Το μεγαλείο της σύγχρονης τέχνης

250 σύγχρονα εικαστικά έργα έντυπης τέχνης, comics, video, animation και καλλιτεχνικών βιβλίων παρουσιάζονται στην Πινακοθήκη Κυκλάδων με την υπογραφή του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Η έκθεση «Βουτιά στον Ψηφιακό Πολιτισμό» με την οποία ολοκληρώνεται ο κύκλος των εικαστικών εκθέσεων στον ανακαινισμένο χώρο της Πινακοθήκης, αποτελεί το αποτέλεσμα της αγαστής συνεργασίας τεσσάρων Πανεπιστημιακών Τμημάτων.

Συνεργασία τεσσάρων πανεπιστημιακών τμημάτων

Για δύο διαδοχικές χρονιές, το 2014 και το 2015, το Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημιακού Αιγαίου, το Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, το Τμήμα Εικαστικών Τεχνών της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, διοργάνωσαν εντατικά workshop σε δύο κύκλους ως μέρος του Προγράμματος Επικαιροποίησης Γνώσεων Αποφοίτων (ΠΕΤΑ) ΑΕΙ, θεματική ενότητα: Πολιτισμός.

Τα workshop πραγματοποιήθηκαν στη Σύρο, την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τη Μυτιλήνη με αντικείμενο την Επικαιροποίηση των γνώσεων αποφοίτων Καλών και Εφαρμοσμένων Τεχνών για την εφαρμογή και εμπέδωση σύγχρονων προσεγγίσεων μορφών Τέχνης καθώς και την ανάπτυξη ειδικών τεχνολογικών δεξιοτήτων δημιουργικής σχεδίασης με γνώμονα τον Ψηφιακό Πολιτισμό.

Στο Πρόγραμμα αυτό κάθε πανεπιστημιακό Τμήμα προσέφερε την ιδιαίτερη, διαφορετική οπτική του στο ζητούμενο της κοινής και συμπληρωματικής διεύρυνσης της σύγχρονης εικαστικής αντίληψης.

Σύγχρονες προσεγγίσεις και ανάπτυξη τεχνολογικών δεξιοτήτων

Όπως υπογραμμίζει η Επίκουρη καθηγήτρια στο Σχέδιο – Χρώμα – Έντυπη Τέχνη, υπεύθυνη του έργου ΠΕΓΑ και του προγράμματος ΠΕΓΑ Σύρου, Φλωρεντία Οικονομίδου, στόχος ήταν η θεωρητική και πρακτική ενημέρωση των αποφοίτων για τις αλλαγές που διαμόρφωσαν κατά την τελευταία δεκαετία τομείς των Καλών των Εφαρμοσμένων Τεχνών, καθώς και τον σχεδιασμό και τη δημιουργία καλλιτεχνικών βιβλίων στην ψηφιακή εποχή. Ο δεύτερος και συμπληρωματικός στόχος ήταν η ιστορική και η αισθητική προσέγγιση των εξελίξεων στα Νέα Μέσα.

Το Πρόγραμμα πήρε συγκεκριμένη μορφή με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε Τμήματος, μετά από συνεργασία και συνεκτίμηση των καθηγητών, οι οποίοι με τις πολυεπίπεδες γνώσεις τους έδωσαν πνοή στο σχεδιασμό και τη διοργάνωσή του.

Οι υπεύθυνοι καθηγητές

Από το Τμήμα Εικαστικών της ΑΣΚΤ συμμετείχαν η ομότιμη καθηγήτρια Λεώνη Βιδάλη και η Βίκυ Τσαλαματά, καθηγήτρια της Χαρακτικής, διευθύντρια του Β’ Εργαστηρίου Χαρακτικής και του Τομέα Χαρακτικής. Από το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΑΠΘ έλαβαν μέρος οι: Ξενής Σαχίνης, καθηγητής Χαρακτικής – κοσμήτορας, Μανόλης Γιανναδάκης, καθηγητής Χαρακτικής, Γιώργος Κατσάγγελος, καθηγητής φωτογραφίας, Στέλιος Ντεξής, λέκτορας στον τομέα Ψηφιακός Σχεδιασμός και Ψηφιακά Μέσα. Το δυναμικό των καθηγητών συμπλήρωσαν η αναπληρώτρια καθηγήτρια Εύη Σαμπανίκου από το Τμήμα Πολιτιστικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, η Φλωρεντία Οικονομίδου, η εικαστικός και καθηγήτρια Έλσα Χαραλάμπους και τέλος, ο λέκτορας στην Πληροφορική Κινηματογραφία, Παναγιώτης Κυριακουλάκος.  

Με τη γνωστοποίηση του Προγράμματος, υπήρξε άμεση και ενθουσιώδης ανταπόκριση από πολλούς καλλιτέχνες, κάποιοι εκ των οποίων ήθελαν να ξεκινήσουν για πρώτη φορά έργα χρησιμοποιώντας σύγχρονη τεχνολογία και χωρίς να έχουν ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις και άλλοι ήθελαν να εμβαθύνουν στον τομέα αυτό.

Μεταξύ άλλων, η κ. Οικονομίδου εξηγεί ότι, η διαφορά στο επίπεδο γνώσης, σε συνδυασμό με τη μοναδική προσωπικότητα και τον τρόπο έκφρασης του καθενός λειτούργησαν θετικά ώστε να δημιουργηθεί ένα γόνιμο κλίμα συναδελφικότητας και αλληλεγγύης και να παραχθούν αξιόλογα έργα. Αναφερόμενη συγκεκριμένα στις ομάδες της Σύρου, επισημαίνει πως όλοι οι συμμετέχοντες δούλευαν μαζί ακούραστα από το πρωί μέχρι το βράδυ, η δε ορολογία των προγραμμάτων σχεδίασης, που γρήγορα εντάχθηκε στο καθημερινό τους λεξιλόγιο, υπηρετούσε θαυμάσια τις χιουμοριστικές διαθέσεις τους, ακόμα και τις πιο απίθανες ώρες.

Έντυπη τέχνη και animation

Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας την τελευταία δεκαετία έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε και συγχρόνως έχει επηρεάσει καταλυτικά τον χώρο της Τέχνης και των εφαρμογών της.

Η σχεδίαση με ηλεκτρονικό υπολογιστή, η χρήση ηλεκτρονικών εργαλείων και προγραμμάτων παραγωγής και επεξεργασίας της εικόνας και η παρουσίαση των έργων με Νέα Μέσα έχουν δώσει νέα μορφή στην καλλιτεχνική έκφραση. Ο σύγχρονος καλλιτέχνης έχει πλέον τη δυνατότητα να εκφράζεται με εκτεταμένη ποικιλία μέσων και για τον λόγο αυτό πρέπει να διαθέτει συνδυαστικές γνώσεις Τεχνολογίας και Τέχνης.

Το Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου με έδρα τη Σύρο, από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα δίνει διαρκώς έμφαση στις νέες τεχνολογίες και στις καινοτομίες που αυτές συνεπάγονται. Αυτό ακριβώς το μαθησιακό περιβάλλον επέδρασε καταλυτικά ώστε να οργανωθεί και στη συνέχεια να υλοποιηθεί το συγκεκριμένο Πρόγραμμα.

Στη Σύρο, το Πρόγραμμα και για τους δύο κύκλους (2014 και 2015) περιλάμβανε δύο workshop με ξεχωριστό και συμπληρωματικό αντικείμενο.

Σπίτι/Home

Οι καλλιτέχνες που συμμετείχαν στο Α’ Workshop δούλεψαν με θέμα το «Σπίτι/Home». Το ερμήνευσαν όπως ο καθένας το εκλάμβανε – αντιληπτικά, αισθητικά, εννοιολογικά ή φιλοσοφικά – και το απέδωσαν αντίστοιχα με τη δική τους εικαστική ματιά. Το συγκεκριμένο θέμα προσέφερε τη δυνατότητα να δημιουργηθούν έργα με διάφορες μεθόδους υλοποίησης: σκαναρίσματα, φωτογραφίσεις αντικειμένων, υλικών και υφών, σχέδιο με χρήση ηλεκτρονικής ταμπλέτας, συνδυαστικές μεθόδους παραδοσιακών και νέων μεθόδων χαρακτικής.

Έτσι, προέκυψαν αρχειακά εικαστικά τυπώματα εξαιρετικής ποιότητας, καθώς και μικρά video animation που είχαν στόχο την κινούμενη εικόνα.

Στο B’ Workshop της Σύρου, οι καλλιτέχνες εργάστηκαν πάνω στο ίδιο θέμα δίνοντας έμφαση στη σχεδίαση χαρακτήρων και δούλεψαν, χωρισμένοι σε ομάδες, σύντομες αφηγηματικές ταινίες κινουμένων σχεδίων με τεχνικές σκίτσου, πλαστελίνης και ηλεκτρονικού υπολογιστή. Τα έργα που παρουσιάζονται στις εκθέσεις είναι αποτέλεσμα αυτών των δύο workshop.

Η πρώτη ύλη

Όπως περιγράφει η λέκτορας στην Ιστορία της Τέχνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Ειρήνη Λεοντακιανάκου, το πρωτογενές υλικό που επιλέχθηκε ως βάση της δημιουργικής διαδικασίας ήταν εικαστικά έργα των ίδιων των δημιουργών: σχέδια, χαρακτικά, ακουαρέλες, ψηφιακές εικόνες, καθώς και εικαστικές αναφορές σε πολύ γνωστά έργα όπως «Η Δημιουργία του Κόσμου του Μιχαήλ Άγγελου και το «This is not a teacup», παράφραση του γνωστού έργου του Magritte). Ωστόσο, δεν έλειψαν οι αναφορές στον ελληνικό πολιτισμό, όπως το αρχαιοελληνικό γλυπτό κεφάλι του Απόλλωνα που μοιράζεται το άλλο του μισό με βυζαντινό ψηφιδωτό κεφάλι.

Χρησιμοποιήθηκαν επίσης εικόνες από το παρελθόν ή σύγχρονες των ίδιων των καλλιτεχνών, των οικείων τους ή και αντικειμένων, φωτογραφίες με ποικίλες πηγές έμπνευσης. Χαρακτηριστικό είναι το έργο «Η Αγία Φλωρεντία των τεχνών» με πρωταγωνίστρια την ψυχή της έκθεσης κ. Φλωρεντία Οικονομίδου.

Τέλος, οι συμμετέχοντες αξιοποίησαν αρχειακό υλικό προσωπικού χαρακτήρα (διαβατήρια, γράμματα, παιδικές ζωγραφιές, ιατρικές πλάκες και υπερηχογραφήματα, κεντήματα, μοτίβα από υφάσματα σπιτιού, δαντέλες κ.α) ή ιστορικά τεκμήρια μιας άλλης εποχής (λατινικά χειρόγραφα, αρχιτεκτονικές κατόψεις, ναυτικοί χάρτες κ.α).

“Σταθμοί» της έκθεσης

Η έκθεση «Βουτιά στον Ψηφιακό Πολιτισμό» έχει ταξιδέψει στο Αρχοντικό Γεωργιάδη - Δημοτική Πινακοθήκη Μυτιλήνης και στο Κέντρο Χαρακτικής «Ήλιος» της Θεσσαλονίκης. Στην Αθήνα παρουσιάστηκε από το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης στο Λουτρό των Αέρηδων. Πρόσφατα φιλοξενήθηκε οπό το Φεστιβάλ Τεχνών Κορώνης στο Μανιατάκειον Ιδρυμα – Αρχοντικό Ταρσούλη, ενώ τελευταίος «σταθμός» της είναι η Πινακοθήκη Κυκλάδων.

Η έκθεση λειτουργεί καθημερινά 10:00-14:00 και 18:30-21:30 (Κυριακή και Τετάρτη κλειστά) και θα διαρκέσει έως τις 19 Σεπτεμβρίου 2016.