"Άξιον εστί" το απέραντο γαλάζιο!

“Άξιον εστί” το ασύλληπτο μπλε της ελληνικής θάλασσας, έγραψε ο Ελύτης. Οι Κυκλάδες είναι ένα σύμπλεγμα νησιών με ιδιαίτερη προσωπικότητα. Είναι παιδιά του Εγκέλαδου, αυτού του τιτάνα που σκαλίζει το εσωτερικό της γης και φέρνει... το σεισμό! Κι έτσι... χώρισαν. Λαμπερά πετράδια στο φως του Απόλλωνα, ο εγκέλαδος τα τοποθέτησε πάνω στο μπλε της θάλασσας χωρίς καλλιτεχνικές αξιώσεις... κι όμως του βγήκε υπέροχη εργασία. Όταν δείχνει να κοιμάται , ήσυχος, ας μην ξυπνήσει ποτέ πια. Τοπία σαν την αφροστολισμένη γειτονιά των Κυκλάδων... είναι ο “Παρθενώνας” της ελληνικής φύσης. Η ιστορία τους χάνεται στα βάθη της προϊστορίας. Ο πολιτισμός τους θαμπώνει! Αλμύρα και φως! Αυτή είναι η Κυκλαδική ατμόσφαιρα. Οι άνθρωποι σε τούτα τα νησιά έζησαν με την θάλασσα και χάρις την θάλασσα. Οι κυκλαδίτες ναυτικοί και οι ψαράδες αναπνέουν και υπάρχουν από αυτήν και για αυτήν. Τη θάλασσα!

Σύρος – Ερμούπολη

Ήταν... το 1822 όταν έγινε η μεγάλη σφαγή της Χίου από τους Τούρκους. Ακολούθησαν τα Ψαρά, η Κάσσος, η Χίος, η Σμύρνη, η Ύδρα... Το Αιγαίο δονήθηκε από κραυγές ξεριζωμένων ανθρώπων. Αυλακωνόταν από πλοία με πρόσφυγες που αναζητούσαν καταφυγή και... να αποκτήσουν μια νέα πατρίδα. Όλη η Ελλάδα, εκείνης της περιοχής, ήταν γεμάτη ερείπια και φωτιά. Και τότε... ανακαλύφθηκε το καλύτερο καταφύγιο! Η Σύρος! Στις αρχές του 19ου αιώνα, όλοι αυτοί οι άνθρωποι, ίδρυσαν, δημιούργησαν και πρόσφεραν στους Συριανούς, μια πόλη – μνημείο! Για την οποία καμαρώνουμε, μέχρι σήμερα, την Ερμούπολη! Το νησί μας δεν το άγγιξε ο πόλεμος. Ήταν ελεύθερο και προστατευμένο από μια μεγάλη ευρωπαϊκή δύναμη... την Γαλλία. Η Γαλλική σημαία υπήρχε από ψηλά και οι Τούρκοι δεν φρόντιζαν να πλησιάσουν. Οι πρόσφυγες που αποβιβάστηκαν, οι Χιώτες και τόσοι άλλοι, ήταν, εκείνη την στιγμή, πάμπτωχοι και ρακένδυτοι, αλλά... ήταν πλούσιοι σε πείρα και γνώσεις! Φτιάχνουν πρόχειρες καλύβες γύρω από το ακατοίκητο, αλλά θαυμάσιο φυσικό λιμάνι. Αργότερα όμως αυτές οι καλύβες έγιναν θαυμάσια αρχοντικά. Σαν εργατικές μέλισσες αυτοί οι νέοι κάτοικοι με πάθος στη δουλειά. Και... ενώ όλη η Ελλάδα ζει την περιπέτεια της επανάστασης, η Σύρος στην ειρηνική και πνευματική της ακμή και με ιδιαίτερη φροντίδα δημιουργεί αυτή την υπέροχη νέα πόλη το 1826. Οι Χιώτες τότε την βάφτισαν Ερμούπολη! Έδωσαν το όνομα του Θεού Ερμή. Η δημιουργία και η πρόοδος αυτής της πόλης δεν οφείλετε μόνο στο πολύ καλό λιμάνι που είχε σημαντική εμποροναυτική κίνηση. Παράλληλα δημιουργήθηκαν και δραστηριοποιήθηκαν βιομηχανικοί κλάδοι, που όμως όπως έγραψε ο Α. Δρακάκης: “ Οι βιομηχανικοί κλάδοι οι οποίοι ανεπτύχθησαν μεγάλως εις την πόλιν, κατέστησαν τούτην το πρώτον βιομηχανικόν κέντρον του Ελληνικού κράτους. Οι τέσσερις πρωτοπόροι βιομηχανικοί κλάδοι ήταν: Η βυρσοδεψία, η ξυλοναυπηγική, η αλευροποιία και η μηχανουργική”.

Ναυτιλιακή ανάπτυξη

Τη γενικότερη πρόοδο του νησιού τη χρωστάει η Ερμούπολη στη δράση της “Ελληνικής Ατμοπλοΐας”. Ήταν η πρώτη ατμοπλοϊκή εταιρεία που ιδρύθηκε το 1856 στην Ελλάδα, με έδρα την Ερμούπολη. Ένας από τους σπουδαίους και πρώτους συντελεστές της επιτυχίας, που εργάστηκε ακούραστα για την εταιρία ήταν ο Ηλίας Κεχαγιάς. Το 1861 εγκαινιάστηκε στην Ερμούπολη το πρώτο ατμοκίνητο σιδηρουργείο, “μοναδική εν τη ανατολή καθίδρυμα”... που αργότερα ονομάστηκε: “Νεώριον και μηχανουργεία Σύρου”! Το σημαντικό είναι ότι δεν ανελάμβανε μόνο την επισκευή, αλλά και την κατασκευή καινούργιων πλοίων. Ήταν παράλληλα και σχολή για τους νέους Έλληνες που ήθελαν να ασχοληθούν με την ναυπηγική και την μηχανολογία γενικότερα. Με την επιτυχημένη δράση της “Ελληνικής ατμοπλοΐας”συμβαδίζει και η ανάπτυξη των ναυπηγείων. Ήταν απλωμένα σ’ ολόκληρη την παραλία του λιμανιού, στο μέσα και έξω ταρσανά. Στους Χιώτες ναυπηγούς και σε τεχνίτες από την Ύδρα, τις Σπέτσες και τα Ψαρά, οφείλει η Ερμούπολη την ανάπτυξη των ναυπηγείων. Οι παλαιότεροι και πιο γνωστοί που βοήθησαν τα ναυπηγεία, ήταν ο Παντελέων και Σταμάτης Μάσχας, ο Νικόλαος Παγίδας, ο Χριστοφής και ο Σωκράτης Κρυστάλλης κ.α.

Μεγάλη οικονομική δραστηριότητα αναπτύχθηκε στη Σύρο από το 1832-1880

Η κίνηση του λιμανιού ήταν φανταστική. Ήταν... δάσος τα κατάρτια. Η παραλία ήταν γεμάτη από ξύλα για το ναυπηγείο. Τεράστιες ήταν οι εργασίες των ναυπηγών, των ξυλουργών και σιδηρουργών, και ανυπολόγιστα τα κέρδη τους. Εκατοντάδες τεχνίτες εργαζόταν για τη ναυπήγηση και τον εξοπλισμό των πλοίων και φυσικά, κάθε μήνα έπαιρναν ένα καλό χρηματικό ποσόν. Η εργασία τους ήταν θαυμάσια. Είχε γραφτεί τότε για τους σπουδαίους και άριστα εργαζόμενους στα ναυπηγεία της Ερμούπολης: “Μόλις έμπαινες μέσα στον Ταρσανά σε έπαιρνε από τη μύτη η μυρωδιά του ξύλου, της μπογιάς κ.α. Σειρά – σειρά ήταν... σειρά – σειρά λογής σκαριά. Χίλιοι τόσοι εργάτες... στήνανε το κάτω μέρος του σκελετού του, (καρίνες τις έλεγαν) και ξεφώνιζαν, λες και ζητωκραύγαζαν από τη χαρά τους, για την επιτυχία τους”. Έχει αναφερθεί ότι από το 1827 μέχρι το 1834 ναυπηγήθηκαν στη Σύρο, (στους ταρσανάδες της), πάνω από 250 πλοία. Έτσι στα 1850 υπήρχε μια ομάδα 7.650 ανθρώπων που αποτελούσαν τον πληθυσμό της Ερμούπολης. Περίπου 1.000 άνθρωποι είχαν απασχοληθεί και εργάζονταν στα ναυπηγεία και η Ερμούπολη, εκείνη την εποχή ήταν διάσημη!!!

Συνεχίζεται...