των μουσείων στις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί.

Η συμμετοχή του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης στον εορτασμό της 18ης Μαΐου, Διεθνούς Ημέρας Μουσείων, προσέφερε και πάλι τη δυνατότητα να ταξιδέψει η φήμη του μέσω του διαδραστικού χάρτη του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM) σε 145 χώρες.

Το μουσικό πρόγραμμα που ετοίμασε ο Δήμος Σύρου - Ερμούπολης περιελάμβανε αποδόσεις τριών πολύ διαφορετικών έργων που βασίζονται στην παραλλαγή και στο “basso ostinato” (=επίμονο βάσιμο), τεχνικές σύνθεσης που πρωτοεμφανίστηκαν στην εποχή του μεσαίωνα, στις οποίες το μουσικό υλικό επαναλαμβάνεται ασταμάτητα ενώ συγχρόνως διανθίζεται και παραλλάσσεται ποικιλοτρόπως. Η επιλογή αυτή παραπέμπει στην εξέλιξη του πολιτισμού μέσω της προστασίας, ανάδειξης και βιώσιμης αξιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς ως μια ζωντανή εξελισσόμενη παράδοση.

Arcangelo Corelli - “La Follia”

Το όνομα “La Folia” -στα ιταλικά “η τρέλα”- αναφέρεται σε μια χαρακτηριστική μελωδία και διαδοχή συγχορδιών που πρωτοεμφανίστηκε σε λαϊκά φεστιβάλ της Πορτογαλίας στα τέλη του 15ου αιώνα, παραπέμποντας στον εκστασιασμένο τρόπο με τον οποίο οι χωρικοί κινούνταν στην μουσική. Η μελωδία αυτή επιβίωσε, μεταμορφώθηκε και αποτέλεσε πηγή έμπνευση για παραλλαγές σε πολλούς συνθέτες ανά τους αιώνες έως και σήμερα. Μία από τις πιο αναγνωρισμένες και καθοριστικές εκδοχές αποτελεί η σύνθεση του Ιταλού συνθέτη και βιολιστή Arcangelo Corelli. Η 12η σονάτα από τη συλλογή που εκδόθηκε το 1700  -στην αυθεντική της ενορχήστρωση προορισμένη για βιολί- είναι χαρακτηριστική τόσο για τις δεξιοτεχνικές της απαιτήσεις όσο και για την συνεχόμενη γραφή της αφού αποτελείται από ένα μόνο μέρος που διατρέχει “χωρίς ανάσα” 23 παραλλαγές στο θέμα “La Folia”.

Henry Purcell - “When I am laid in earth” (Dido’s Lament)

Η θρυλική αυτή άρια γνωστή και ως “ο Θρήνος της Διδούς” προέρχεται από την τελευταία πράξη της όπερας “Δίδω και Αινείας” (1689) του Άγγλου μπαρόκ συνθέτη Henry Purcell. Το λιμπρέτο της όπερας βασίζεται σε ένα επεισόδιο της Αινειάδας του Βιργιλίου, του επικού ποιήματος που αφηγείται τις περιπέτειες του Αινεία μετά την πτώση της Τροίας. Η συγκεκριμένη άρια είναι χτισμένη πάνω σε ένα χαρακτηριστικό χρωματικό καθοδικό μπάσο που επαναλαμβάνεται 11 φορές στο σύνολο, περιγράφοντας την απελπισία της ηρωίδας όταν ο αγαπημένος της την εγκαταλείπει, και την αναπόφευκτη πορεία της προς στον θάνατο, καθώς στο τέλος του τραγουδιού της συντετριμμένη αυτοκτονεί.

George Frideric Handel - “Sarabande”

Η Σαραμπάντα είναι ένας τρίσημος χορός που έχει τις ρίζες του στην Κεντρική Αμερική του 16ου αιώνα. Υιοθετήθηκε από τις ισπανικές αποικίες και μεταφέρθηκε στην Ισπανία όπου και απαγορεύτηκε καθώς θεωρήθηκε άσεμνη. Στην εποχή του Μπαρόκ αναβιώθηκε και έγινε εξαιρετικά δημοφιλής αποτελώντας αναπόσπαστο μέρος της σουίτας -μουσική φόρμα σύνθεσης. Καθοριστικές για την εδραίωση αυτή υπήρξαν οι σουίτες του συνθέτη George Frideric Handel. Μία από τις πιο γνωστές Σαραμπάντες του, το 4ο μέρος από την Σουίτα Αρ. 4 για πληκτροφόρο όργανο, είναι εμπνευσμένη από το το μουσικό θέμα  “La Folia” -επίσης σε ρυθμό Σαραμπάντας- που αναφέραμε πριν.

Στη συναυλία που μαγνητοσκοπήθηκε από την Prisma Audiovisual Projects, έπαιξαν η Λένα Χατζηγρηγορίου (άλτο και τενόρο φλογέρα/βιολί) και η Susan Norton (βιολοντσέλο).

Το βίντεο βρίσκεται διαθέσιμο στον λογαριασμό του "Σύρος Πολιτισμός" στο YouTube και στη σελίδα fb του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης.

Σημειώνεται επίσης ότι ανήμερα του εορτασμού προβλήθηκε επίσης η δίγλωσση έκδοση για τα 20 χρόνια του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης που αποτυπώνει την «ψυχή» του χώρου και του χρόνου, μέσα από εικόνες και τεκμηριωμένα κείμενα, για να την παραδώσει ζωντανή στις επερχόμενες γενιές. Αποτελεί φόρο τιμής στη βιομηχανική κληρονομιά του νησιού και βασίζεται στην πεποίθηση ότι ένα ταξίδι στον χρόνο είναι πηγή γνώσης αλλά και σύνδεσμος του παρελθόντος με το μέλλον.