Η αρχαία Φοινίκη

Οι Φοίνικες ήταν οι άνθρωποι που κατοικούσαν από τον δεύτερο ή τρίτο αιώνα π.Χ. στην νότια Ασία, σε διάφορες περιοχές που εκείνη την εποχή ονομάζονταν Εδώμ, Μοάβ κ.α. Είχαν συναντηθεί εκεί και με άλλους κατοίκους και δημιούργησαν μαζί τις πρώτες κατοικίες τους κοντά στην ακτή όπου φρόντισαν και ίδρυσαν θαυμάσια λιμάνια. Θαύμαζαν την θάλασσα και θέλησαν, παρά τη σχέση τους με την ξηρά, να ασχοληθούν περισσότερο με τη θάλασσα. Επειδή η περιοχή τους ήταν κατάλληλη, ίδρυσαν ένα μεγάλο αριθμό λιμανιών. Τα ονόματα που υπάρχουν στους χάρτες της παλιάς εποχής και για τις πολιτείες τους και για τα λιμάνια τους ήταν τότε: Άραδος, Βύβλος, Σιδών, Τύρρος, Όππη, Γάζα κ.α. Ήταν η εποχή, της 3ης χιλιετίας π.Χ. που θέλησαν ιδιαίτερα να φροντίσουν τα λιμάνια τους, να δημιουργήσουν καράβια, με τον τρόπο, τον απλό που υπήρχε τότε και να ασχοληθούν ιδιαίτερα με την ακτοπλοΐα. Είχαν τότε υποθέσει ότι ήταν καλύτερη, ευκολότερη η ακτοπλοΐα, που όπως γνώρισαν, (εκεί στο τέλος της 3ης χιλιετίας π.Χ.) από τη στεριά. Δεν ήταν μόνο τα ταξίδια, που τους άρεσαν τόσο πολύ, ήταν και η γνωριμία με τις άλλες σπουδαίες πόλεις που συναντούσαν και αποκτούσαν επαγγελματικές σχέσεις. Η χώρα τους τότε, από την Περσική αυτοκρατορία στον βορά, έως λίγο πριν την Ερυθρά θάλασσα ονομαζόταν Φοινίκη. Και φυσικά όλοι οι κάτοικοι αυτής της χώρας, της Φοινίκης, έστω και αν ανήκαν ή προέρχονταν από αρχαίο λαό της Μέσης Ανατολής, αν κατοικούσαν στη Φοινίκη ονομαζόταν φοινικικός λαός.

Από αυτή τη 3η χιλιετηρίδα π.Χ. φρόντισαν να δημιουργήσουν ιδιαίτερες σχέσεις με την Αίγυπτο στην οποία φρόντισαν και κατόρθωσαν να τους πηγαίνουν ξύλα, αρώματα, λάδι και διάφορα άλλα πράγματα που είχαν ανάγκη.

Παράλληλα και λίγο αργότερα μετά τη σχέση τους με την Αίγυπτο, που συχνά πήγαιναν με τα καράβια τους, κατάφεραν να συναντηθούν και με περιοχές του Αιγαίου ιδιαίτερα με ανθρώπους της θάλασσας. Ταξίδεψαν και έφθασαν στη Κρήτη. Οι αρχαιολόγοι σε ανασκαφές τους ανεκάλυψαν πολλά και σημαντικά αντικείμενα που παρουσίασαν την ύπαρξη των Φοινίκων στην περιοχή. Οι αρχαιολόγοι τα παλιά χρόνια ανεκάλυψαν γύρω τριγύρω στις περιοχές της Μεσογείου πολλά κατεστραμμένα, βέβαια αντικείμενα και κατεστραμμένα εμπορικά σπίτια. Οι Φοίνικες όπως αποδείχθηκε έφθασαν και στην Κύπρο όπου εγκαταστάθηκαν και δημιούργησαν πολυάριθμα εμπόρια και αρκετά σπίτια (800 – 600 π.Χ.). Είχαν ανακαλύψει πολλά κοιτάσματα χαλκού του νησιού.

Πολλά είναι τα αρχαιολογικά ευρήματα που δείχνουν ότι υπήρχε άνθηση εμπορίου μεταξύ Ρόδου, Κρήτης και Κυθήρων. Υπήρξαν και άλλα νησιά στη Μεσόγειο με πολλά φυσικά λιμάνια και ακτές, που αποτελούσαν για τους ναυτικούς Φοίνικες πολύ καλούς σημαντικούς θαλασσινούς δρόμους.

“Φοίνικες – Ιστορία και Πολιτισμός”

Είναι ένα βιβλίο του Ευρωπαίου Μαρκ Γούλμερ, ο οποίος ασχολήθηκε ιδιαίτερα και μελέτησε πολλά παλαιά βιβλία που, όπως έγραψε, αναφέρονται στον “αινιγματικό κόσμο της αρχαίας Φοινίκης”, που περιελάμβανε τις πόλεις της Τύρου, της Σιδώνας, της Βυρητού και άλλων... Τα βιβλικά κείμενα θεωρούνται η πιο ολοκληρωμένη κειμενική πηγή. Οι Φοίνικες μέσω του θαλασσινού εμπορίου ανταλλάσουν ορυκτούς πόρους, ξυλεία λιβανέζικου κέδρου, (ήταν περιζήτητη για τη δόμηση και τη ναυπηγική), λάδι, κρασί και μπαχαρικά, που ήταν αναγκαία στις ταφικές τελετουργίες.

Οι Φοίνικες, όπως αναφέρει ο συγγραφέας, “... ήταν οι πρώτοι θαλασσοπόροι και χρησιμοποιούσαν τον Πολικό Αστέρα ώστε να προσανατολίζονται κατά την πλεύση τους. Επεκτείνονταν σε όλη τη Μεσόγειο δημιουργώντας μικρές εγκαταστάσεις εμπορικών σταθμών, που αργότερα γινόταν μεγαλύτεροι οικισμοί, αποικίες....” (800 – 600 π.Χ.)

Ταξίδεψαν με τα καράβια τους σε διάφορες περιοχές της Μεσογείου και σταματούσαν όπου έβρισκαν ένα καλό λιμάνι. Ταξίδεψαν και στο Αιγαίο Πέλαγος, πέρασαν από αρκετά νησιά και... όπως αναφέρουν οι ιστορικοί, σε ένα νησί των Κυκλάδων δημιούργησαν μια πολιτεία (γύρω στο 900 π.Χ). Ήταν ενθουσιασμένοι γιατί αυτό το νησί είχε ένα καλό φυσικό λιμάνι και τα πλοία τους δεν κινδύνευαν από τις θαλασσινές φουρτούνες. Εκεί ζούσαν και είχαν κτίσει τη μικρή τους πολιτεία. Τα καράβια τους ήταν πολλά. Φυσικά γνωρίζουμε όλοι οι Συριανοί ότι το καλό φυσικό λιμάνι για τα καράβια τους ήταν ο Φοίνικας. Δεν ήταν βέβαια αυτό το λιμάνι που έχουμε σήμερα, αν και είναι πολύ καλό λιμάνι, ήταν άλλο σε άλλη περιοχή. Όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο Τ. Αμπελάς, “ο Φοίνικας, η αρχαία πολιτεία είχε το θαυμάσιο λιμάνι, ανάμεσα Φοίνικα και Ποσειδωνία. Ήταν το λιμάνι του 5ου αι. π.Χ.

Σε παλαιότερο κείμενο στην εφημερίδα είχα αναφέρει τις πληροφορίες που μας έδωσε η κ. Αγγελική Σίμωσι, αρχαιολόγος Εναλίων Αρχαιοτήτων, λίγα χρόνια πριν.

Είχε κάνει μια υποβρύχια έρευνα και ανεκάλυψε πολλά αξιόλογα ευρήματα... αλλά και διέκρινε ίχνη αρχαίων ερειπίων. Φυσικά, όπως ανέφερε, το λιμάνι του Φοίνικα ήταν κάποτε μια αρχαία πολιτεία...

Καταστράφηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης.

• “Φοίνικες – Ιστορία και πολιτισμός” είναι το βιβλίο του Mark Woolmer