Ψηφιακή αναπαράσταση της ξυλοναυπηγικής παράδοσης

Μία μοναδική έκθεση με τρισδιάστατες ψηφιακές αναπαραστάσεις με τη χρήση εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας, τρισδιάστατα φυσικά ομοιώματα σκαφών του 18ου και 19ου αιώνα, σχέδια, φωτογραφίες και τεχνικές περιγραφές της ξυλοναυπηγικής παράδοσης, φιλοξενείται στους χώρους του Βιομηχανικού Μουσείου της Ερμούπολης.

Ο λόγος για την έκθεση με τίτλο "Από τον αϊνά στην πλώρη: Ιστιοφόρα του 18ου και 19ου αιώνα", τα εγκαίνια της οποίας πραγματοποιήθηκαν την περασμένη Παρασκευή το βράδυ, παρουσία του δημάρχου Σύρου - Ερμούπολης, Αλέξη Αθανασίου, της αντιδημάρχου Πολιτισμού, Θωμαής Μενδρινού, εκπροσώπων του Πανεπιστημίου Αιγαίου και πλήθους κόσμου.

Τα στοιχεία της έκθεσης

Ιστορικά στοιχεία για την ιστιοφόρο ναυτιλία των Ελλήνων κατά το 18ο και 19ο αι.,

πληροφορίες για τα πλέον αντιπροσωπευτικά ιστιοφόρα πλοία, με αφετηρία τα τρία πλοία για τα οποία δημιουργήθηκε τρισδιάστατη απεικόνιση, πληροφορίες για τη ζωή στο πλοίο, τα ταξίδια, τα μεγάλα λιμάνια της εποχής, την ξυλοναυπηγική. φιλοξενούνται από το βράδυ της Παρασκευής στο χώρο του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης.

Πρόκειται για την έκθεση "Από τον αϊνά στην πλώρη: Ιστιοφόρα του 18ου και 19ου αιώνα", που παρουσιάζει το σύνολο της ξυλοναυπηγικής παράδοσης της Σύρου, αλλά και πολλών περιοχών της Ελλάδας.

Εκτός από τα ιστορικά στοιχεία, θα πρέπει να σημειωθεί το κοινό που επισκέπτεται τους χώρους της, έχει τη δυνατότητα εικονικής επίσκεψης σε ιστιοφόρο του 19ου αιώνα, με εφαρμογή διαδραστικών μεθόδων, που προσφέρουν στους επισκέπτες βιωματική πολιτισμική εμπειρία με την χρήση εικονικής πραγματικότητας (VR) και διεύρυνση των γνώσεων τους με την χρήση πρόσθετων πληροφοριών και εικόνων επαυξημένης πραγματικότητας (AR).

Παράλληλα, στον χώρο της έκθεσης, υπάρχουν και οπτικά ντοκουμέντα μέσα από τα οποία αναδεικνύεται ο τρόπος κατασκευής και «αρματώματος» των ιστιοφόρων καραβιών του 19ου αιώνα μέσα από την διαδικασία του μοντελισμού, οι επισκέπτες μπορούν, μέσα από εικονικό διαδραστικό παιχνίδι, να σχεδιάσουν και να "σκαρώσουν" το δικό τους καράβι.

Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στον δεύτερο όροφο του Μουσείου έως και τις 15 Οκτωβρίου, είναι καρπός του ερευνητικού προγράμματος "Virtual Historic Sailing Ships" που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΜΣ-ΙΤΕ) σε συνεργασία με το Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, το Λαογραφικό & Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας - Θράκης και την εταιρεία TETRAGON ΑΕ, με χρηματοδότηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ 2014-2020).

"Αρχίζει το ταξίδι της από την ιστορική Ερμούπολη"

Στα εγκαίνια της έκθεσης παρέστη ο δήμαρχος Σύρου - Ερμούπολης, Αλέξης Αθανασίου, ο οποίος κατά τη διάρκεια του σύντομου χαιρετισμού του, έκανε λόγο για μία σημαντική παρουσίαση της

τεχνογνωσίας της ξυλοναυπηγικής παράδοσης και της άρτιας ναυτικής τεχνολογίας των ελληνικών ιστιοφόρων με τη βοήθεια σύγχρονων ψηφιακών μέσων και διαδραστικών εφαρμογών.

"Αισθανόμαστε μεγάλη υπερηφάνεια και τιμή που η έκθεση "Από τον αϊνά στην πλώρη" αρχίζει το ταξίδι της στο Βιομηχανικό μας Μουσείο και την ιστορική μας Ερμούπολη, την πόλη – έμβλημα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους με τη σπουδαία ναυτική παράδοση και την ακμαία οικονομική, εμπορική, κοινωνική και πνευματική δραστηριότητα, η οποία αποτέλεσε την αφετηρία για την ανάπτυξη ολόκληρης της Ελλάδας. Η έκθεση διακρίνεται όχι μόνο για την ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη θεματολογία της, αλλά και για το σύγχρονο και λειτουργικό εκθεσιακό περιβάλλον, όπου συνδυάζονται αρμονικά η επιστημονική έρευνα και γνώση, οι ψηφιακές τεχνολογίες, τα οπτικοακουστικά μέσα, ο αρχιτεκτονικός και γραφιστικός σχεδιασμός. Παράλληλα, έχει την ιδιαιτερότητα να φιλοξενεί ένα εργαστήρι ανοικτής θέασης για τον ναυτικό μοντελισμό.

Μάλιστα, αυτό το ευέλικτο εκθεσιακό περιβάλλον θα διευκολύνει μελλοντικά την περιοδεία των εκθεμάτων σε διάφορες περιοχές της χώρας μας και του εξωτερικού, προκειμένου να έρθει σε επαφή με την ελληνική ναυτική κληρονομιά ένα ευρύτερο κοινό", σημείωσε χαρακτηριστικά.

Ο κ. Αθανασίου, συγχαίροντας όλους όσους συνεργάστηκαν για αυτή την έκθεση, υπογράμμισε ότι τόσο η Δημοτική Αρχή, όσο και το τμήμα Πολιτισμού του Δήμου, προσανατολίζονται, όπως είπε, σταθερά στην προστασία και ανάδειξη του πολιτισμικού αποθέματος και ιδίως της βιομηχανικής κληρονομιάς. "Στο πλαίσιο αυτό, θα συνεχίσουμε να επιδιώκουμε και να στηρίζουμε έμπρακτα συνέργειες, όπως η σημερινή, που προάγουν τον πολιτισμό και την πλούσια ιστορία του νησιού μας, αναδεικνύοντας την σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό", δήλωσε, κλείνοντας την τοποθέτησή του.

"Τεράστιος ο ρόλος της Σύρου στην ανάπτυξη της ξυλοναυπηγικής τέχνης"

Κατά τη διάρκεια των εγκαινίων τοποθετήθηκε και η αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Θωμαή Μενδρινού, η οποία έκανε μία μεγάλη αναφορά στο ρόλο που διαδραμάτισε η Σύρος στην ανάπτυξη της ξυλοναυπηγικής τέχνης, εστιαζόμενη στις πρώτες εγκαταστάσεις ξυλοναυπηγικών εργασιών το 1826 στην Ερμούπολη.

"Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι, ανάμεσα στις τόσες πρωτιές της Σύρου, δεν γίνεται πάντοτε αντιληπτός στις πραγματικές του διαστάσεις ο τεράστιος ρόλος που έχει διαδραματίσει αυτός ο τόπος στην ανάπτυξη της ξυλοναυπηγικής τέχνης. Στη Σύρο, ειδικότερα, η ξυλοναυπηγική τέχνη αναπτύσσεται ιδιαίτερα μετά το 1826 και με τις αφίξεις προσφύγων από τη Χίο και ορισμένα άλλα νησιά όπως τα Ψαρά, η Κάσος και η Κρήτη, όπου υπήρχε ήδη η συγκεκριμένη τεχνογνωσία.

Μεταπολεμικά συνεχίζεται η ξυλοναυπηγική δραστηριότητα της Σύρου, αν και όχι με τον ίδιο ρυθμό παραγωγής, ούτε και χωρητικότητας των παραγομένων σκαφών. Ορισμένοι από τους διαπρέψαντες ναυπηγούς ήταν ο Μιχαήλος Μαυρίκος και οι γιοί του Γιώργος, Κωνσταντής, Άρης, Νηρέας και Δημήτριος, ο Ελευθέριος Ωρολογάς, ο Εμμανουήλ Ζουλουφός, ο Ιωάννης Ζώρζος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης Τζώρτζης, ο Τζαννής και ο Λουκάς Μπουγιούκας". Σήμερα στον κλάδο της ναυπηγικής δραστηριοποιούνται στη Σύρο λιγότεροι από δέκα εξειδικευμένοι ναυπηγοί, οι οποίοι απασχολούν και αρκετούς άλλους τεχνίτες. Πρόκειται για τους Μαυρίκο Μιχαήλ, απόγονο της διακεκριμένης οικογένειας Μαυρίκου, Ξαγοράρη Σπύρο, Καραμολέγκο Νικόλαο και την κόρη του Γεωργία, Βλάμη Αθανάσιο, Πολυδούλη Δημήτριο και τον γιό του Κυριάκο, Ζώρζο Νικόλαο και Εμμανουήλ, ο οποίος δραστηριοποιείται και στην κατασκευή μοντέλων ξύλινων παραδοσιακών σκαφών", ανέφερε η αντιδήμαρχος Πολιτισμού.

Κλείνοντας, η κα. Μενδρινού υποστήριξε ότι στο αμέσως επόμενο διάστημα, θα γίνει ξεχωριστή πρόσκληση και ξενάγηση από τον Δήμο στους τελευταίους καραβομαραγκούς που δρουν στο νησί, υπογραμμίζοντας ότι στο πλαίσιο της συγκεκριμένης έκθεσης, θα πραγματοποιηθεί και ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα στους μαθητές των σχολείων.

"Η Ελληνική ιστιοφόρο ναυτιλία του 18ου και 19ου αιώνα"

Τέλος στην εκδήλωση τοποθετήθηκε και ο αν. καθηγητής Τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Σύρο, Σπύρος Βοσινάκης.

Αναφερόμενος στην έκθεση, σημείωσε, μεταξύ άλλων, ότι αυτή αποτελεί ένα τελικό προϊόν, μίας ομαδικής δουλειάς που επιτέλεσαν καθηγητές, υποψήφιοι διδάκτορες, εργαστηριακοί συνεργάτες, ακόμα και φοιτητές του Πανεπιστημίου, ευχόμενος να αποτελέσει ένα μικρό "λιθαράκι", όπως υποστήριξε.

"Η έκθεσή μας λοιπόν, όπως λέει και το όνομά της, έχει ως αντικείμενο την ελληνική ιστιοφόρο ναυτιλία του 18ου και 19ου αιώνα. Σε αυτήν θα βρείτε πλούσιες πληροφορίες για την ιστορία των ελληνικών ιστιοφόρων, τις εμπορικές διαδρομές τους, τα μεγάλα λιμάνια, τους τόπους ναυπήγησης τους και τον ρόλο τους στην επανάσταση. Θα βρείτε ακόμη στοιχεία για τα είδη των ιστιοφόρων, την περίπλοκη διαδικασία κατασκευής τους και τον ακόμα πιο περίπλοκο τρόπο χειρισμού τους, και θα βαδίσετε εικονικά σε μια ψηφιακή ανακατασκευή ενός τύπου ιστιοφόρου, του "μπρικιού"", υπογράμμισε χαρακτηριστικά.

Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο κ. Βοσινάκης αναφέρθηκε στο ρόλο που επιτέλεσε η Σύρος στην ξυλοναυπηγική παράδοση, υπογραμμίζοντας ότι "είμαστε ένα νησί που η ξυλοναυπηγική τέχνη επιβιώνει και στις μέρες μας, με ταρσανάδες και καραβομαραγκούς, με ενθουσιώδεις μοντελιστές, με λάτρεις γενικότερα των καραβιών και της θάλασσας. Και βεβαίως η Σύρος έχει αφήσει το δικό της αποτύπωμα στην ιστορία της Ελληνικής ναυτιλίας. Είμαι σίγουρος ότι το γνωρίζετε ήδη αυτό, αλλά θα το επιβεβαιώσετε βλέποντας το νησί μας να αναφέρεται σε διάφορα σημεία της έκθεσης". Κλείνοντας, τόνισε ότι το Πανεπιστήμιο έχει προγραμματίσει και επιπλέον δράσεις, όπως η έκθεση να ενταχθεί στην "Βραδιά Ερευνητή", η ένταξή της σε παράλληλη δράση του Animasyros, καθώς και οι ενεργές επισκέψεις σχολείων, καθώς, όπως είπε, έχει δημιουργηθεί στο πλαίσιο του έργου ένα ειδικό μουσειοπαιδαγωγικό πρόγραμμα που παρουσιάζει την έκθεση με πιο διασκεδαστικό και φιλικό προς τα νέα παιδιά τρόπο.