Εμπόριο και Βιομηχανία στη Σύρο

Εκείνη την εποχή, γύρω στο 1933-34 υπήρξε η κατοχή που έφερε την παρακμή, και την αδρανοποίηση του Νεωρίου με αποτέλεσμα την κακή οικονομική κατάσταση του νησιού. Οι αδελφοί Ρεθύμνη, Συριανοί πλοιοκτήτες (καταγωγή από την Κάσσο) είχαν δικό τους το Νεώριο, στην κατοχή τους και αργότερα πέρασε στους αδελφούς Γουλανδρή. Ήταν τότε μία χρυσή εποχή για τους εργαζόμενους. Η ανεργία μηδενίστηκε. Λίγο αργότερα είχε αναλάβει ο Νίκος Ταβουλάρης. Αρχικά πήγαν όλα καλά, αλλά πριν λίγο καιρό ήρθε πάλι η ανεργία. Τότε ο νέος ιδιοκτήτης είναι ο κ. Πάνος Ξενοκώστας, της εταιρείας ΟΝΕΧ. Τότε ελπίστηκαν όλοι οι κάτοικοι ότι θα πάνε όλα καλά και το Νεώριο θα συνεχίσει την άριστη δραστηριότητά του. Νομίζω ότι πήγαν όλα καλά και συνεχίστηκε άριστη συνεργασία. Βέβαια δεν ήταν μόνο η ναυτιλία και η ναυπηγική που γνώρισαν τόσο μεγάλη άνθηση στη Σύρο. Δύο ακόμα τομείς της οικονομικής ζωής, το εμπόριο και η βιομηχανία βρίσκουν στο νησί σπουδαίο και πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξή τους. Στο εμπόριο και στη βιομηχανία χρωστάει η Σύρος την ευημερία της. Το 1828 -29 έρχονται οι πρώτες δραστηριότητες στην Ελλάδα και... τα πρωτεία έχει η Ερμούπολη όπου ιδρύονται τα πρώτα βυρσοδεψεία. Ασχολούνται με τη βιομηχανία δερμάτων, όπως ο Καλουτάς, ο Παπαδάμ, ο Κορνηλάκης κ.α. Πολύ σύντομα τα βυρσοδεψεία της Ερμούπολης έγιναν γνωστά σ’ όλο τον κόσμο, ως τα καλύτερα που υπήρχαν τότε. Υπήρξαν ακόμα βιομηχανίες σιδήρου. Ξεχωριστή ανάπτυξη είχε η αλευροβιομηχανία. Το σιτάρι ερχόταν από τη Ρωσία... και τα εδώ στο νησί μας εργοστάσια φρόντιζαν να παράγουν αλεύρι και διάφορα είδη πάστας. Βιομήχανοι ήσαν ο Βαφιαδάκης, ο Αποστόλου, ο Καλημέρης, ο Ασυμομύτης κ.α. Η εφημερίδα η τοπική γράφει το 1861 τα ονόματα αυτών που είχαν τα ατμοκίνητα αλευροποιία και μακαρονοποιία. Άλλα εργοστάσια ήταν: κτενοποιείον, σχινοποείον, και ένα εργοστάσιο έφτιαχνε χαρτιά τράπουλας. Ένα εργοστάσιο κατασκεύαζε... παπιγιόν και τα έκαναν εξαγωγή στο Παρίσι. Ο κλάδος της βιομηχανίας που έφερε την οικονομική ακμή στην Ερμούπολη και άντεξε περίπου 150 χρόνια, ήταν τα εργοστάσια: εκκοκκιστήρια, κλωστήρια, υφαντήρια και πλεκτήρια. Η Ερμούπολη εθεωρείτο για την Ελλάδα, ότι ! Το Manchester για την Αγγλία. Από το 1862 υπάρχει και εργοστάσιο καθαρισμού βάμβακος και εργάζονταν 135 άνδρες και γυναίκες. Σύμφωνα με την έρευνα του αείμνηστου Αντώνη Μαρκουλή που ήταν τεχνικός Διευθυντής υφαντουργίας στο “Ε. ΜΠΑΡΜΠΕΤΑΣ Α.Ε.” υπήρξε αίτημα να δημιουργηθεί στη Σύρο κλωστοϋφαντουργική Σχολή, διότι τα εργοστάσια ήταν πολλά και ήταν απαραίτητο να υπάρχουν ειδικά εκπαιδευμένοι τεχνικοί, ώστε να φροντίζουν την εργασία των εργατών. Η σχολή δημιουργήθηκε και άρχισε να λειτουργεί από το 1954 και είχε αρκετούς “μαθητές”. Ένας από τους καθηγητές τους ήταν και ο Α. Μαρκουλής.

Κλωστήρια και υφαντήρια στην Ερμούπολη

Τα εργοστάσια δημιουργήθηκαν και αναπτύχθηκαν από το 1850 -1860 και δραστηριοποιήθηκαν άριστα όλο τον 19ο αιώνα. Το πρώτο εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας στη Σύρο άρχισε το 1832 με κατασκευή μαντηλιών που άρεσαν πολύ στις γυναίκες και συνέχισε με σχεδιασμένα υφάσματα που άρεσαν πολύ στις κυρίες. Ήταν περίπου 19 εργοστάσια σπουδαίων Ελλήνων βιομηχάνων που τίμησαν το νησί με τις δραστηριότητές τους. Σήμερα βιομηχανία δεν υπάρχει στη Σύρο. Τα 45 εργοστάσια που είχαν δραστηριοποιηθεί τον 19ο αιώνα και τα μισά του 20ου αιώνα “έσβησαν”, χάθηκαν ως επιχειρήσεις και έμειναν μόνο τα υπέροχα κτίρια που τα στέγαζαν. Μερικά είναι ερείπια, δείγματα μιας άλλης ζωής, ξεχασμένα. Υπάρχουν μόνο μικρές βιοτεχνίες των Συριανών λουκουμιών και της χαλβαδόπιτας. Υπήρχαν και υπάρχουν και είναι ακόμη τα περιζήτητα προϊόντα του νησιού. Οι συνταγές τους ήρθαν στη Σύρο μαζί με τις γυναίκες της Σμύρνης και λίγο – λίγο με το πέρασμα των χρόνων έγιναν “Συριανά Λουκούμια”.

Εμπόριο

Ανάλογη με την βιομηχανική κίνηση ήταν και η κίνηση της εμπορικής αγοράς. Τα καταστήματα της Ερμούπολης ανταγωνίζονταν τα ευρωπαϊκά σε ποικιλία και πολυτέλεια. Πολλά καταστήματα συναγωνίζονταν σε κομψότητα τα ανάλογα της Γαλλίας. Μια πόλη σαν την Ερμούπολη, με τόσο ζωηρή εμπορική και βιομηχανική κίνηση, φυσικό ήταν να παίρνει μέρος όχι μόνο στις ελληνικές, αλλά και στις διεθνείς εκθέσεις. Η πρώτη έγινε στο Λονδίνο το 1851. Στην Ερμούπολη ιδρύθηκε ο πρώτος Εμπορικός Σύλλογος ΕΡΜΗΣ (1873). Η Εθνική Τράπεζα θα ιδρύσει το 1845 το πρώτο υποκατάστημα στην Ερμούπολη. Σήμερα, χάρις την αγάπη και ιδιαίτερα τη γνώση που απεκόμισαν πολλοί Συριανοί από τους προγόνους τους, η Ερμούπολη εξακολουθεί (αν και όχι όπως πρώτα) να έχει εμπορική δραστηριότητα. Σ’ αυτό το βραχώδες νησί που οι κάτοικοί του το αγάπησαν, το λάτρεψαν και βοήθησαν στην ανάπτυξή τους, υπάρχει και σήμερα μια εμπορική δραστηριότητα με προϊόντα ποιότητας. Ανάλογες με την εμπορική κίνηση είναι και οι προσπάθειές για την καλύτερη οργάνωση του εμπορίου. Το 1835 είχε συσταθεί στη Σύρο, με απόφαση της Νομαρχίας, δεκαμελής επιτροπή για θέματα εμπορίου και... το 1836 ορίζεται η Ερμούπολη μία από τις τρεις πόλεις (Ναύπλιο και Πάτρα). Αυτές ήταν και οι άλλες δύο, όπου ιδρύθηκαν, για πρώτη φορά, Εμπορικά Επιμελητήρια. Έγραψε τότε ο Βλαχογιάννης στο “Χιακόν Αρχείον”. (19 ήταν τότε τα εργοστάσια).