Ανοικτό συμπόσιο για την ανάδειξη του πολιτισμού των Κυκλάδων

Ολοκληρώθηκε το ανοιχτό συμπόσιο  που διοργάνωσε η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Αιγαίου (τμήμα Γεωγραφίας) στο Ευρωπαϊκό Ερευνητικό Πρόγραμμα SPOT-Horizon2020,  το οποίο παρουσιάστηκε χθες στο Πνευματικό κέντρο Ερμούπολης.

Το SPOT  είναι ένα τριετές, χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ, έργο στο πλαίσιο του προγράμματος Horizon 2020, που επικεντρώνεται στη μελέτη προβλημάτων που σχετίζονται με τον πολιτιστικό τουρισμό. Η κοινοπραξία αποτελείται από 15 εταίρους, από 14 ευρωπαϊκές χώρες και το Ισραήλ. 

Η Ευρώπη ως πολιτιστικός/πολιτισμικός τουριστικός προορισμός

Η Ευρώπη είναι ένας βασικός πολιτιστικός τουριστικός προορισμός χάρη σε μια αξιόλογη πολιτιστική κληρονομιά που περιλαμβάνει μουσεία, θέατρα, αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικές πόλεις και βιομηχανικούς χώρους καθώς και μουσική και γαστρονομία. Το SPOT θα εμπλέξει ακαδημαϊκούς και ενδιαφερόμενους φορείς στην ανάπτυξη προτάσεων πολιτικής και θα γενικεύσει τα διδάγματα που αντλήθηκαν μέσω ενός εργαλείου καινοτομίας για να βοηθήσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τους επαγγελματίες.

Ο βασικός στόχος του προγράμματος είναι να αντιμετωπίσει τα κενά της γνώσης επεκτείνοντας και αναπτύσσοντας την ιδέα του πολιτιστικού/ πολιτισμικού τουρισμού στον ευρωπαϊκό χώρο. Οι επιμέρους στόχοι του προγράμματος SPOT είναι η ανάπτυξη μιας νέας συνολικής προσέγγισης του θέματος  και η εστίαση στην ανάπτυξη μειονεκτικών περιοχών, η διερεύνηση αναδυόμενων μορφών πολιτιστικού/πολιτισμικού τουρισμού αναπτύσσοντας στρατηγικές που θα επιτρέψουν στους τοπικούς πληθυσμούς να επωφεληθούν από αυτές, η σκιαγράφηση τρόπων με τους οποίους ο πολιτιστικός/πολιτισμικός τουρισμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη της τοπικής κοινωνικής και οικονομικής συνοχής. Επίσης, η εξακρίβωση και προώθηση ορθών πρακτικών στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς και η κατανόηση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι διαφορετικοί τύποι πολιτιστικού/πολιτισμικού τουρισμού σε διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες.

Σύρος, Άνδρος, Σαντορίνη

Για τη μελέτη που αφορούσε στην περιοχή του Αιγαίου, επιλέχθηκαν τα νησιά της Σύρου, της Άνδρου και της Σαντορίνης για αρκετούς λόγους.  Αρχικά, τα τρία αυτά νησιά, αν και βρίσκονται στις Κυκλάδες, μια από τις πιο αναπτυγμένες περιοχές της Ελλάδας τουριστικά, παρουσιάζουν μεγάλη διαφοροποίηση μεταξύ τους, ως προς το βαθμό τουριστικής ανάπτυξης αλλά και ως προς το είδος του πολιτιστικού/πολιτισμικού τους τουρισμού. Σημαντικό ρόλο έπαιξε και το γεγονός ότι η πολιτιστική κληρονομιά των Κυκλάδων είναι πολύπλευρη, καλύπτοντας ολόκληρο το ιστορικό χρονοδιάγραμμα της ανθρώπινης ύπαρξης. Η αρχιτεκτονική των Κυκλάδων επίσης, είναι μοναδική και αναγνωρίσιμη παγκοσμίως. Τέλος, τα νησιά αυτά έχουν σημαντικές δυνατότητες τουριστικής ανάπτυξης για όλους τους τύπους τουρισμού και ειδικά για τον πολιτιστικό/πολιτισμικό τουρισμό.

Από την ποσοτική έρευνα ερωτηματολογίων συλλέχθηκαν 282 απαντήσεις και για τα τρία νησιά από 136 κατοίκους των νησιών, 79 τουρίστες και 67 επιχειρήσεις που σχετίζονται με τον τουρισμό. Επίσης, η έρευνα πεδίου συμπεριέλαβε συμμετοχική παρατήρηση και επισκέψεις σε πολιτιστικούς χώρους, συνεντεύξεις σε βάθος με εταίρους ειδικού ενδιαφέροντος, ανεπίσημες συζητήσεις με ντόπιους και τουρίστες.

Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον φέρνοντας στο προσκήνιο κυρίως θέματα καθαριότητας, βελτίωσης των οδικών δικτύων, επέκτασης της τουριστικής περιόδου, δημιουργίας θέσεων εργασίας, έλλειψης βασικών παροχών σε τουριστικές παροχές, προβλήματα στις μεταφορές και στη διασύνδεση των προορισμών κ.α.

Τα πακέτα εργασίας του SPOT

Οι πληροφορίες που συλλέχθηκαν, στοχεύουν στην λήψη αποφάσεων πολιτιστικού/πολιτισμικού τουρισμού και απευθύνονται σε επιχειρηματίες, τοπική αυτοδιοίκηση, εταιρικές συμπράξεις, και συνεισφέρουν σε θέματα χάραξης πολιτικής και οικονομικών παρεμβάσεων για την υποστήριξη πρωτοβουλιών σε μειονεκτικές περιοχές, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Πακέτα εργασίας:

Η συλλογή, ανάλυση και τεκμηρίωση δεδομένων του πολιτιστικού τουρισμού

Η διερεύνηση και οργάνωση πολιτικών, στρατηγικών και πρακτικών πολιτιστικού/ πολιτισμικού σχεδιασμού

Η δημιουργία του νέου εργαλείου καινοτομίας στον πολιτιστικό τουρισμό (SPOTIT)

Οι δραστηριότητες διάχυσης της γνώσης που προήλθε από τα ευρήματα του προγράμματος

Η διαχείριση έργου και κοινοπραξιών (management)

Οι απαιτήσεις δεοντολογίας (ethics)

 Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης

Μετά την παρουσίαση του προγράμματος και των στοιχείων που προέκυψαν από την έρευνα, ακολούθησε συζήτηση μεταξύ των διακεκριμένων ακαδημαϊκών Ιωσήφ Στεφάνου, (ομότιμος καθηγητής Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου κι επικεφαλής του ινστιτούτου Πολιτισμού Σύρου), Kenneth Olwig (oμότιμος καθηγητής σουηδικού πανεπιστημίου γεωπονικών επιστημών) και Martin Engi, (ομότιμος καθηγητής πανεπιστημίου της Βέρνης) ενώ στη συζήτηση συμμετείχαν και  η κα. Θεανώ Σ. Τερκενλή από το πανεπιστήμιο Αιγαίου και ο κ. Παύλος-Μαρίνος Δελλαδέτσιμας από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο.

Όπως δήλωσε στη Κοινή Γνώμη η κα. Θεανώ Τερκενλή “Είμαστε πολύ χαρούμενοι που έχουμε την ευκαιρία να παρουσιάσουμε τα αποτελέσματα της δουλειάς μας. Το πρόγραμμα SPOT αφορά στον πολιτιστικό/πολιτισμικό τουρισμό , στις δυνατότητες ανάπτυξής του αφού βέβαια τεκμηριώνει τη σημερινή κατάσταση και παρακολουθεί τις αλλαγές. Είναι ένας σημαντικός τύπος τουρισμού με πάρα πολλές δυνατότητες για το μέλλον, κάτι που αναγνωρίζουν όλες οι πλευρές. Και οι ντόπιοι και οι τουρίστες και οι επιχειρηματίες και οι τοπικές αρχές” και τόνισε πως “υπάρχουν πολλά οράματα για τη εξέλιξη αυτού του είδους τουρισμού στο μέλλον και πολλές ιδέες. Όλα αυτά, σε μια περίοδο που παρέχει πολλές δυνατότητες κι ευκαιρίες και γι’ αυτό χρειάζεται να επαναπροσδιορίσουμε τις περισσότερες δραστηριότητές μας ενόψει των διαφόρων κρίσεων που αντιμετωπίζουμε σαν κοινωνία και ως ανθρωπότητα”.

Η ομάδα SPOT του Πανεπιστημίου Αιγαίου απαρτίζεται από την κα. Θεανώ Σ. Τερκενλή , (καθηγήτρια, τμήμα Γεωγραφίας), την κα. Βασιλική Γεωργουλα (διδάκτωρ - ερευνήτρια Πανεπιστημίου Αιγαίου, ακαδημαϊκός υπότροφος Γεωπονικού πανεπιστημίου Αθηνών ) και την κα. Αικατερίνη Γκόλτσου (διδάκτωρ - ερευνήτρια του πανεπιστημίου Αιγαίου).