ΑΙΓΑΙΟ: Το Ελληνικό Αρχιπέλαγος

Όταν το πλοίο πλησιάζει το λιμάνι της Σύρου, η εικόνα των δύο λόφων που φιλοξενούν τις δύο πόλεις, εντυπωσιάζει και συναρπάζει τον επισκέπτη.

Δύο πόλεις, δύο κοινωνίες που... “έχτισαν σε ένα χώρο, σε μία κλίμακα με την πιο σημαντική αμφιθεατρικότητα.”

δύο λόφοι και δύο κόσμοι. Καθολικοί και Ορθόδοξοι αντικριστά δίνουν τα χέρια... στην παλαιότερη εποχή. Σήμερα δεν δίνουν μόνο τα χέρια. Όλοι γνωρίζουμε ότι ο Θεός είναι ένας! Και ... πιστεύουμε όλοι στον ίδιο Θεό!

Η Σύρος, όπως και τα περισσότερα Κυκλαδονήσια, αναδύεται από τη θάλασσα, με μορφή γυμνών και απότομων βράχων. Και το πρώτο όνομα του νησιού είναι Σούρ ή Οσούρα ή Συρίη, ιδιαίτερα έτσι την θέλει και την γνωρίζει ο Όμηρος.|

“Νήσος τις Συρίη κυκλήσεται, ει που ακούεις,

Ορτυγίης καθύπερθεν, όθι τροπαί ηελιοιο...” (Οδύσσεια Ο στίχος 403-435)

Με αυτούς τους στίχους ο Εύμαιος, το βασιλόπουλο της Σύρου, περιγράφει στον Οδυσσέα τον τόπο καταγωγής του. (Ορτυγία είναι η Δήλος και δυτικά της είναι η Σύρος)

ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

“ΚΕΡΟΥ - ΣΥΡΟΥ” 3η χιλιετία π.Χ.

Οι δομές της οικονομίας για τους Κυκλαδίτες είναι ιδιαίτερα σημαδεμένες από την ανάπτυξη της ναυτιλίας. Οι επαφές τους με ξένους κόσμους ήταν αφορμή για νέες ιδέες, νέες επινοήσεις και σκέψεις.

Την 3η χιλιετία π.Χ. οι Κυκλαδίτες είναι μία ισχυρή ναυτική δύναμη. Στον Κυκλαδικό χώρο αναπτύσσεται ένας από τους πέντε μεγάλους πολιτισμούς του κόσμου, που για περίπου χίλια διακόσια χρόνια δημιουργεί και πλάθει μια δική του πολιτιστική φυσιογνωμία. Είναι ο Κυκλαδικός Πολιτισμός (1.800 – 2.000 π.Χ.). Οι αρχαιολόγοι από πολλές χώρες τον ονόμασαν πολιτισμό “ΚΕΡΟΥ – ΣΥΡΟΥ” γιατί σ’ αυτά τα δύο νησιά ανακαλύφθηκαν τα σπουδαιότερα ευρήματα σε τέχνες.

Στο τέλος του 19ου αιώνα, ο μεγάλος και σπουδαίος αρχαιολόγος Χρίστος Τσούντας, έκανε ανασκαφές στη Σύρο και έφερε στο φως το καλύτερο και το πιο χαρακτηριστικό δείγμα οργανωμένου, πλούσιου και πολυάνθρωπου οικισμού κοντά στη θάλασσα, με τεχνητή και φυσική οχύρωση, στην κορυφή του λόφου Καστρί στο Βόρειο μέρος του νησιού, στην περιοχή Χαλανδριανή.

Στον απέναντι λόγο ο Χρίστος Τσούντας ανέσκαψε πλήθος τάφων (περίπου 600) και έφερε στο φως πλούσια, περίτεχνα κτερίσματα. Τα περίφημα, γνωστά παγκοσμίως, Συριανά κάτοπτρα θεωρούνται αξιόλογα ευρήματα. Την αισθητική απόλαυση την αυξάνει ο πλούτος της χαρακτής διακόσμησης με σπείρες που συμβολίζουν τον αφρό της θάλασσας και παράσταση πολύκωπου πλοίου.

Είναι το πρώτο εγκάρακτο πλοίο στον κόσμο. Υπέροχα είναι τα γυναικεία ειδώλια από άφθαρτο, λευκό μάρμαρο. Η γυναίκα στην Κυκλαδική πλαστική είναι λεπτή, ανάλαφρη με φούσκωμα στην κοιλιά που δηλώνει την μεγαλειώδη ώρα της κύησης.

Εργαλεία από οψιανό και μέταλλο, κοσμήματα από πέτρες και κοχύλια και πολλά καθημερινά σκεύη βρέθηκαν στους προϊστορικούς τάφους της Σύρου. Ο Κυκλαδικός πολιτισμός έσβησε γύρω στο 1.900 π.Χ.

ΑΝΩ ΣΥΡΟΣ

Η πρώτη πόλη! Η ίδρυση και η ζωή της πόλης είναι στενά δεμένη με την περίοδο των Σταυροφοριών. Στα 1207, όταν οι Σταυροφόροι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη, ο Βενετός Μάρκος Σανούδος καταλαμβάνει στ’ όνομα του Δόγη της Βενετίας Ερρίκου Δάνδολου τις περισσότερες από τις Κυκλάδες... και τη Σύρο και ιδρύει το δουκάτο της Νάξου.

Έτσι μετά από πολλούς αιώνες που η Σύρος είναι σχεδόν άσημη και αραιοκατοικημένη, αποκτά κατοίκους και δημιουργεί τον πρώτο της οικισμό. Έναν οικισμό που κατοικείται έως σήμερα από έναν αμιγή (καθαρό) καθολικό πληθυσμό. Οι Καπουτσίνοι μοναχοί ήλθαν στη Σύρο στα 1633 και οι Ιησουίτες λίγο αργότερα.

Τόσο οι κάτοικοι, όσο και η θέση του νησιού στο κέντρο του Αιγαίου, αλλά και το θαυμάσιο φυσικό λιμάνι κίνησαν το ενδιαφέρον του βασιλέα της Γαλλίας και έβαλε το νησί υπό την προστασία του. Έτσι, οι Οθωμανοί βρισκόταν πάντα σε απόσταση από τη Σύρο και από άλλα νησιά των Κυκλάδων.

Τουρκικές αρχές, εκείνη την εποχή, δεν υπήρχαν αλλά παράλληλα, ούτε Τούρκοι στο νησί.

Έτσι, ελεύθερη η καθολική κοινότητα, ανέπτυξε σημαντικές δραστηριότητες κι έτσι δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για την κατοπινή ανάπτυξη του ελεύθερου νησιού που δεχόταν πολλά ξένα πλοία στο λιμάνι του νησιού.

Αυτό βοήθησε την εμπορική και ναυτιλιακή ανάπτυξη τον 18ο αιώνα και έγινε το υπόβαθρο της οικονομικής ανάπτυξης του νησιού.

Η Άνω Σύρος είναι μια πόλη χωρίς θορύβους και καυσαέρια. (Να θυμάστε πάντα ότι αυτά συνέβαιναν τον 18ο αιώνα).

Οι δρόμοι και τα στενά της εξυπηρετούσαν (ακόμη και σήμερα) μόνο τους ανθρώπους και όχι τα αυτοκίνητα. Το κάθε σπίτι και η κάθε εκκλησία ή μοναστήρι είναι ένα μνημείο 900 χρόνων.

Θα συνεχίσουμε στο επόμενο για τη δημιουργία της Ερμούπολης.