Σύρος η αρχόντισσα των Κυκλάδων από την αρχαιότητα έως σήμερα

“Σαν διαμάντι λάμπει στο κέντρο των Κυκλάδων η Σύρος”, έλεγαν άνθρωποι που την γνώριζαν, όταν την πλησίαζαν με καράβι. Φυσικά, εκείνη την πολύ παλαιά εποχή, όλοι οι άνθρωποι που την συναντούσαν πάντα ανέφεραν.... ή έγραφαν σε βιβλία ότι, αυτό το νησί...” Με την ιδιομορφία και την χάρη της συνθέτουν όχι μόνο τη φυσική καλλονή της, το ολόλαμπρο φως και την καταγάλανη θάλασσα, αλλά και μια μεγάλη παράδοση ευγένειας και λεπτότητας με ρίζες τοπικές. Στο νησί άλλωστε επιβίωσε το όνομα του Φερεκύδη, του δασκάλου του Πυθαγόρα, αλλά αυτή δεν είναι η μόνη του αξίωση στην ιστορία.” Εκείνα τα μεγαλόπρεπα μαρμάρινα μέγαρα – δημόσια ή ιδιωτικά που μέχρι σήμερα, δεσπόζουν στην πρωτεύουσα Ερμούπολη, μια από τις ωραίες πόλεις της Ελλάδος, οικονομικά και πνευματικά στον περασμένο αιώνα, είναι ενθύμια της παλαιάς περιόδου. Η εμπορική και ναυτική ακμή του νησιού έφθασε ως τις αρχές του αιώνα μας.

Οι πρώτοι κάτοικοι της Σύρου είναι Φοίνικες

Αυτούς αναφέρει η ιστορία ως πρώτους κατοίκους, αλλά όπως έγινε γνωστό αργότερα, η ζωή των κατοίκων είχε εμφανισθεί πολύ πρωτύτερα στο νησί. Ο Όμηρος πρώτος παραδίδει την πληροφορία ότι οι Φοίνικες έρχονταν συχνά με τα πλοία τους στη Σύρο. Μία παράδοση αναφέρει ότι ο αρχαίος Συριανός φιλόσοφος Φερεκύδης άκουσε από παλαιότερους του, ότι πολλά νομίσματα της Σύρου είχαν σύμβολο τον Φοίνικα. Ο Φερεκύδης (όπως ανέφεραν οι ειδικοί), διάβασε, φαίνεται, φοινικικά βιβλία και έμαθε πάρα πολλά για τη θρησκεία της εποχής, τα μυστήρια και τις παραδόσεις των Φοινίκων. Όπως γράφτηκε, οι ίδιοι οι Φοίνικες έφεραν τη θρησκεία τους στη Σύρο. Γενικά από τα κείμενα, αναφέρεται ότι οι Φοίνικες όχι μόνο ήταν οι πρώτοι κάτοικοι της Σύρου, αλλά πολλές φορές από την ηρωική εποχή ως τα ιστορικά χρόνια έρχονταν σαν έμποροι ή παρέμεναν σαν μόνιμοι κάτοικοι σ’ αυτό το νησί. Το όνομα Συρίη που παραδίδει ο Όμηρος στην Οδύσσεια του (αν φυσικά, έχει αποδοθεί σωστά στη νήσο Σύρο) είναι ενδεικτικό, της καταγωγής των πρώτων κατοίκων του νησιού. Αυτό το όνομα, (όπως ανέφερε ένας ειδικός που έψαχνε) κατά πάσαν πιθανότητα, πρέπει να προήλθε από τις φοινικικές λέξεις “Ουσύρα” και “Ουσούρα”. Η πρώτη σημαίνει πλούσια και η δεύτερη σημαίνει ευτυχής. Άλλοι ειδικοί που ασχολήθηκαν ανέφεραν τους τύπους: Συρίη, Σύρος και Σύρα από τις λέξεις Σούρ και Σύρ, που αυτά σημαίνουν: βράχος, κάστρο, ίσως και ογκόλιθος. Όσον αφορά την κατοίκηση της Σύρου από τους Φοίνικες, φυσικά ο κάθε άνθρωπος που έχει διαβάσει το ιστορικό του νησιού μπορεί να δεχθεί και να πιστέψει ότι οι Φοίνικες, που ήταν αρκετοί, ήρθαν στην Σύρο με ιδιαίτερη φροντίδα. Ο Φοίνικας ήταν ελεύθερος και είχε άριστη θέση στο λιμάνι.

Οι Ίωνες

Τους θαλασσοπόρους Φοίνικες διαδέχθηκαν στη Σύρο όσοι είχαν βρεθεί στο νησί και αργότερα τους διαδέχθηκαν οι Ίωνες. Ένας από τους πρώτους βασιλείς του νησιού, ήταν ο Κτήσιος Ορμενίδης, που αναφέρεται μάλιστα και από το Όμηρο. Τον 6ο π.Χ. αιώνα η Σύρος βρίσκεται σε ακμή. Η μορφή που παρουσιάζεται εντυπωσιακά αυτή την εποχή, είναι ο Φερεκύδης. Ο Φερεκύδης γεννήθηκε γύρω στα 600 π.Χ. και, όπως αναφέρουν πέθανε, πιθανώς το 545 ή 540 π.Χ. θεωρείται από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της αρχαιότητας. Είχε άριστους δασκάλους ως μαθητής και αργότερα έγινε ο θαυμάσιος δάσκαλος του Πυθαγόρα. Δύο σπήλαια βρίσκονται στο νησί μας. Το ένα βορειοανατολικά, που μέχρι σήμερα λέγεται, σπήλαιο του Φερεκύδη (πίσω από την Ερμούπολη). Το δεύτερο βρίσκεται στη θέση Αληθινή, μεταξύ Ερμουπόλεως και Άνω Σύρου. Αυτά βέβαια αποδίδονται στον φιλόσοφο που με ειδικότητα ασχολήθηκε για την ιστορία, την αρχαία και την σύγχρονη της Σύρου.

Οι Ρωμαίοι

Στις εποχές που ακολουθούσαν οι διάφοροι τα ρωμαϊκά χρόνια, η Σύρος σαν σύμμαχος ακολούθησε την τύχη των Αθηνών. Επί Μεγάλου Αλεξάνδρου φαίνεται ότι το νησί απολάμβανε σχετική ελευθερία. Από το 300 π.Χ. υπάρχουν τα πρώτα γνωστά νομίσματα της Σύρου. Η Σύρος είχε κόψει νομίσματα πολύ πριν από αυτή την εποχή. Λίγα χρόνια αργότερα έφθασαν στις Κυκλάδες και οι Ρωμαίοι. Τους ήταν άγνωστη η περιοχή των Κυκλάδων. Δεν είχαν γνωρίσει ποτέ τα νησιά. Πλησίασαν, τα γνώρισαν και ενθουσιάστηκαν. Δεν είναι γνωστό αν η Σύρος επί Ρωμαίων απολάμβανε ιδιαίτερη σχέση ή καλή διάθεση στους άλλους ανθρώπους. Μετά, αργότερα οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες έδειξαν ενδιαφέρον για τη Σύρο. Αυτό όμως δεν είναι μια ιδιαίτερή προτίμηση γιατί παρατηρείται σχεδόν σε όλα τα νησιά. Παρά το γεγονός ότι η Σύρος φέρθηκε με εκτίμηση στους Αθηναίους διατηρούσε την αυτονομία της. Η Σύρος είχε τη Βουλή της που ήταν του ίδιου τύπου με τη βουλή των Αθηναίων. Η σχέση του πολιτεύματος των Συρίων και των Αθηναίων είχε φανεί λογική για έναν άλλο λόγο. Οι Αθηναίοι και οι Σύριοι είχαν φυλετική συγγένεια. Μέχρι και τον 3ο – πιθανώς και τον 4ο μ. Χ. Αιώνα η Σύρος βρισκόταν σε σχετική ακμή.