Η αγροτική Σύρος

Στη ζωή και κυρίως στην αγροτική δραστηριότητα των κατοίκων της Σύρου είναι αφιερωμένο το 15ο τεύχος της έκδοσης των “Συριανών Γραμμάτων”, που κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία, με τη “σφραγίδα” του Δημήτρη Βαρθαλίτη.

Η εξαμηνιαία έκδοση με τίτλο "Αφιέρωμα: Αγροτική Σύρος", είναι μία συγκέντρωση πληροφοριών για την αγροκτηνοτροφική παραγωγή και τους φορολογικούς μηχανισμούς στη Σύρα του 18ου αιώνα, για την κατοίκηση της Συριανής υπαίθρου και τη λαϊκή αγροτική αρχιτεκτονική, για τα ξερολιθικά της κτίσματα, την παραδοσιακή της μελισσοκομία, τους τρόπους καλλιέργειας των πρώιμων λαχανικών στα τέλη του 19ου αιώνα, τους μύλους, την εξέλιξη του μαγκανοπήγαδου, αλλά και για τα σχέδια από τον υλικό βίο της Σύρου του Αυγουστίνου Παλαιολόγου 1923-2000.

Στο συγκεκριμένο τεύχος, γίνεται επίσης αναφορά στην ακούσια, όπως αναφέρεται συμβολή του Μάρκου Βαμβακάρη, στην ετυμολογία του τοπωνυμίου Σύρος/Σύρα.

Παράλληλα, ο αναγνώστης που θα το προμηθευτεί, μπορεί να πάρει στοιχεία για τη συμβολή της γεωργικής και ζωικής παραγωγής στην αγροτική οικονομία της Σύρου από αρχαιοτάτων χρόνων, για τις ψαράδικες μνήμες ως ψηφίδες πολιτισμού, για τα ιστορικά στοιχεία περιοχών, όπως του Επισκοπείου και της Ποσειδωνίας, για τα χωριά της Σύρου, το Πλατύ Βουνί, τις παραδοσιακές συνταγές από τα χωριά και τέλος, μπορεί να ανατρέξει στα χοιροσφάγια, αλλά και στις αναφορές για τις βροχοπτώσεις, ως σημείο επαναφοράς για τους γεωργικούς σκοπούς στο νησί.

Η φωτογραφία του εξωφύλλου

Στη φωτογραφία του εξωφύλλου των Συριανών Γραμμάτων που μόλις κυκλοφόρησε, αποτυπώνονται με χαμογελαστά πρόσωπα αγρότες και αγρότισσες, αλλά και μικρά παιδιά, συγκεντρωμένοι γύρω από ένα πηγάδι σε ώρα ξεκούρασης, μετά από τις επίμονες εργασίες στην σκληροτράχηλη γης της Σύρου, στην περιοχή Πλατύ Βουνί το 1939.

“Από την εποχή της ομηρικής Συρίης με τα πολλά κριθάρια, τα πλούσια βοσκοτόπια, τα δυνατά κρασιά και τα καρπερά δένδρα στις πρόσφατες ημέρες με τα πρώιμα λαχανικά, τα κηπαία, τα κολοκυθάκια, τις μελιτζάνες και τις γαλακτο-τυρομικές συνεταιριστικές εγκαταστάσεις, πίνακες και στατιστικές για τις βροχοπτώσεις, φορολογικοί μηχανισμοί και αγροτική παραγωγή, ανεμόμυλοι, και μυλωνάδες, πρόβατα, κατσίκια και αγελάδες, θεμωνιές, μιτάτα και μαντροκαθίσματα, μελίσσια και μελισσότοποι, ξερολιθιές και πεζούλες, κουζίνα και γραστονομία, αγροτικά ημερολόγια. Ο εποικισμός της Συριανής ενδοχώρας και η δημιουργία των χωριών του νησιού, ο διαρκής αγώνας και η αγωνία για νερό”, περιγράφεται στη σύνοψη του βιβλίου.

Όπως τονίζει με δηλώσεις του στην “Κοινή Γνώμη”, ο Δημήτρης Βαρθαλίτης, “με τους εκλεκτούς συνεργάτες του καθιερωμένου αυτού περιοδικού και βραβευμένου από το Υπουργείο Πολιτισμο, προσπαθήσαμε μέσα από αυτή την έκδοση των 496 σελίδων, να παρουσιάσουμε τον αγροτικό κόσμος της Σύρου, τις επινοήσεις και τα επιτεύγματά του, μέσα στην πολυκύμαντη μακραίωνη διαδρομή του. Ειδικά συγχαρητήρια και στον Κωνσταντίνο Καταγά για το δημιουργικό τη σελιδοποίηση και τη κοσμηματογράφηση του περιοδικού, καθώς και στην άριστη εκτύπωση και βιβλιοδεσία της Τυποκυκλαδικής”.

Τα περιεχόμενα του τεύχους

1. Ιωάννης Κ. Προμπονάς: Η ακούσια συμβολή του Μάρκου Βαμβκάρη στην ετυμολογία του τοπωνυμίου Σύρος/Σύρα

2. Κυριακή Χρυσού-Καρατζά: Σύρος: "Ο μικρός κήπος των Κυκλάδων"

3. Θωμάς Δρίκος : Αγροκτηνοτρογική παραγωγή και φορολογικοί μηχανισμοί στη Σύρα του 18ου αιώνα

4. Ιωάννης Καραχρήστος: Όψεις της αγροτικής οικονομίας και της καθημερινής ζωής στη Σύρο του 18ου αιώνα

5. Τάκης Γαλανόπουλος: Η κατοίκηση της Συριανής υπαίθρου και η λαϊκή αγροτική αρχιτεκτονική

6. Ιουλία Κ. Παπαευτυχίου: Τα ξερολιθικά κτίσματα της Σύρου, παρελθόν, παρόν και μέλλον

7. Αντώνης Ι. Τάντουλος: Οι τρόποι καλλιέργειας των πρώιμων λαχανικών στη Σύρα στα τέλη του 19ου αιώνα

8. Γιώργος Μαυροφρύδης: Η παραδοσιακή μελισσοκομία της Σύρου

9. Γιώργος Σπέης: Τι ενδιαφέρον μπορεί να έχει μια αγροτική αποθήκη;

10. Γιώργος Σπέης: Σχέδια από τον υλικό βίο της Σύρου του Αυγουστίνου Παλαιολόγου (1923-2000)

11. Γιώργος Σπέης: Μιλώντας για μύλους στη Σύρο

12. Γιώργος Σπέης: Η εξέλιξη του μαγγανοπήγαδου στη Σύρο

13. Αχιλλέας Δημητρόπουλος: Ψαράδικες μνήμες, Ψηφίδες πολιτισμού

14. Ελπίδα Πρίντεζη - Καμπέλη: Η συμβολή της γεωργικής και ζωικής παραγωγής στην αγροτική οικονομία της Σύρου, από αρχαιοτάτων χρόνων

15. Μιχαήλ Μ. Ρούσσος: Ιστορικά σημειώματα για το Πισκοπειό

16. Μιχαήλ Μ. Ρούσσος: Ιστορικά σημειώματα για την Ποσειδωνία

17. Μιχαήλ Μ. Ρούσσος: Τα χωριά της Σύρου

18. Ελπιδοφόρος Καρβώνης: Πλατύ Βουνί

19. Αλέξανδρος Αθανασίου και Μαρίτα Στεφάνου: Παραδοσιακές συνταγές στα χωριά της Σύρου

20. Ελπίδα Μ. Μαμβακάρη: Χοιροσφάγια

21. Δημήτρης β. Βαρθαλίτης: Οι Βαμβακάρηδες του Αγρού

22. Νικόλαος Αγγ. Δρης: Εκτίμηση ακραίων βροχοπτώσεων και περιόδων επαναφοράς για γεωργικούς σκοπούς στη Σύρο

23. Δημήτρης Β. Βαρθαλίτης: Α'. Αναφορά για τις βροχοπτώσεις στη Σύρο

24. Δημήτρης Β. Βαρθαλίτης: Β'. Αγροτικά