Κωνσταντίνος Κανάρης.

Σύμφωνα με τα αρχεία του Ναυτικού, στις αρχές της δεκαετίας του 1790, στη Χίο, γεννήθηκε ο Κωνσταντίνος Κανάρης, γιος του Μικέ Κανάριου και της Μάρως Μπουρέκα. Τα πρώτα του, τρυφερά, χρόνια τα περνά στα ένδοξα τότε, Ψαρά, πολύ μικρό νησί αλλά... μέγιστο κατά τον ηρωισμό του, του βορειοανατολικού Αιγαίου. Έτρεχε έπαιζε μαζί με τόσα άλλα παιδιά στις περιοχές και τα χωριά του νησιού, στο Φτελιό, στο Διόχι στον Ξερόκαμπο. Ο Κωνσταντίνος έχει μείνει στην ιστορία ως βέρος Ψαριανός, μιας και όλη του η δράση είναι συνδεδεμένη με το ένδοξο νησί που δεν ζούσαν Οθωμανοί (Τούρκοι). Το πατρικό του σπίτι ήταν σε μικρή απόσταση από το ναό του Αγίου Νικολάου. Ο ίδιος έλεγε: “ Από μικρός στο όνομα του Θεού ακουμπούσα πάντα την απόφασή μου”. Ήταν μικρός όταν έμεινε ορφανός. Ακολούθησε το ναυτικό επάγγελμα με το επίθετο Κανάρης και φρόντισε να μάθει όλα τα ... μυστικά της θάλασσας. Το 1817 παντρεύτηκε την Δέσποινα Μανιάτη που ήταν κόρη Ψαριανού πλοιοκτήτη. Απέκτησε έξι γιούς και μια κόρη, (Μαρία). Ο Κανάρης ήταν ο θρυλικός πυρπολητής και αργότερα ναύαρχος και πολιτικός. Έως τα βαθιά του γεράματα πρόσφερε την υπηρεσία του στην Πατρίδα και έγινε μπουρλοτιέρης, αλλά και ένα διάστημα, (όπως αναφέρει ο Αρ. Βαλαωρίτης) έγινε Πρωθυπουργός. Ήταν ένας από τους πιο θερμούς υποστηρικτές και συνεργάτες του Ιωάννη Καποδίστρια και είχε αποφύγει να λάβει μέρος στις διαφωνίες πολιτών και στρατιωτικών. Ο Κανάρης είχε μεγάλα όνειρα και προσδοκίες για την Ελλάδα. Έχει αναφέρει ο Σπ. Μαρκεζίνης, που ασχολήθηκε πολύ να μάθει και να γνωρίσει, τόσα χρόνια αργότερα τι είχε προσφέρει ο Κανάρης στην Ελλάδα που κινδύνεψε τόσο πολύ από τους Τούρκους. Ήταν μια ξεχωριστή εθνική συνείδηση και ένα θάρρος και τόλμη να... απαντήσει στην τουρκική σφαγή των κατοίκων της Χίου από τους Τούρκους. Αφού άναβε ένα κερί μπροστά στα εικονίσματα της Παναγίας και του Αγίου Νικολάου, με πνεύμα αποφασιστικότητας και αυτοθυσίας, ζήτησε από τους κατοίκους του νησιού να τον βοηθήσουν όλοι μαζί για να σωθούν οι Έλληνες.

Στο νησί της Χίου και όχι μόνο

το μεγάλο ανδραγάθημα του Κανάρη, τη νύχτα της 6ης προς 7ης Ιουνίου 1822 έκαψε τη ναυαρχίδα του Τουρκικού στόλου (που είχε καταστρέψει τη Χίο) μαζί με 2.000 Οθωμανούς νεκρούς και τον ναυαρχό τους Καρά – Αλή. Στις 28 Οκτωβρίου 1822 φρόντισε να καταστραφεί και η τουρκική ναυαρχίδα του Μεχμέτ Πασά με 800 νεκρούς. Τον Αύγουστο του 1824 συνέχισε ο Κανάρης και έκαψε στη Σάμο μια μεγάλη φρεγάτα του Χοσρέφ Μεχμέτ πασά (που αυτή είχε καταστρέψει τα Ψαρά ). Τον ίδιο μήνα κατέστρεψε και μια κορβέτα στη Μυτιλήνη. Εκεί έφυγαν από τη ζωή και 600 Τούρκοι. Η φήμη του Κωνσταντίνου Κανάρη ξεπέρασε τα όρια του ελληνικού χώρου και ξένοι καλλιτέχνες, λογοτέχνες και συγγραφείς ανέδειξαν την ηρωική του στάση και ανάμεσά τους και ο λόρδος Βύρων, ο Γάλλος Μπερανσέ και ο Βίκτωρ Ουγκώ, ο ποιητής ανέφερε στα γραπτά του “ Κανάρη, ημίθεε φωτοδόξαστε!” αλλά και ο ιστορικός Τόμας Γκόρντον σημείωσε “...είναι ο πιο έξοχος εκπρόσωπος του ηρωισμού, που η Ελλάδα όλων των εποχών μπορεί να υπερηφανεύεται”. Με αφοπλιστική ειλικρίνεια, που αποκάλυπτε μια απονήρευτη ψυχή, μέχρι το τέλος της ζωής του ομολογούσε ο Κανάρης: “Μια δύναμις θεϊκή με γιγάντωσε. Αυτή η θεία δύναμις μου έδωσε θάρρος δια να φθάσω με το πυρπολικό μου στην Τουρκική Ναυαρχίδα...Οι Τούρκοι ήσαν τόσοι, ώστε εάν επτύον επάνω μας, θα μας έπνιγαν αναμφιβόλως. Αλλά ο Μεγαλοδύναμος Θεός δεν το επέτρεψε και μας έσωσε, διότι εγνώρισε την ψυχήν των δούλων του...”Όλα αυτά που δημιούργησε οφείλονταν στη φλογερή και ακράδαντη πίστη και αγάπη του Κανάρη, προς την πατρίδα και τον Θεό. Η πιο γνωστή από τις αρετές του Κανάρη ήταν η αγάπη του για την Πατρίδα και η αρετή για τον χριστιανισμό. Η Εκκλησία συμπαραστέκεται, αγκαλιάζει και εύχεται υπέρ των εθνικών αγώνων, που γίνονται για την υπεράσπιση των “ιερών και των οσίων” όπως της ελευθερίας (ανεξαρτησίας 1821). Εξάλλου το τονίζει και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: “Ουδέν Πατρίδος γλυκύτερον”. Ο γενναίος και σπουδαίος αυτός ναυμάχος, πατριώτης, δεν άφησε λεπτό να τον θαμπώσει η λάμψη του θριάμβου του. Ούτε στον εαυτό του να γεμίσει από αλαζονεία και εγωισμό. Ταπεινός έφυγε, για να πετύχει τον άθλο αυτό, που φάνταζε ακατόρθωτος, και ταπεινός επέστρεψε. Το πρώτο μέλημα ήταν να ανηφορίσει ασκεπής προς την εκκλησία του Αγίου Νικολάου της Χίου και μαζί του, όλοι οι Ψαριανοί να ευχαριστήσουν τον Θεό. Η χριστιανική αρετή της ταπεινοφροσύνης ήταν για τον Κανάρη πολύτιμος πνευματικός θησαυρός. Ποτέ δεν χρησιμοποίησε τα αξιώματα του Ναυάρχου, του Υπουργού και του Πρωθυπουργού με τα οποία τον τίμησε το ελευθερωμένο Ελληνικό Κράτος, ούτε για την προσωπική του προβολή, ούτε για να ωφεληθεί οικονομικά.

Το Παρεκκλήσιο Αγίων Αποστόλων

Τον Αύγουστο του 1873, αξιώθηκε να εκπληρώσει το τάμα του προς τους Αγίους Αποστόλους, το λάβαρο των οποίων έφερε πάντα μαζί του, οικοδομώντας, προς τιμήν τους τον μικρό ναό μέσα στο κτήμα του. Όλη η ζωή του είχε ως κέντρο την πατρίδα, τον Θεό και στήριγμα την Εκκλησία. Στις 2 Σεπτεμβρίου 1877, υπό το βάρος του χρόνου, των μόχθων και των πρωθυπουργικών του καθηκόντων, ο ναύαρχος Κωνσταντίνος Κανάρης έφυγε από τη ζωή και κηδεύθηκε στο ά νεκροταφείο Αθηνών. Είχε γεννηθεί στα Ψαρά το 1793.

Η προτομή του Κωνσταντίνου Κανάρη στη Σύρο

Τον πυρπολητή Κωνσταντίνο Κανάρη έχει τιμήσει ο Δήμος Ερμούπολης. Η προτομή του (όλοι γνωρίζουμε) είναι στημένη στην προκυμαία στον ελεύθερο χώρο, κοντά και εμπρός από το ξενοδοχείο “Ερμής”.