Ο Ακάθιστος Ύμνος της Εκκλησίας

Ο Ακάθιστος ύμνος ψάλλεται στην Εκκλησία με ιδιαίτερη ακολουθία κατά την Μεγάλη Τεσσαρακοστή και παρουσιάζεται επί τέσσερεις εβδομάδες στα απόδειπνα της Παρασκευής.

Ο σπουδαίος αυτός Ακάθιστος ύμνος ανήκει στην κατηγορία των... “λυρικών χριστιανικών εγκωμίων που αποτελούνται από ένα τροπάριο με μακριά σειρά εντυπωσιακών στροφών που συνδέονται με ύμνους για κάθε άνθρωπο που έχει ανάγκη και προσεύχεται πάντοτε στον Θεό”.

Το Σάββατο, πριν από την Κυριακή των Βαΐων, όπου ξεκινάει η Αγία και μεγάλη Εβδομάδα ακούγεται το τροπάριο στην Εκκλησία:

“Τη υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια,

ως λυτρωθείσα των δεινών ευχαριστήρια,

αναγράφω σοι η Πόλις σου, Θεοτόκε.

Αλλ' ως έχουσα το κράτος απροσμάχητον,

εν παντοίων με κινδύνων ελευθέρωσον,

ίνα κράζω σοι:

Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε”

Το “χαίρε” παρουσιάζεται σε όλους τους ύμνους προς την Θεοτόκον και από το “χαίρε” παρουσιάστηκαν οι χαιρετισμοί της Παναγίας, από όπου ονομάζεται όλος ο ύμνος. Παρουσίασαν οι ειδικοί ακόμη, ότι όλη η εορτή της εποχής εκείνης έχει την ιδιαίτερη σημασία και μέχρι σήμερα ψάλλεται η ίδια ακολουθία. Υπήρξαν μερικές σε κάποιες πηγές, κλισμένα κάποια πολύ παλαιότερα κείμενα, που πολύ αργότερα εμφανίστηκαν και παρουσίαζαν κάποιες άγνωστες πληροφορίες σε γραπτά κείμενα. Πληροφορήθηκαν οι ειδικοί ότι κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Ηράκλειου (610-641), και ενώ είχε εκστρατεύσει κατά των Περσών και των Αβάρων, πολιορκήθηκε από την ξηρά και την θάλασσα η Κωνσταντινούπολη. Οι υπερασπιστές της πόλης με την βοήθεια και την φροντίδα του πατριάρχου Σεργίου και ενισχυόμενοι από την Θεοτόκο, την οποίαν παρακαλούσαν σε όλους τους Ναούς με “ολονύκτιον ύμνον να του βοηθήσει ώστε να σωθούν και οι άνθρωποι, αλλά και οι ναοί της Θεοτόκου”. Υπήρξε για πάντα μια θαυματουργική ανάμνηση αυτής της διάσωσης του Ναού και των ανθρώπων, αλλά και άλλων περιστατικών νεότερων χρόνων.

Τότε καθωρίσθηκε να ψάλλεται ο ύμνος αυτός κάθε χρόνο με ειδική ακολουθία και πάντα να είναι όλοι οι παρόντες στον Ναό ακάθιστοι.

Με αυτόν τον τρόπο και την προσευχή προς την Παναγία, υπήρξε η ακολουθία του Ακάθιστου Ύμνου.

Πάντοτε οι Ιερείς, οι κάτοικοι και οι βασιλείς θεωρούσαν αναγκαία την προσευχή και την ευχαριστία στον Χριστό που τους έσωζε από την καταστροφή της πόλεως και των ανθρώπων από τους ξένους.

Όπως είχε αναφερθεί αργότερα από τον πατριάρχη Φωτίου το 860, υπήρξε νέος κίνδυνος της Κωνσταντινούπολης από μαι επιδρομή εναντίον της από τους Ρώσους για να αποκτήσουν την πόλη που είχαν θαυμάσει.

Όπως αναφέρουν στα κείμενα τους: “απεδόθη και πάλιν υπό του Πατριάρχου και του λαού η σωτηρία της πόλεως εις την Θεοτόκον. Διεσώθη εν τη λατρεία της Ορθοδόξου Εκκλησίας μέχρι και αργότερα το Κοντάκιον του Ακάθιστου ύμνου.”

“Η Θεοτόκος είναι εως σήμερον υπέρμαχος Στρατηγός”

Ακόμη και σήμερα είναι γνωστό και πολύ αγαπητό το Κοντάκιο του Ακάθιστου, (μόνο αυτό δε εκ μέρους του πλήθους των ύμνων της εκκλησίας).

Όπως έχουν γράψει πολλοί ειδικοί, τα πολλή παλαιότερα χρόνια της Βυζαντινής εποχής, δεν συμφωνούσαν για το εγκώμιον προς την Θεοτόκον, ώστε να μην ασχοληθούν ποτέ να παρακολουθήσουν αργά το βράδυ την ευχαριστήριο δοξολογία προς την Παναγίαν “την υπερμάχον Στρατηγόν”.

Μετά από νεότερες εποχές, ιδιαίτερα κόσμος της Κωνσταντινούπολης και άλλων περιοχών θεωρούσαν ότι δεν ήταν δυνατόν να αναφέρονται και να ψάλλουν αυτά που παλαιότερα έψαλαν και πίστευαν ότι τα νεότερα χρόνια έπρεπε να ασχολούνται ακόμη με την δοξολογία που είχε ξεκινήσει πολλά χρόνια παλαιότερα. Μήπως θα πρέπει, (όπως αναφέρουν πολλοί ειδικοί), τουλάχιστον θα πρέπει πάντα να εκφράζονται και τα “ευχαριστήρια της λυτρωθείσης εκ των δεινών” Πόλεως προς την Θεοτόκον.

Ως το πρώτο και ιδιαίτερο τροπάριο του Ακάθιστου Ύμνου θεωρείται και συμφωνούν όλοι οι άνθρωποι (όπως οι παλαιότεροι, έτσι και οι νεότεροι) ότι θα πρέπει πάντα να ψάλλεται και να εκτιμάται από όλους τους Χριστιανούς.

Είναι πολλοί οι Χριστιανοί που ζουν σήμερα και φυσικά βρίσκονται στους Ναούς και με ιδιαίτερη φροντίδα ακούν και σέβονται τον Ακάθιστο Ύμνο. Είναι πολλοί που έχουν μελετήσει τα πολλά χαρακτηριστικά στοιχεία της εποχής και των σημερινών ανθρώπων. Το σημαντικό είναι ότι ο Ακάθιστος Ύμνος έχει αποκτήσει ιδιαίτερη αξία, όχι μόνο στην ιδιαίτερη θέση, την οποίαν αρχικώς είχε καταλάβει επί της Ορθοδοξίας, με την λατρεία, αλλά θα πρέπει όλοι να γνωρίζουν ότι υπάρχουν πολυάριθμες διασκευές και μεταφράσεις σε πολλές γλώσσες πολλών άλλων πολιτειών, όπως: μεταφράστηκαν στην λατινική, στην αραβική, τουρκική (απίστευτο), σλαβωνική και σε πολλές ευρωπαϊκές.

Κυριακή των Νηστειών

Την άχραντον εικόνα σου προσκυνούμεν,

Αγαθέ, αιτούμενοι συγχώρησιν των πταισμάτων

ημών, Χριστέ ο Θεός.

Βουλήσει γαρ ηυδόκησας σαρκί ανελθείν

εν τω Σταυρώ, ίνα ρύση ους έπλασας

εκ της δουλείας του εχθρού.

Όθεν ευχαρίστως βοώμεν σοι

χαράς επλήρωσας τα πάντα, ο Σωτήρ ημών

παραγενόμενος εις το σώσας τον κόσμον.

Χριστέ ο Θεός σώσον τας ψυχάς ημών.

- Είναι ένα αναστάσιμον Απολυτίκιον.