Ομαδική έκθεση του Φεστιβάλ “Διαδρομές στη Μάρπησσα”

Η έκθεση «το στόμα μπούκωσε με λόγια» ξεκίνησε από το ενδιαφέρον της Δέσποινας Ζευκιλή  για έργα καλλιτέχνιδων όπου η (θηλυκή) φωνή, η εκφώνηση, ο λόγος έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Οι προφορικές ιστορίες που έχει συλλέξει η ομάδα του φεστιβάλ “Διαδρομές στη Μάρπησσα” σχετικά με τις κατοικιές, τις παραδοσιακές αγροτικές κατοικίες της Πάρου, και τα αγροτικά ήθη και έθιμα που χάνονται μαζί τους, αποτέλεσαν την εκκίνηση της έρευνας. Οι καλλιτέχνιδες θέλησαν να ακούσουν τους παλιούς, τη ντοπιολαλιά, τις λέξεις που χάνονται. Τους ήχους, όπως του θερίσματος ή του γραναζιού στο μαγγάνι. Κάθισαν μαζί τους στα αλώνια καθώς ο αέρας περνούσε ανάμεσα στα στάχυα, άκουσαν, ηχογράφησαν, κατέγραψαν, έγραψαν. Πού πάνε οι λέξεις που χάνονται; Στα έργα που προέκυψαν ειδικά για την έκθεση οι φωνές του σώματος και του τοπίου συναντούν αυτές ποιητών και συγγραφέων, από τον αρχαίο Παριανό ποιητή Αρχίλοχο ως την πρωτοπόρο συγγραφέα της λογοτεχνίας του φανταστικού Ούρσουλα ΛεΓκεν.

«ΤΕΤΤΙΞ»

H Φοίβη Γιαννίση είναι ποιήτρια και αρχιτέκτων, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Το έργο της είναι διαμεσικό και ερευνά την ποίηση στη σχέση της με τον χώρο και το σώμα μέσα από τα πεδία της γραφής, της εκφώνησης, της περφόρμανς, της αναπαράστασης και της εγκατάστασης. Στο βίντεό της «ΤΕΤΤΙΞ», δηλαδή τζίτζικας στα αρχαία ελληνικά, που πρωτοπαρουσιάστηκε το 2012 στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης σε επιμέλεια του Σταμάτη Σχιζάκη, η Φοίβη Γιαννίση στέκεται με το κεφάλι καλυμμένο από ένα καλάθι, μια αναφορά στην αρχαιοελληνική πρακτική του εγκλεισμού τζιτζικιών μέσα σε μικρά καλάθια-κλουβιά. Το τζιτζίκι αντικαθιστά τη φωνή της. Επιστρέφοντας στον αγαπημένο της Αρχίλοχο και ελπίζοντας να πετύχει κανένα τζιτζίκι ως υπόκρουση στα πευκάκια δίπλα στο Μουσείο Περαντινού, η Γιαννίση δημιουργεί για την έκθεση στη Μάρπησσα μια νέα ποιητική διάλεξη - περφόρμανς για τζιτζικια και σύκα, το θέρος και την ερωτική επιθυμία, τη φιληδονία που φέρει μαζί του ο θερισμός και τα τραγούδια του.
 

«Γύρω από την εξαφάνιση των λέξεων»

Η Μαρία Σιδέρη είναι performer και ερευνήτρια. Με βασικά υλικά τον ήχο, τη φωνή και τη σωματικότητα και μέσα από διαφορετικές μεθόδους έρευνας, το έργο της εστιάζει στις αναπαραστάσεις του σώματος μέσα από την αρχειακή έρευνα.  Σε μια ομιλία-performance γύρω από την εξαφάνιση των λέξεων,  στήνει την κονσόλα της σε ένα τραπέζι στο προαύλιο της Αγροτολέσχης, όπου τα παιδιά του νησιού διδάσκονταν άλλοτε βοτανολογία και εκμάθηση φυτέματος, μπολιάσματος, κλαδέματος. Στο «σακίδιό» της έχει πολλές λέξεις: στιβάρι, σπαγάκι, αντράλικας, αγούδουρας, ρωγός, απαλωνιά, ξεγαρίζω, πινακωτή, απαλωνιά, σφιχταρόλια…Κάποιες δανεικές από τον κύριο Νίκο Τζιώτη που της μίλησε για τα ξανανιωτά και τη δανεική, λέξεις ταυτισμένες με την ανταλλαγή καρπών αλλά και υπηρεσιών και δεξιοτήτων στο πλαίσιο της τοπικής αγροτικής οικονομίας. Στην περφόρμανς-διάλεξη «γύρω από την εξαφάνιση των λέξεων» αναζητά τις λέξεις που χάνονται αλλά και την πιθανή συμμετοχή μας.

“3 φορές 40 κομμάτια”

Σε μια ανταλλαγή μεταξύ του πιστού και του αγίου μας πάει  το βίντεο της Βιργινίας Μαστρογιαννάκη και συγκεκριμένα τον Άγιο Φανούριο που γιορτάζει στις 27 Αυγούστου, το Σάββατο του φεστιβάλ. Η βίντεο-προβολή “3 φορές 40 κομμάτια” επιδιώκει να ακολουθήσει, να καταγράψει και εν τέλει να προβάλλει τη διαδικασία της προετοιμασίας και εξωραϊσμού της Μονής του Αγίου Φανουρίου Μάρπησσας, την παρασκευή της φανουρόπιτας στο τοπικό αρτοποιείο του χωριού, το τυπικό της εκκλησιαστικής τελετουργίας και τέλος τη διαδικασία ανταλλαγής και μοιράσματος της διαβασμένης φανουρόπιτας. H δουλειά της Βιργινίας Μαστρογιαννάκη περιστρέφεται γύρω από τις έννοιες της διάρκειας, του ορίου, του λάθους, του περιττού, τόσο ως προς τις σχέσεις μεταξύ εκείνης και των υλικών, αλλά και ως προς των σχέσεων αυτών που πιθανόν να αναπτύσσονται στον κοινωνικό της περίγυρο. Μπορεί να συναντήσει κανείς ένα είδος δοκιμής της αντοχής της αλλά και της αντοχής των υλικών της, είτε πρόκειται για ύλες άψυχες, είτε για άλλους ανθρώπους.

«Η θεωρία του σακιδίου στη φαντασία»

Η πρακτική της Χαράς Στεργίου επικεντρώνεται στην προσέγγιση θεωρίας δια μέσου της πρακτικής και στην παραγωγή γνώσης μέσα από πιθανούς καλλιτεχνικούς υβριδισμούς, επενδύοντας μεταξύ άλλων σε πιθανούς ηχητικούς τρόπους μελέτης. Η ‘Θεωρία Σακιδίου’ αποτελεί ένα ηχητικό αφήγημα που συνδέει το εμβληματικό κείμενο της Ursula Le Guin “Η Θεωρία του Σακιδίου στη Φαντασία” με την ‘αποσπερνιά’, τη συντροφική στιγμή αφηγήσεων και παράλληλης χειρωνακτικής εργασίας που παραδοσιακά ακολουθούσε το θερισμό και λάμβανε χώρα στην κατοικιά.  Η άγρια βρώμη των προϊστορικών πληθυσμών της ΛεΓκεν συναντά συνειρμικά το ζιζάνιο της άγριας βρώμης στα χωράφια σιτηρών του λαού της Μάρπησσας. Το κείμενο διασκευάζεται μέσα από κυκλικές μεταφράσεις και διαρρηγνύεται από τις αφηγήσεις γυναικών της Μάρπησσας σχετικά με τις αναμνήσεις της αποσπερνιάς όπου η κατοικιά, ως άλλη πελώρια τσάντα εξιστορήσεων, εργαλείων, καρπών και συλλογικής συνύπαρξης δίνει φωνή σε νέες αφηγήσεις.
 

Ομαδική έκθεση “το στόμα μπούκωσε με λόγια”

26, 27, 28 Αυγούστου | Μάρπησσα, Πάρος

στο πλαίσιο του 12ου Φεστιβάλ Διαδρομές στη Μάρπησσα