1821 – 200 Χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Η Ελλάδα γιόρτασε με ιδιαίτερη συγκίνηση την επέτειο της έναρξης της επανάστασης του 1821. Αυτή η επανάσταση των Ελλήνων είχε αφήσει έκπληκτο τον κόσμο ολόκληρο. Όλοι οι Ευρωπαίοι και όχι μόνο, σκέπτονταν πολλές φορές, πως, ένας μικρός λαός κατόρθωσε μετά από τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς, να φροντίσει να διατηρήσει την εθνική του συνείδηση, τη θρησκεία, τη γλώσσα και την ιδιαίτερη προσπάθεια για την ελευθερία. Όλοι πιστεύουν ότι οι κυριότεροι παράγοντες που βοήθησαν την προσπάθεια των Ελλήνων ήταν η γενναιότητα, η αντοχή, το ριψοκίνδυνο του χαρακτήρα τους, το ναυτικό δαιμόνιο και οι μεγάλες τους παραδόσεις. Σπουδαίο ρόλο σε όλες αυτές τις προσπάθειες έπαιξαν η εκκλησία, οι δάσκαλοι του Γένους, οι εταιρείες. Παράλληλα, η μεγάλη ανάγκη της εποχής, ήταν να υπάρξουν στρατιωτικές δυνάμεις. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος για να νικήσουν τις οθωμανικές στρατιές και τους στόλους. Τότε ... οι “κλέφτες” και οι “αρματολοί” με τους γενναίους οπλαρχηγούς τους ήταν οι μοναδικοί για να βοηθήσουν ώστε να δημιουργηθούν οι στρατιωτικές ομάδες. Όλοι γνωρίζουμε την γεωγραφική θέση της χώρας μας με τα τόσα νησιά στο απέραντο Αιγαίο και όχι μόνο. Ήταν λοιπόν αναγκαίο να υπάρξει ναυτικό και για την προστασία τόσων νησιών, αλλά και για να βοηθηθούν τόσες άλλες θαλάσσιες ακτές.

Η Φιλική Εταιρεία γνώριζε την αξία των θαλασσινών περιοχών, σε τόσες πολλές θέσεις της χώρας, έτσι θέλησε ως πρωταρχικό όρο για την κήρυξη της επανάστασης τη συμμετοχή της νησιωτικής Ελλάδας και ειδικά τα νησιά Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρρά, που είχαν καταφέρει να έχουν εμπορικούς στόλους και χρήματα για την συντήρηση και τον ανεφοδιασμό των πλοίων τους. Το ναυτικό (όπως είχαν υπολογίσει) θα ήταν αυτό που θα εξασφάλιζε την επαφή με όσους ομογενείς που ήταν εγκατεστημένοι στην Ευρώπη, ώστε να βοηθήσουν τον αγώνα για να φθάσει επί τέλους η ελευθερία της χώρας. Με τόσους πολλούς Τούρκους στην εσωτερική Ελλάδα ήταν πολύ δύσκολο να αποκτηθεί η ελευθερία. Όμως ο ελληνικός στόλος τα κατάφερε. Διεκδίκησε βήμα προς βήμα την κυριαρχία στο Αιγαίο. Κατάφερε και νίκησε μεγάλο μέρος του Τουρκικού στόλου στον κόλπο της Αργολίδας, στη Σάμο, στην Αλικαρνασσό, στον Πατραϊκό, έξω από το Μεσολόγγι και σε άλλες περιοχές. Κατάφεραν, εκείνη την εποχή, να ανατινάξουν με τα πυρπολικά εχθρικές φρεγάτες στην Ερεσσό, στην Τένεδο, στο ακρωτήρι του Γέροντα, στην Έφεσο, στη Μεθώνη και σε άλλες περιοχές. Ήταν πολλοί Ευρωπαίοι αλλά και Έλληνες που θαύμασαν εκείνη την εποχή το μεγάλο κατόρθωμα, το πρώτο που ξεκίνησε με τους Έλληνες ναυτικούς. Τα σκάφη τους ήταν (όπως αναφέρουν οι ειδικοί) 200 και 300 τόνων με μικρά πυροβόλα και αντιμετώπιζαν μεγάλες φρεγάτες και κορβέτες των Τουρκικών στόλων, που είχαν και μεγάλα πυροβόλα. Στην θάλασσα ένοιωσαν οι Έλληνες ναύτες μια υπεροχή, αρχικά, έναντι των Τούρκων.

Ο Γέρος του Μωριά έλεγε τότε: “Από τα δύο στοιχεία, γη και πέλαγος, το δεύτερο είναι πολυτιμότερο για μας...”. Γάλλοι, Άγγλοι και Ολλανδοί ναύαρχοι είχαν θαυμάσει τους Έλληνες ναυτικούς και καπεταναίους με την ανδρεία τους, αλλά και με τον τρόπο που χρησιμοποιούσαν τα πυρπολικά τους, είχαν γίνει μεγάλοι μπουρλοτιέρηδες και ... απέσπασαν τον παγκόσμιο θαυμασμό.

Η σφαγή της Χίου

Το 1822 ήταν μια πολύ κρίσιμη χρονιά για την επανάσταση. Μετά την εξόντωση του Αλή Πασά στη λίμνη των Ιωαννίνων, όλοι οι Οθωμανοί θέλησαν να εκστρατεύσουν, (γιατί ο Αλή Πασάς τους κρατούσε), γιατί τώρα ήταν ελεύθεροι και θέλησαν να εκστρατεύσουν εναντίον των επαναστατών της Νότιας Ελλάδας. Εκείνη την εποχή, ήταν Μάρτιος του 1822 πολλοί κάτοικοι της Σάμου θέλησαν να φύγουν από το επαναστατημένο νησί από τους Τούρκους και φρόντισαν να αποβιβασθούν στη Χίο και με την ιδέα τους να ξεσηκώσουν στην επανάσταση και τους Χιώτες. Εκείνη την εποχή το νησί της Χίου ήταν σε άριστη (ακόμη) κατάσταση, ευημερούσε και πολλοί από τους κατοίκους ήταν σε άριστη κατάσταση, ακόμα σε σχέση με την Ευρώπη. Ο πληθυσμός του ήταν περίπου εκατό χιλιάδες και φυσικά είχαν την επαφή με την Ευρώπη, κρυφά βέβαια. Όταν Είδαν τον ερχομό των Σαμιωτών τρόμαξαν και φοβήθηκαν τον ερχομό των Τούρκων. Το πρωί μίας ημέρας, χίλιοι πεντακόσιοι Τούρκοι στρατιώτες, εκστράτευσαν εναντίον των Χιωτών και των Σαμιωτών ώστε να τους ρίξουν στη θάλασσα. Κατάφεραν όμως, όλοι να κλειστούν στο κάστρο της Χώρας. Στις 30 Μαρτίου (ήταν τότε Μεγάλη Πέμπτη) εμφανίστηκε μεταξύ Χίου και Τσεσμέ ο Τούρκικος στόλος με 46 πλοία, από τα οποία ήταν εννέα φρεγάτες και κορβέτες. Μόλις νύχτωσε, ο Τούρκος Καραλής διέταξε κανονιοβολισμό της πόλης και αποβίβασε στρατό επτά χιλιάδων ανδρών που είχε στα πλοία του. Την επόμενη μέρα άρχισε να μεταφέρει με πλοιάρια από τις ακτές του Τσεσμέ και άλλα στρατεύματα, αλλά και ενόπλους που είχαν συγκεντρωθεί εκεί. Η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων της πόλης τότε έφυγε, αναζητώντας σωτηρία στα ενδότερα του νησιού και στις ακτές. Οι Σαμιώτες υπεχώρησαν προς Βολισσό, όπου αργότερα τους παρέλαβαν με πλοιάρια οι Ψαριανοί, που είχαν τρέξει για βοήθεια, μαζί με όσους Χιώτες μπόρεσαν. Οι Τούρκοι ανενόχλητοι πλέον στην πόλη, άρχισαν τις σφαγές των λίγων που δεν είχαν προφθάσει να φύγουν και φυσικά λεηλατούσαν και πυρπολούσαν τα σπίτια. Οι θηριωδίες των Τούρκων, προκάλεσαν φρίκη όχι μόνο στους Έλληνες αλλά και σε όλη την Ευρώπη. Το Αιγαίο μούδιασε και τα νησιά είχαν φοβηθεί ότι τα περίμενε ίδια τύχη. Τον Μάιο του 1822 ο Ελληνικός στόλος και τα πυρπολικά συγκεντρώθηκαν στα Ψαρρά. “Αποφασίστηκε τότε εκεί, η προσβολή του τουρκικού στόλου μέσα στο στενό της Χίου. Ο Μιαούλης μαζί με τον Σαχτούρη προσπάθησαν και κατάφεραν να πλησιάσουν την Τουρκική ναυαρχίδα και να την καταστρέψουν, να την κάψουν. Η επιχείρηση όμως τελικά απέτυχε”.

- Όλοι γνωρίζουμε πως κατέφυγαν στο δικό μας νησί, (ελεύθερο από τους Τούρκους), τόσοι άνθρωποι από τη Χίο, τα Ψαρρά, το Αϊβαλί κ.α. Η Σύρος είναι τυχερή που υποδέχθηκε αυτούς τους άριστους ανθρώπους.