Το Χριστουγεννιάτικο δένδρο ή το καράβι;

Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο συμβολίζει την καινούργια ζωή, την ελπίδα και την παρηγοριά μέσα στην παγωνιά του χειμώνα. Πολλά χρόνια πριν έγινε μια ολόκληρη κίνηση από ομάδες ανθρώπων (περίπου γύρω στο 2002) και ζητούσαν να καταργηθεί το πραγματικό Χριστουγεννιάτικο δένδρο γιατί, όπως είπαν και δεν ήταν ελληνικό έθιμο και καταστρέφονταν τα περισσότερα δένδρα. Οι οικολόγοι, εκείνης της εποχής έλεγαν: “...να μη στολίζουμε χριστουγεννιάτικο δένδρο, αλλά να στολίζουμε με φώτα και άλλα στολίδια, ένα καράβι, μια και είμαστε ναυτική χώρα. Σωστό βέβαια και λογικό ήταν (όπως έλεγαν), να μην καταστρέφουμε τα δάση μας, κόβοντας κάθε χρόνο χιλιάδες έλατα και απλά δένδρα των νησιών. Θα τα στολίσουμε για λίγες μέρες κι ύστερα θα πεταχτούν άχρηστα στα σκουπίδια... τα καημένα. Μπορούμε όμως, (είχαν πει) να αγοράσουμε ένα ψεύτικο δένδρο. Μπορούμε να στολίσουμε με μπάλες ένα ή και άλλα ξερά κλαδιά ή να γίνουν από ξύλο (κομμάτια από κορμούς ή κλαδιά δένδρων). Υπάρχουν τρόποι να στολίσουμε το σπίτι μας χριστουγεννιάτικο χωρίς να καταστρέφονται τα θαυμάσια δένδρα, ακόμη και τα κλαδιά από τους λιγοστούς θάμνους που έχουν τα νησιά μας.

Αξίζει να μάθουμε μια αλήθεια!

Είναι ή δεν είναι ελληνικό – χριστιανικό έθιμο το ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΔΕΝΔΡΟ; Ήρθε από τη βόρεια Ευρώπη; Από που ξεκίνησε αυτή η συνήθεια; Ξεκίνησε, όπως είπαν όσοι γνώριζαν, από τα κάλαντα του Αγίου Βασιλείου. Το Χριστουγεννιάτικο δένδρο συμβολίζει το ραβδί του αγίου Βασιλείου.

Το ραβδί του Άη – Βασίλη

Ο άγιος Βασίλειος που μας έρχεται από Καισαρεία (Ασία), σαν γνήσιος οδοιπόρος, φέρνει μαζί του και το ραβδί του, που είναι το σύμβολο της μακρινής οδοιπορίας του. Όταν όμως ο Άγιος σταματά για να μας χαιρετήσει ή να μας πει την “άλφα – Βήτα” ή να μας πληροφορήσει για την γέννηση του Χριστού, ακουμπά για να ξεκουραστεί πάνω στο ραβδί του (στο μπαστούνι του). Και τότε έγινε σπουδαίο θαύμα! Το κατάξερο ραβδί του Άγιου ξαφνικά πέταξε χλωρά κλωνάρια, βλαστούς και φύλλα. Στη βόρεια Ελλάδα δύο στίχοι από τα κάλαντα λένε:

“Πάνω στο ραβδί του ακούμπησε

να πει την ΑΛΦΑ – ΒΗΤΑ .

Και το ραβδί ήτανε ξερό,

χλωρούς βλαστούς επέτα”...

Και στις Κυκλάδες

Εδώ στα νησιά μας, πάλι το ίδιο συμβαίνει. Στα κάλαντα που ψάλλονται από τα παιδιά, υπάρχουν σχεδόν ίδια λόγια: “Βασίλη πόθεν έρχεσαι και πόθεν κατεβαίνεις; Κάτσε να φας, κάτσε να πιεις, κάτσε να τραγουδήσεις... Μα εγώ γράμματα μάθαινα, τραγούδια δεν ηξεύρω... Πάνω στο ραβδί του ακούμπησε, μα δε μας ετραγούδησε. Μα το ραβδί ξερό ήτανε, χλωρά βλαστάρια επέτα, κι απάνω στα βλαστάρια του και στα περικλωνάργια του πέρδικες κελαηδούσαν. Ένα χρυσό δένδρο συμβολίζει τον ίδιο τον Χριστό και την καινούργια ζωή που έφερε στον κόσμο. Οι στίχοι είναι:

“Κι εκεί που στάθηκε ο Χριστός χρυσό δένδρο φυτρώθη, κι εκεί παραστάθηκε χρυσό κυπαρισσάκι. Στη μέση είχε το Σταυρό, στην άκρη το Βαγγέλιο, και στα παρακλωνάρια του Αγγέλλοι Αρχαγγέλοι. Και κάτω στη ριζούλα του μια κρυσταλλένια βρύση, να κατεβαίνει η πέρδικα, να βρέχει τα φτερά της, να ραίνει τον αφέντη μας τον πολυχρονεμένο. Ο Καθηγητής Κωνσταντίνος Ρωμαίος γράφει: “από τους πιο πάνω στίχους γίνεται ολοφάνερο ότι η ιδέα του χριστουγεννιάτικου δένδρου ξεκινάει από τη χριστουγεννιάτικη Ελλάδα, ίσως από τη Βυζαντινή Ελλάδα. Και ίσως αυτό το έθιμα χάθηκε όταν η χώρα κατακτήθηκε από τους Τούρκους. Όταν η Ελλάδα ελευθερώθηκε, το χριστουγεννιάτικο δένδρο ξαναγύρισε στη χώρα. Το 1833, ο πρώτος βασιλιάς,ο Όθωνας, το έστησε για πρώτη φορά στην πλατεία του Ναυπλίου. Το πρώτο αυτό δένδρο ήταν έλατο! Οι Έλληνες το δέχθηκαν με αγάπη”. Αυτό το δένδρο συμβόλιζε την ευρωστία και τη διατήρηση του ελληνικού γένους μετά την τουρκική κατάκτηση. Όπως το έλατο κρατάει το έλατο τη φυλλωσιά του, έτσι και οι Έλληνες κράτησαν την ελληνικότητά τους σ’ όλους τους αιώνες.

Ο Κωνσταντίνος Ρωμαίος έγραφε:

“Αν θα φτιάξουμε ένα χριστουγεννιάτικο δένδρο, ιδίως από κυπαρίσσι (όπως λένε τα κάλαντα), και αν το στολίσουμε με χρυσά στολίδια, αστέρια, αγγελούδια, πουλιά και φώτα χρωματιστά, τότε θα έχουμε ένα αληθινό δένδρο που είναι πιστή αναπαράσταση από τα ελληνικά κάλαντα”. Το δένδρο είναι μια συνέχεια της χριστιανικής παράδοσης όπως μας δίδεται από τα κάλαντα. Τα παλιά χρόνια εδώ στα νησιά στόλιζαν ένα δένδρο με ένα αστέρι στην κορυφή, με κεριά.

Το καράβι

Το καράβι είναι ιδιαίτερα αγαπητό και υπαρκτό σ’ όλα τα νησιά και είναι τόσο πολύ αγαπητό. Το καράβι και η θάλασσα ενώνουν λαούς, διακινούν και μεταδίδουν ιδέες και πολιτισμούς. Δεν είναι δυνατόν όμως το καράβι να γίνει χριστουγεννιάτικο σύμβολο και να στολίζει τα σπίτια στις ορεινές πόλεις και στα χωριά. Οι Έλληνες του Πόντου στόλιζαν τα Χριστούγεννα ένα κλαδί ελιάς με ένα πρόσφορο. Ειρηνική συνύπαρξη των χριστιανών.