ΟΙ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Είναι ένα εντυπωσιακό κείμενο του Αμερικανού JOHN FREELY που αντίκρισε τις Κυκλάδες τον Ιούνιο του 1962, όταν τις επισκέφθηκε με τη γυναίκα του Ντολόρες και τα παιδιά τους. Μαζί με την οικογένειά του ήταν μαγεμένοι από τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά που τα γνώρισαν όλα, ένα προς ένα και θέλησε ενθουσιασμένος να αναφέρει σ’ ένα γραπτό του κείμενο: “Κυκλάδες ονομάζονται τα υπέροχα νησιά του κεντρικού Αιγαίου, που βρίσκονται αραδιασμένα όπως τα αστέρια ενός σπειροειδή γαλαξία γύρω από το μυστικό τους κέντρο, τη Δήλο, το μυθικό τόπο γέννησης του Απόλλωνα. Τα νησιά αυτά είναι φημισμένα για την ομορφιά των θαλασσινών τους τοπίων, τα ιστορικά τους μνημεία και τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής των κατοίκων τους. Έναν τρόπο ζωής που βρίσκει της απαρχές του στο μακρινό παρελθόν του Αιγαίου”. Είχε πάρει ένα καράβι και με δύο ειδικούς ανθρώπους θέλησε να γνωρίσει όλα τα νησιά, ένα προς ένα και να μάθει όλη την ιστορία τους, από την αρχαιότητα έως την εποχή του. Παράλληλα θέλησε να του μεταφράσουν και να του γίνει γνωστή όλη η ιστορία των νησιών, από την αρχαιότητα έως την εποχή που με ιδιαίτερο εντυπωσιασμό τα γνώρισαν. Όταν πέρασαν με το καράβι κοντά στη Δήλο, ο ειδικός που είχε κοντά του, φρόντισε να του ανακοινώσει όλη την ιστορία της Δήλου και του ανέφερε ότι: “Κατά τον 8ο π.Χ. αιώνα οι Ίωνες φρόντιζαν να οργανώνουν κάθε χρόνο συναντήσεις στη Δήλο, σ’ αυτόν τον μυθικό τόπο γέννησης του Απόλλωνα και της Άρτεμις, τα δίδυμα αυτά παιδιά του Δία και της Λητούς. Τα θεϊκά δίδυμα ήταν οι θεοί προστάτες των Ιώνων και ο τόπος γέννησής του, εκείνη την αρχαία εποχή, επιλέχθηκε ως το πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο των Ελλήνων που εγκαταστάθηκαν στα νησιά του κεντρικού Αιγαίου. Η λατρεία της Άρτεμης όπως και του Απόλλωνα ήταν διαδεδομένη στις Κυκλάδες. Ο JOHN FREELY ενθουσιασμένος, όπως και η οικογένειά του για ότι αρχικά γνώρισαν τις πρώτες δύο ημέρες, θέλησαν να παραμείνουν ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, με στόχο και σκοπό να επισκεφθούν και να γνωρίσουν την ιστορία όλων των νησιών στις Κυκλάδες. Κάθε φορά, βέβαια που άκουγε τον ειδικό να του αναφέρει τα ιστορικά του κάθε νησιού, εκείνος ενθουσιασμένος έγραφε ότι άκουγε και φωτογράφιζε τα πάντα.

ΣΥΡΟΣ

Είναι το δέκατο νησί που θέλησε να γνωρίσει με την οικογένειά του , τη Σύρο. Η πρώτη του εντύπωση από τη Σύρο, όπως την παρατήρησε από το κατάστρωμα του πλοίου που ερχόταν από τη βόρεια πλευρά του νησιού, ήταν... αρνητική. Όπως το έβλεπε του έδωσε την εντύπωση ότι ήταν ένα εντελώς άγονο και βραχώδες νησί και δεν φαινόταν ούτε δέντρο, ούτε αγρόκτημα ή αμπελώνας στα καστανόξανθα βουνά, που έβλεπε ότι βυθίζονταν στη θάλασσα, χωρίς “πράσινες λωρίδες”. Άραγε ήταν πάντα έτσι; Σκέφτηκε. Είχε διαβάσει την ραψωδία της Οδύσσειας και θυμήθηκε ότι ο χοιροβοσκός Εύμαιος εγκωμίαζε την αφθονία του νησιού, ον τόπο γέννησής του. Η Σύρος ήταν κατά την αρχαιότητα ένα σχεδόν ασήμαντο λιμάνι των Κυκλάδων και δεν αναφέρεται στον Ηρόδοτο, στον Θουκυδίδη ή στον Παυσανία. Είχε αναφερθεί μόνο ότι σ’ αυτό το νησί είχε γεννηθεί ο Φερεκύδης, (τον 6ο π. Χ. Αιώνα) και ήταν εκείνος που ίδρυσε ένα σχολείο φιλοσοφίας με διάσημο σπουδαστή τον Πυθαγόρα. Κατά τον 15 μ.Χ. αιώνα το νησί κυβερνήθηκε από τους δούκες που έφθασαν από τη Νάξο το 1303 όπως τον Γουλιέλμο Σανούδο κ.α. ... Όταν ο JOHN FREELY έφθασε στο λιμάνι της Σύρου με την οικογένειά του ενθουσιάστηκε τόσο πολύ! Δεν πίστευε ότι υπήρχε τέτοιο νησί στις Κυκλάδες με τόσο θαυμάσια περιοχή. Έμαθε και γνώρισε αλλά και ενθουσιάστηκε ότι η Σύρος ήταν το νησί που η υπέροχη Ερμούπολη, μία αριστουργηματική πόλη ήταν η πρωτεύουσα των Κυκλάδων. Ήταν η πρώτη πόλη στο αρχιπέλαγος χτισμένη με θαυμάσιο σχέδιο. Είχε πληθυσμό 13.805 κατοίκους το 1828. Η Ερμούπολη ήταν μία μεγάλη ελεύθερη και άριστη πόλη με θαυμάσια κτίρια νεοκλασικά, πανέμορφα. Παράλληλα αυτή η πόλη έγινε το κάθισμα τόσο της ελληνορθόδοξης, όσο και της ρωμαιοκαθολικής αρχιεπισκοπής Κυκλάδων. Ο ελληνορθόδοξος καθεδρικός ναός είναι η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, που χτίστηκε στα χρόνια 1824 – 1831. Ο ρωμαιοκαθολικός καθεδρικός ναός, αφιερωμένος στην Παναγία, ολοκληρώθηκε το 1829 και ίσως σ’ αυτή τη θέση της Άνω Σύρου να υπήρχε προηγούμενη εκκλησία. Στην κορυφή της Άνω Σύρου βρίσκεται το μοναστήρι των Καπουτσίνων... Υπάρχουν και άλλες υπέροχες ελληνορθόδοξες εκκλησίες, αλλά και καθολικές σε άλλες περιοχές του νησιού. Υπάρχουν πολλά αριστουργήματα νεοκλασικής τέχνης στην Ερμούπολη, όχι μόνο θαυμάσιοι ναοί, αλλά και το θαυμάσιο θέατρο Απόλλων, το θαυμάσιο Δημαρχείο και τα υπέροχα αρχοντικά...

Ήταν ένα μέρος του κειμένου που έγραψε ο JOHN FREELY. Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη και σε ηλικία δεκαεπτά χρόνων κατατάχθηκε στο Ναυτικό των Ηνωμένων Πολιτειών. Υπηρέτησε ως καταδρομέας στην Μπούρμα και στην Κίνα κατά την διάρκεια των τελευταίων χρόνων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Έζησε στην Νέα Υόρκη, στη Βοστόνη, στο Λονδίνο, στην Αθήνα και στην Κωνσταντινούπολη και έχει γράψει αρκετά βιβλία. Τα περισσότερα είναι για την Ελλάδα και τις Κυκλάδες. Αγάπησε και θαύμασε τις Κυκλάδες και τη Σύρο που αρκετές φορές την επισκέφθηκε. Το βιβλίο του Κυκλάδες είναι από το 1955. Το κείμενο για τη Σύρο είναι ελάχιστο για την εφημερίδα μας. Είχα την άδεια του ειδικού.