Το θέατρο στην Ερμούπολη

Εκεί που πριν το 1822 ήταν έρημος, εκεί που πηδούσαν άφοβα οι βάτραχοι, δημιουργήθηκε μία πόλη μεγάλη, με πολύ κόσμο και θορύβους, πλούσια, που έκανε την Ελλάδα εμπορική και εθνικά, γνωστή παντού στην υφήλιο. Αυτή είναι η Ερμούπολη “Ένα θαύμα στο Αιγαίο”. Η Ερμούπολη είναι δημιούργημα της Ελληνικής επανάστασης του 1821. Σ’ αυτήν βρήκαν καταφύγιο οι πρόσφυγες κατατρεγμένοι από πολλά μέρη της επαναστατημένης και τουρκοκρατούμενης Ελλάδας. Εκτός όμως από αυτούς που ήλθαν, έφθασαν και άλλοι τυχοδιώκτες από άλλες περιοχές που φρόντισαν να είναι έμποροι για να κερδίζουν χρήματα. Φυσικά, σ’ αυτόν τον νέο οικισμό, σ’ αυτό το νησί υπήρχαν όλες οι διασκεδάσεις, ταβέρνες, καφενεία, καζίνο και από το λιμάνι κάθε μέρα περνούσαν πολλά πλοία και αρκετοί επιβάτες. Παράλληλα όμως έφθασαν, σ’ αυτό το νησί, άνθρωποι του πνεύματος, της μόρφωσης και οι περισσότεροι ήταν πλούσιοι έμποροι, Έλληνες, αλλά και ξένοι που είχαν ήδη ζήσει σε μεγάλες πόλεις της Ευρώπης και της Ανατολής. Έτσι η Ερμούπολη έφτιαξε ένα δικό της τρόπο ζωής, διαφορετικό από τα Ελληνικά πρότυπα της εποχής εκείνης, ακολουθώντας τη ζωή των μεγάλων πόλεων, που είχαν ζήσει και των λιμανιών που γνώριζαν τόσο πολύ. Όμως το χρήμα και το πνεύμα, η μουσική και ιδιαίτερα οι τέχνες αναπτύχθηκαν ραγδαία. Η Ερμούπολη ήταν και η σπουδαιότερη πόλη της νεώτερης Ελλάδας, μόνο που πάντα σ’ αυτή την πόλη λάτρευαν και θαύμαζαν ιδιαίτερα όσοι παρακολουθούσαν και θαύμαζαν τον κάθε πιανίστα. Μέσα σ’ ένα τέτοιο κόσμο δημιουργήθηκε η επιθυμία του θεάτρου. Είναι ήδη γνωστό ότι την πρωτοβουλία για τη δημιουργία του πρώτου ερασιτεχνικού θιάσου ανέλαβε το η Ευανθία Καΐρη, αδελφή του Θεόφιλου Καΐρη, η οποία έγραψε και τις τραγωδίες: “Νικήρατος” και “Ο Θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη”. Ακολούθησαν σπουδαίοι επαγγελματικοί θίασοι της εποχής αυτής. Αυτό το πρώτο, (απλό) θέατρο κτίστηκε το 1835 από τον Α. Ρέγκο.

160 Χρόνια θέατρο “Απόλλων”

Το θέατρο “Απόλλων” αποτελεί συμβολική εικόνα της Ερμούπολης και συνδέεται ιδιαίτερα με την ιστορία της. Η πόλη, δημιούργημα των προσφύγων στις αρχές του 19ου αιώνα, αποτέλεσε ένα κοινωνικό, οικονομικό και αρχιτεκτονικό θαύμα, με εκρηκτική για την εποχή πνευματική κίνηση και ακτινοβολία. Φρόντιζαν τότε για μία καλή θεατρική στέγη, γιατί υπήρχε μια άριστη καλλιτεχνική δημιουργία... και τότε οδήγησε το Δημοτικό Συμβούλιο στην απόφαση ανέγερσης θεάτρου στο κέντρο της πόλης. Η κατασκευή του θεάτρου ολοκληρώθηκε σε δύο χρόνια (1862 – 1864) σε σχέδια του δημοτικού αρχιτέκτονα Πιέρο Σαμπό. Στην σχεδίασή του διακρίνονται πρότυπα από τέσσερα ιταλικά θέατρα: Τη Σκάλα του Μιλάνου (1776), το θέατρο “San Carlo” της Νάπολης (1816) κ.α. Εγκαινιάστηκε με ιδιαίτερη επισημότητα και στις 20 Απριλίου 1864, παρουσία του εμπνευστή του, Μικέ Σαλβάγου, με την όπερα “Rigoletto” του Verdi, και την “Traviata”. Το θέατρο γνώρισε χρόνια χρυσής ακμής ακολουθώντας τη μοναδική πορεία και ευημερία της Ερμούπολης φιλοξενώντας στη σκηνή του, διακεκριμένους καλλιτέχνες και μεγάλους θιάσους από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Συνέχισε να προσελκύει το καλλιτεχνικό ενδιαφέρον γνωστών θιάσων ακόμα και όταν είχε αρχίσει να γίνεται αισθητή η οικονομική παρακμή της πόλης, από τις αρχές του 20ου αιώνα ως το μεσοπόλεμο. Στη διάρκεια της κατοχής το θέατρο χρησιμοποιήθηκε από την Ιταλική και κατόπιν την γερμανική φρουρά για κινηματογραφικές προβολές. Με την απελευθέρωση, συνέχισε να λειτουργεί ως κινηματογράφος, φιλοξενώντας σποραδικά και θεατρικές παραστάσεις. Τελευταία αναλαμπή του, το θεατρικό έργο “Σκιά” του Ντάριο Νικοντέμι με τη Μαρίκα Κοτοπούλη, στην τελευταία παράσταση της ζωής της (1953). Λίγο μετά, το θέατρο έκλεισε αφού κρίθηκε επικίνδυνο και ακατάλληλο να φιλοξενεί καλλιτέχνες και κοινό. Το 1970, ξεκίνησε μια πρώτη προσπάθεια ανακαίνισής του, που έμεινε ημιτελής λόγω έλλειψης πόρων, ενώ προκάλεσε μεγάλη αλλοίωση στο εσωτερικό του.

Η αποκατάσταση του θεάτρου

Φρόντισαν να αποκατασταθεί στην αρχική του μορφή και αποτέλεσε για χρόνια πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας και των πολιτιστικών συλλόγων. Ξεκίνησε τη δεκαετία του ΄90, βασισμένη σε σχέδια ομάδας αρχιτεκτόνων με επικεφαλής τον Πέτρο Δ. Πικιώτη, που χρηματοδοτήθηκε από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Υπουργείου Πολιτισμού, και ολοκληρώθηκε το 2000, οπότε και εγκαινιάστηκε στις 17 Ιουλίου από τον τότε αξιόλογο Δήμαρχο Γιάννη Δεκαβάλλα. Οι εξαιρετικές οροφογραφίες που το κοσμούν είναι έργο του ζωγράφου Δημήτρη Φόρτσα. Αργότερα το θέατρο άρχισε να φιλοξενεί σε όλη τη διάρκεια του χρόνου θεατρικές παραστάσεις, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, καθώς και διεθνή φεστιβάλ, μεταξύ άλλων, ιδιαίτερα όπερας και μουσικής. Στον τρίτο όροφο μια μικρή έκθεση “αναμνήσεων” με αφίσες, αντικείμενα και φωτογραφίες από τη μακρά ιστορία του, υποδέχεται τους επισκέπτες του. Το 2014, το θέατρο “Απόλλων” συμπλήρωσε 150 χρόνια ζωής. (Την φετινή χρονιά συμπληρώνει 160 χρόνια ζωής)! Περνώντας και φέτος σε μια νέα εποχή ανάπτυξης, το Θέατρο φιλοξενεί καλλιτεχνικές δημιουργίες και θαυμάζεται από τους επισκέπτες, όχι μόνο του νησιού μας... αλλά και τους ξένους!