Εκπαιδευτικό σεμινάριο ψηφιακών εργαλείων στον πολιτισμό

Ο Παύλος Χατζηγρηγορίου, πρόεδρος του Ινστιτούτου Σύρου, μίλησε στην Κοινή Γνώμη για το “Εκπαιδευτικό σεμινάριο ψηφιακών εργαλείων στον πολιτισμό», που θα διεξαχθεί στην Ερμούπολη 20 – 25 Μαΐου 2022 κι έχει σκοπό την εκπαίδευση των συμμετεχόντων με πρακτικές εφαρμογές και πραγματικά σενάρια.

“Το σεμινάριο αυτό είναι στο πλαίσιο της εκπαίδευσης που κάνει το Ινστιτούτο Σύρου εδώ και μια δεκαετία. Διακόπηκε απότομα λόγω της πανδημίας τα τελευταία δύο χρόνια αλλά φέτος είπαμε ότι θα πρέπει να κάνουμε μια σοβαρή προσπάθεια να επαναλειτουργήσουμε, να ξαναφέρουμε κόσμο στο νησί και να προχωρήσουμε σε ένα επίπεδο λίγο πιο σύγχρονο. Γι’ αυτό, και σε συνεργασία με την ομάδα της HΕRΜeS, στρέψαμε το σεμινάριο σε πιο ερευνητικό και πρακτικό ενδιαφέρον γύρω από τα ψηφιακά έργα. Τονίζουμε πως είναι σεμινάριο, δεν είναι συνέδριο κι αυτό σημαίνει ότι έχει περιορισμένο αριθμό θέσεων γιατί θέλουμε ο κόσμος που θα έρθει και θα συμμετέχει, να εκπαιδευτεί πραγματικά. Το πλαφόν των 30 ανθρώπων που είχαμε θέσει, είναι ένα νούμερο που θεωρούμε ότι επιτρέπει στον καθένα να εκπαιδευτεί και να αποκτήσει κάποια γνώση που να του χρησιμεύσει αργότερα στην καριέρα του και στη ζωή του.

.Αυτή τη φορά στοχεύουμε αρκετά στην κλιματική αλλαγή και το πώς αυτή επηρεάζει τα μνημεία, κάτι που προβληματίζει ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια την κοινότητα που ασχολείται με τον πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά. Στην Ερμούπολη, έχουμε τοποθετήσει ήδη αισθητήρες σε κάποια κτήρια που καταγράφουν τις αλλαγές που υφίστανται. Παρακολουθούμε ρωγμές, καταρρεύσεις, δονήσεις, αλλαγή κλίσεων σε τοίχους και δοκάρια, με στόχο να μαζέψουμε δεδομένα και να δούμε αν είναι αλήθεια το ότι η κλιματική αλλαγή έχει μια σοβαρή επίδραση στα ιστορικά αυτά κτήρια. Οι πολύ απότομες βροχές, οι περίοδοι ξηρασίας, οι έντονες ζέστες, επιδρούν έντονα στα υλικά κι έτσι παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια μια πιο γρήγορη αλλοίωση. Αυτός λοιπόν είναι ο ένας ο πυλώνας που θα θίξουμε.

Ο άλλος πυλώνας είναι η ψηφιοποίηση της Άνω Σύρου. Εκεί, σε ένα πρόγραμμα που δουλεύει η HERMeS, έχουμε κάνει μια προσπάθεια να εντάξουμε ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει αυτή τη στιγμή στις ψηφιακές καταγραφές για να δημιουργήσουμε ένα ψηφιακό αντίγραφο του οικισμού της Άνω Σύρου σε 3 διαστάσεις. Στη συνέχεια, καταγράφουμε στοιχεία εξέλιξης των προβλημάτων των κτηρίων σε βάθος χρόνου οπότε έχουμε και τη διάσταση του χρόνου και έχουμε καταγράψει επίσης και στοιχεία άυλου πολιτισμού όπου αυτή θα είναι η πέμπτη διάσταση . Αυτά όλα, σε ένα εμπλουτισμένο ψηφιακό μοντέλο, θα είναι προσβάσιμα μέσα στην ιστοσελίδα για να μπορεί κανείς να περιηγηθεί , να δει, να αναλύσει και να τα χρησιμοποιήσει για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Το σεμινάριο είναι πενθήμερο, ξεκινάει τη Παρασκευή και ολοκληρώνεται την Τρίτη. Έχουμε ένα πολύ διευρυμένο κοινό κι από την άλλη πλευρά έχουμε εξαιρετικούς , σε πολλά και διαφορετικά πεδία, επιστήμονες αλλά και οργανώσεις που θα έρθουν να μιλήσουν, να δείξουν και να εξηγήσουν τη δράση τους στο κομμάτι της τεχνολογίας και του πολιτισμού .

Η παράδοση έχει και σύγχρονες εκφάνσεις. Για εμένα προσωπικά η έννοια της παράδοσης είναι ιδιαίτερα διευρυμένη . Εμείς προσεγγίζουμε την παράδοση όχι σαν μια προσκόλληση στο παρελθόν αλλά σαν μια άυλη και υλική κληρονομιά η οποία μέχρι σήμερα συνεχίζει να εμπνέει και να δίνει πολλές δυνατότητες δημιουργίας πολιτισμού. Μέσα από την παράδοση καλλιεργείς και τον σύγχρονο πολιτισμό κι αν το δει κανείς σοβαρά και σε βάθος, θα δει ότι η παράδοση είναι εξελισσόμενος ΄χώρος , δεν είναι κάτι σταθερό. Ό,τι θεωρούμε παράδοση σήμερα, κάποτε ήταν σύγχρονο και ό,τι είναι σήμερα πολιτισμός, σε 100 χρόνια θα γίνει παράδοση. Με την ψηφιακή τεχνολογία , διασώζεις και το κομμάτι του υλικού πολιτισμού με τον τρόπο που το αποτυπώνεις αλλά και του άυλου πολιτισμού. Αυτό είναι ακόμα πιο σοβαρό γιατί ο υλικός πολιτισμός μπορεί να κινδυνεύσει σε ένα βάθος 200-500-2000 ετών , αλλά ο άυλος πολιτισμός δεν μπορεί να επιζήσει περισσότερο από μια γενιά ανθρώπων. Όταν πεθαίνουν οι άνθρωποι, τότε μαζί τους πεθαίνει και η γνώση του άυλου πολιτισμού οπότε η τεχνολογία είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να να διασώσεις την παράδοση και να την παραδώσεις στις επόμενες γενιές . Αυτό που συνηθίζω να λέω στους φοιτητές είναι ότι ο μόνος τρόπος για να πάρουμε την παράδοση και να την παραδώσουμε στους νέους είναι να μιλάμε τη γλώσσα τους. Αν δεν μιλάμε τη γλώσσα της τεχνολογίας δεν θα μπορέσουμε τελικά να παραδώσουμε ποτέ πολιτισμό στην επόμενη γενιά. Για εμένα λοιπόν, η προσέγγιση αυτή είναι μονόδρομος .

Για εμάς, στο Ινστιτούτο Σύρου, που ασχολούμαστε πολλά χρόνια με την έρευνα και με αυτό που ονομάζουμε στη βιβλιογραφία “τόπος”, θεωρώ πως ο τόπος είναι ακόμα πιο σημαντικός κι από το περιεχόμενο τέτοιου είδους δράσεων. Ο τόπος από μόνος του εμπνέει και δίνει τη δυνατότητα να καταλάβει κανείς στην πράξη το περιεχόμενο αυτών των δράσεων. Και η Άνω Σύρος και η Ερμούπολη είναι εξαιρετικοί τόποι έμπνευσης για οποιαδήποτε δράση στο κομμάτι του πολιτισμού. Επίσης, η Ερμούπολη αντιμετωπίζει ένα σοβαρό πρόβλημα κατάρρευσης κι εγκατάλειψης των κτηρίων, οπότε δεν νομίζω ότι θα μπορούσε να γίνει σε κάποιο άλλο μέρος πιο σημαντικό από την Ερμούπολη αυτό το σεμινάριο”.

Το Σάββατο, 21 Μαΐου 17.30 – 20.30 στο Πνευματικό κέντρο Ερμούπολης, η είσοδος θα είναι ελεύθερη στο κοινό για να παρακολουθήσουν τις ομιλίες και τις παρουσιάσεις των επιστημόνων και των οργανώσεων που θα λάβουν μέρος στο σεμινάριο, με θέμα "Πολιτιστική κληρονομιά, κλιματική αλλαγή και τεχνολογία".