Εργαστήριο Ξερολιθιάς «H Αμοργιανή Mαστοριά»

Ξεκίνησε τη Δευτέρα 10 Οκτωβρίου το 2ο εργαστήριο ξερολιθιάς «Η Αμοργιανή Μαστοριά» που πραγματοποιείται από πέρυσι στην Αμοργό. Στόχος του εργαστηρίου είναι η συνέχεια της ευαισθητοποίησης του κοινού ως προς τις παραδοσιακές τεχνικές δόμησης και τις μεθόδους διαχείρισης της γης και του νερού, αλλά και της εκπαιδευτικής διαδικασίας που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2021, με την ενεργό συμμετοχή τριών ντόπιων μαστόρων, μαθητευόμενων εργατών, των μαθητών του νησιού αλλά και συμμετέχοντες επισκέπτες. Οι εργασίες του εργαστηρίου, τόσο στο πεδίο όσο και μέσα από τις διαλέξεις και τις εκπαιδευτικές δράσεις, στοχεύουν στην ανάδειξη της τέχνης της ξερολιθιάς και της σημασίας των ξερολιθικών κατασκευών στο κυκλαδίτικο τοπίο. Ιδιαίτερα νησιά όπως η Αμοργός, τα οποία διατηρούν ακόμα μεγάλα τμήματα του άγριου τοπίου τους ανέπαφα, αποτελούν τα ιδανικά πεδία εφαρμογής πρωτοβουλιών που σχετίζονται με την προστασία και ενδυνάμωση του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και των παραδοσιακών πρακτικών. Η δράση πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του Δήμου Αμοργού και με χρηματοδότηση από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής και το Cyclades Preservation Fund.

Φέτος, το εργαστήριο ξερολιθιάς υλοποιείται πλησίον του πεδίου εφαρμογής της δράσης «Η ιστορία του νερού», η οποία αφορά στην αποκατάσταση της δεξαμενής σε μία από τις παραδοσιακές πηγές νερού έξω από το χωριό Λαγκάδα, δίνοντας την ευκαιρία να γίνει μία συνολική συζήτηση για τα παραδοσιακά συστήματα διαχείρισης νερού, σημαντικό κομμάτι των οποίων αποτελούν και οι αναβαθμίδες (χτια) με τους ξερολιθικούς τοίχους υποστήριξης.

Το πρόγραμμα των εργαστηρίων

Τη Δευτέρα 10 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε μετάβαση στο πεδίο για την έναρξη των κυρίως εργασιών και της μαθητείας ξερολιθιάς με αποκατάσταση ξερολιθικών κατασκευών (αναλημματικών τοίχων) και δημιουργία καλντεριμιού έξω από τον οικισμό Στρούμπος. Χθες, Τρίτη, επαναλήφθηκαν οι εργασίες αποκατάστασης και δημιουργίας ξερολιθικών κατασκευών / μαθητεία ξερολιθιάς ενώ σήμερα θα πραγματοποιηθεί και η επίσκεψη μαθητών δευτεροβάθμιας

εκπαίδευσης στο πεδίο. Το απόγευμα, στην έδρα τοπικής κοινότητας Αιγιάλης θα διεξαχθεί εκπαιδευτική ημερίδα με ομιλίες ανοιχτές στο κοινό, με θέματα όπως “Η διαχείριση των υδατικών πόρων μέσα από τα συμμετοχικά έργα του Περιοδεύοντος Εργαστηρίου”, “Η πέτρα ως δομικό υλικό – ιστορία, τεχνολογική εξέλιξη” και “Ξερολιθική τοιχοποιία: Αναβίωση ξεχασμένων πρακτικών στη θεωρία και την πράξη”. Τις επόμενες δύο ημέρες θα συνεχιστούν οι εργασίες αποκατάστασης και δημιουργίας ξερολιθικών κατασκευών / μαθητεία ξερολιθιάς και την Πέμπτη το απόγευμα θα οι εργασίες θα ολοκληρωθούν με μία εκδήλωση στην οποία θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα και θα απονεμηθούν βεβαιώσεις συμμετοχής.

Το Μιτάτο της Αμοργού

Η ομάδα δημιουργήθηκε το 2020, από την αγάπη κάποιων ανθρώπων για το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον της Αμοργού και των Κυκλάδων γενικότερα, οι οποίοι μέσα από την ενασχόλησή τους με τα μονοπάτια και τα λοιπά ανθρωπογενή στοιχεία του νησιού, διαπίστωσαν την ανάγκη δραστηριοποίησης για την προστασία και ανάδειξή τους. Mέσα από τις δράσεις τους, θέλουν να ευαισθητοποιήσουν την τοπική κοινωνία σε ζητήματα που αφορούν το περιβάλλον, να βοηθήσουν τους νέους να έρθουν σε επαφή με παραδοσιακές τέχνες, όπως για παράδειγμα η ξερολιθιά, να μεταδοθεί η γνώση από την προηγούμενη γενιά στην επόμενη αλλά και να παντρευτεί με νέες τεχνολογίες και μεθόδους.

Η Αμοργός διαθέτει ένα εκτεταμένο δίκτυο μονοπατιών και άλλων πεζοπορικών διαδρομών, τα οποία η ιστορία της έχει διατηρήσει σε εξαιρετικό βαθμό. Τα μονοπάτια αυτά χρησιμοποιούνται ακόμα από τους Αμοργιανούς για τις καθημερινές τους εργασίες και πλαισιώνονται από πλήθος άλλων ανθρώπινων δημιουργιών: ξερολιθιές, στάβλους, πηγές, μιτάτα, αγροτικές αποθήκες, ξωκλήσια αλλά και αρχαία και βυζαντινά μνημεία. Όραμα της ομάδας είναι, μέσα από αυτές τις διαδρομές, να καταγραφούν τα τοπωνύμια και η ιστορία τους, να αναδειχθούν τα αγροτικά μνημεία, οι πηγές και η παραδοσιακή οικοτεχνία που επιβιώνουν στα μονοπάτια της Αμοργού. Γενικότερος στόχος και λόγος ύπαρξης της ομάδας είναι η ανάδειξη των στοιχείων της νησιωτικής φύσης και του πολιτισμού, τόσο ως φόρο τιμής σε όσους πέρασαν και άφησαν πολύτιμη παρακαταθήκη τη γνώση τους, όσο και ως οδηγό για ένα βιώσιμο μέλλον, για μία καλύτερη ποιότητα ζωής για όλους. Για το σκοπό αυτό, η ομάδα διοργανώνει συχνά εναλλακτικές δράσεις σχετικές με τον καθαρισμό και τη συντήρηση του δικτύου μονοπατιών της Αμοργού, την προστασία και επαναχρησιμοποίηση των αναβαθμίδων («χτιών») ξερολιθιάς, την ενδυνάμωση της τοπικής οικοτεχνίας και δημιουργία επισκέψιμων χώρων πρωτογενούς παραγωγής, την ενίσχυση της τοπικής παραγωγής και των τοπικών προϊόντων, την καταγραφή της προφορικής παράδοσης και των τοπωνυμίων, την καταγραφή, αναβίωση και διατήρηση τοπικών εθίμων, παιχνιδιών και άλλων δραστηριοτήτων, την οργάνωση και συντονισμό εκπαιδευτικών δράσεων όπως εργαστήρια, μαθήματα, σεμινάρια και τη διοργάνωση πολιτιστικών δραστηριοτήτων όπως συναυλίες, παραστάσεις και φεστιβάλ.