Με κοινό παρανομαστή τη θάλασσα

Οι "Τέχνες της θάλασσας" χαρτογραφούν την πλούσια ναυτική παράδοση των Κυκλάδων και παρουσιάζουν σημερινές ξυλοναυπηγικές, αλιευτικές και ναυτιλιακές κοινότητες της Αμοργού, των Κουφονησίων, της Πάρου, της Σαντορίνης και της Σύρου, μέσα από αρχειακό υλικό, φωτογραφίες και ντοκιμαντέρ μικρού μήκους.

Ο λόγος για μία σειρά εκθέσεων που θα παρουσιάσουν σε Αμοργό και Αθήνα, το Δίκτυο Αρχιπέλαγος, σε συνεργασία με τον Επαγγελματικό Αλιευτικό Σύλλογο Αμοργού και το Goethe-Institut Athen.

Νησιά διασυνδεδεμένα μεταξύ τους

Το Δίκτυο Αρχιπέλαγος, σε συνεργασία με τον Επαγγελματικό Αλιευτικό Σύλλογο Αμοργού και το Goethe-Institut Athen, παρουσιάζει το καλοκαίρι στην Αμοργό και την Αθήνα τη σειρά εκθέσεων "Τέχνες της θάλασσας". Οι εκθέσεις θα πραγματοποιηθούν από τις 14 έως τις 22 Ιουνίου στον Αθλητικό, Ναυτικό και Πολιτιστικό Σύλλογο Αμοργού και από τις 4 Ιουλίου έως τις 21 Σεπτεμβρίου στο Goethe-Institut Athen.

Σε επιμέλεια των Maurizio Borriello και του Jacob Moe, οι "Τέχνες της θάλασσας" χαρτογραφούν την πλούσια ναυτική παράδοση των Κυκλάδων και παρουσιάζουν σημερινές ξυλοναυπηγικές, αλιευτικές και ναυτιλιακές κοινότητες της Αμοργού, των Κουφονησίων, της Πάρου, της Σαντορίνης και της Σύρου, μέσα από αρχειακό υλικό, φωτογραφίες-ντοκουμέντα, ηχητικά κολάζ και ντοκιμαντέρ μικρού μήκους.

Νησιά συνδεδεμένα μεταξύ τους μέσω μιας κοινής θάλασσας. Ρεύματα, ακτογραμμές, καΐκια, θαλάσσια ζωή, καπετάνιοι, ψαράδες και ναυπηγοί: ένα δίκτυο αλληλεπιδρώντων δυνάμεων που εκτείνεται από το παρελθόν στο μέλλον.

Προσεγγίζοντας τη διατήρηση της κοινής κληρονομιάς, η συγκεκριμένη σειρά εκθέσεων, αναδεικνύει τις λιγότερο απτές και μνημειώδεις μορφές της ναυτικής κουλτούρας, υπογραμμίζοντας τη σημασία τους στο παρόν και το μέλλον.

Για περισσότερο από 12 μήνες, παρήχθησαν χιλιάδες φωτογραφίες τεκμηρίωσης ταξινομημένες σε 43 διακριτές συλλογές, 12 ώρες επιτόπιων ηχογραφήσεων και ψηφιοποιημένων ηχογραφήσεων, τρισδιάστατα μοντέλα επιλεγμένων εργαλείων επεξεργασίας ξυλείας, πάνω από 500 ψηφιοποιημένες φωτογραφίες και σπάνια αρχειακά έγγραφα, που παρουσιάζονται σε 19 αρχειακές συλλογές και μια σειρά ντοκιμαντέρ 12 επεισοδίων.

Τόσο το ιστορικό αρχειακό υλικό, όσο και τα σύγχρονα οπτικοακουστικά τεκμήρια είναι το αποτέλεσμα της επιτόπιας έρευνας που διεξήχθη κατά τη διάρκεια του 2023-2024 από το Δίκτυο Αρχιπέλαγος στο πλαίσιο του πρότζεκτ "Ναυτικές τέχνες των Κυκλάδων", το οποίο και παρουσιάστηκε αρχικά στη διαδικτυακή πλατφόρμα του οργανισμού, ως διαδραστικός ψηφιακός χάρτης.

Ψαράδες της Αμοργού

Σε συνδυασμό με την ετήσια "Γιορτή του ψαρά" στα Κατάπολα της Αμοργού, το Δίκτυο Αρχιπέλαγος εγκαινιάζει την έκθεση "Τέχνες της θάλασσας", η οποία θα πραγματοποιηθεί από τις 14 έως τις 22 Ιουνίου στον Αθλητικό, Ναυτικό και Πολιτιστικό Σύλλογο του νησιού. Η έκθεση εστιάζει στη μακρά παράδοση της αλιευτικής δραστηριότητας του νησιού, καθώς και σε νέα μοντέλα πολιτιστικής και περιβαλλοντικής δράσης που απαιτούνται λόγω των ριζικών κοινωνικών και περιβαλλοντικών μετασχηματισμών στην περιοχή, καλώντας ταυτόχρονα τους κατοίκους και τους επισκέπτες του νησιού να εξερευνήσουν την αλιευτική κληρονομιά μέσα από φωτογραφικές αρχειακές εγκαταστάσεις του Jacob Moe και φωτογραφίες ντοκουμέντα του Maurizio Borriello, που επαναπροσδιορίζουν το θαλάσσιο περιβάλλον των Κυκλάδων, ως παλίμψηστο γνώσης και πολιτισμού.

Τα εγκαίνια της που συνδυάζει τους τέσσερις κόμβους - Αιγιάλη, Κατάπολα, Αγία Άννα, Καλοταρίτισσατης - της αλιευτικής δραστηριότητας του νησιού, θα πραγματοποιηθούν την Κυριακή 14 Ιουνίου.

Παράλληλα, την Κυριακή16 Ιουνίου, σε συνεργασία με την Κινηματογραφική Λέσχη Αμοργού, θα παρουσιαστεί στο χωριό Βρούτση, ένα πρόγραμμα προβολών ντοκιμαντέρ μικρού μήκους για τις αλιευτικές πρακτικές και τις ξυλοναυπητικές δραστηριότητες στην Αμοργό και και σε άλλες παράκτιες περιοχές.

Οι ναυτικές παραδόσεις πέντε νησιών

Για πρώτη φορά στην Αθήνα, το Δίκτυο Αρχιπέλαγος παρουσιάζει τις πλούσιες και πολυδιάστατες ναυτικές παραδόσεις των Κυκλάδων μέσα από την έκθεση "Τέχνες της θάλασσας".

Αμοργός, Κουφονήσια, Πάρος, Σαντορίνη και Σύρος. Πέντε νησιά των Κυκλάδων διασυνδεδεμένα μέσω των εμπορικών διαδρομών, των τεχνών και του πολιτισμού.

Η έκθεση ανιχνεύει τις συνδέσεις μεταξύ των θαλάσσιων αυτών κοινοτήτων του παρελθόντος και του σήμερα, μέσα από αρχειακό υλικό και σύγχρονη φωτογραφική, ηχητική και οπτικοακουστική τεκμηρίωση.

Επισημαίνοντας τόσο την αξία και όσο και την επισφάλεια της ξυλοναυπηγικής, της αλιείας και της ναυσιπλοΐας στις Κυκλάδες, η έκθεση στην Αθήνα καλεί το κοινό να επαναπροσανατολίσει τις αισθήσεις του προς τη θάλασσα, προς ένα μέλλον που την περιλαμβάνει. Οι επισκέπτες της έκθεσης θα ανακαλύψουν ένα σύμπαν αντικειμένων, τοπίων, καϊκιών και πορτρέτων σε ιστορικές τοποθεσίες των νησιών, όπως το ναυπηγείο «Ταρσανάς» στη Σύρο, ο κόλπος του Αϊ-Γιάννη στην Πάρο, το καρνάγιο στην Αρμένη της Σαντορίνης, και τα ψαρολίμανα της Αμοργού και των Κουφονησίων. Στην έκθεση θα παρουσιαστεί επίσης ιστορικό υλικό από το Ιστορικό-Λαογραφικό Μουσείο Νάουσας (Συλλογή Όθωνα Κάπαρη) της Πάρου και από διάφορες ιδιωτικές συλλογές από τη Σύρο, την Αμοργό και τη Σαντορίνη.

Στο πλαίσιο της έκθεσης, η οποία θα πραγματοποιηθεί από τις 4 Ιουλίου έως τις 21 Σεπτεμβρίου στο Goethe-Institut Athen, θα πραγματοποιηθεί μια σειρά προβολών σε δύο μέρη στις 4 Ιουλίου και τις 11 Σεπτεμβρίου, μέσω των οποίων θα παρουσιαστούν αρχειακές, εθνογραφικές και αφηγηματικές ταινίες μικρού μήκους γύρω από τις θαλάσσιες κοινότητες στην Ελλάδα και όχι μόνο.

Τέλος, να σημειωθεί ότι το Δίκτυο Αρχιπέλαγος, το οποίο είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός με αποστολή τη διαφύλαξη, την καταγραφή και την προβολή της οπτικοακουστικής κληρονομιάς των Κυκλάδων, είχε την πρωτοβουλία γι’ αυτήν την επιτόπια ψηφιοποίηση αρχειακών συλλογών, καθώς και την παραγωγή εκτενούς υλικού οπτικοακουστικής τεκμηρίωσης.

Επιμελητής του προγράμματος είναι ο ερευνητής-ανθρωπολόγος Τζέικομπ Μο και με τον ανθρωπολόγο-καραβομαραγκό Μαουρίτσιο Μποριέλο, οι οποίοι ταξίδεψαν στα πέντε νησιά των Κυκλάδων συγκεντρώνοντας οπτικό υλικό από φωτογραφικά αρχεία, έντυπα, ναυτικά ημερολόγια και καταγράφοντας σε βίντεο τις εμπειρίες, τεχνικές γνώσεις, προσωπικές πληροφορίες όλων αυτών των κοινοτήτων.