«Το σχήμα της θάλασσας είναι το σχήμα της ζωής»

Η ταραχώδης, τρικυμιώδης και απειλητική πλευρά του υγρού στοιχείου αποτελεί τον «μανδύα» των Θαλάσσιων Τόπων της Μαρίας Κτιστοπούλου, που παρουσιάζονται στην Αίθουσα Τέχνης «Γιάννη & Ελένης Βάτη», στο πλαίσιο του προγράμματος «Σύρος – Πολιτισμός 2019».

Πολλαπλές όψεις της θάλασσας που μας μεταφέρουν μηνύματα καλλιτεχνικής και εσωτερικής ελευθερίας σηματοδοτούν την έναρξη ενός νέου διαλόγου ανάμεσα στο φιλότεχνο κοινό της πρωτεύουσας των Κυκλάδων και την καταξιωμένη εικαστικό.

Η πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεσή της με έργα που δημιουργήθηκαν από το 1985 μέχρι το 2011 φιλοξενήθηκε στην Πινακοθήκη Κυκλάδων, πριν από οχτώ χρόνια.

Η ίδια έχει πολλές φορές βυθιστεί στην απεραντοσύνη του θαλάσσιου τοπίου, έχει αφεθεί σε γαλάζιες περιπλανήσεις που πάντα εμπεριέχουν το στοιχείο της απρόσμενης ανακάλυψης. Μια σταγόνα, ένα κύμα, που σμίγει με τη θαλασσινή αύρα, ένα ράπισμα νερού πάνω στα βράχια, είναι αρκετά για να πυροδοτήσουν την έμπνευση της.

«Μία θάλασσα απειλητική έχει να μου δώσει σχήματα και δυνάμεις»

Η μελέτη και η απόδοση των θαλασσινών τόπων ξεκίνησε το 2015 και τροφοδοτείται από την ανάγκη να εκφραστεί συμβολικά η υπαρξιακή σύγκρουση της ζωής με το θάνατο.

Όπως δηλώνει στην «Κοινή Γνώμη», η θάλασσα αποτελεί για την ίδια πρόκληση. «Ο καθοριστικός ρόλος της στη ζωή, η ταύτισή της γέννας και της μοίρας με το θαλασσινό στοιχείο με προκαλούν σε διάλογο, γιατί τρέφω θαυμασμό για τη θάλασσα. Μου γεννήθηκε η επιθυμία να αναφερθώ στην απειλητική της πλευρά και στο ελκυστικά επικίνδυνο και σαγηνευτικό κάλεσμά της. Δεν μπορώ να μην αναγνωρίσω την αδιαμφισβήτητη υπεροχή της, την παντοδυναμία της, την πάλη των θαλασσινών με τα φουρτουνιασμένα κύματα και την προσπάθειά τους να καθυποτάξουν την ανυπακοή του υγρού στοιχείου. Αυτό είναι μια πολύ δυναμική πράξη, ενώ μια θάλασσα ήπια, γαλήνια δεν έχει να μου πει τίποτα παραπάνω. Μία θάλασσα απειλητική έχει να μου δώσει σχήματα, δυνάμεις, τη γραμμή της ζωής που είναι μία μέρα πάνω, μία μέρα κάτω. Το σχήμα της θάλασσας είναι το σχήμα της ζωής», αναφέρει χαρακτηριστικά.

«Μου αρέσει να διαφοροποιούμαι»

Εδώ και είκοσι χρόνια, η Μαρία Κτιστοπούλου έχει ένα σπίτι δίπλα στη θάλασσα. Πάνω σε αυτό στηρίχτηκε για να κάνει τη νέα της δουλειά. Την επηρέασε, την ενέπνευσε. «Η θέα των κυμάτων που σκάνε, πότε σε φουρτούνα, πότε σε γαλήνη, μου έδωσε το έναυσμα να ασχοληθώ με το υγρό στοιχείο και να διαφοροποιηθώ από τις προηγούμενες δουλειές μου που είχαν ως θέμα το χώμα. Γενικότερα πραγματεύομαι τη φύση, τη γη, το νερό… και ίσως να ολοκληρώσω την καριέρα μου με τη φωτιά», σημειώνει η ζωγράφος.

Με το υγρό στοιχείο καταπιάστηκαν στο παρελθόν κι άλλοι σπουδαίοι Έλληνες εικαστικοί, οι οποίοι, σύμφωνα με την κ. Κτιστοπούλου, την περίοδο του μοντερνισμού έπαψαν να ασχολούνται τόσο με την παραστατικότητα του νερού. «Τους ενδιέφερε πιο πολύ η έρευνα πάνω στα νέα κινήματα και μηνύματα του μοντερνισμού, τα οποία δεν είχαν την παραστατικότητα αυτού του τύπου. Και οι νεότεροι καλλιτέχνες που είναι κοντά στη δική μου ηλικία περισσότερο δουλεύουν τη γαλήνια πλευρά της θάλασσας και κανένας δεν είχε ασχοληθεί με τη φουρτούνα. Είπα λοιπόν μετά από τόσα χρόνια που ο μοντερνισμός εξαφάνισε λίγο αυτή την προσπάθεια που έκαναν οι παλαιότεροι, όπως ο Κωνσταντίνος Βολανάκης, να ασχοληθώ με την απειλητική πλευρά του νερού, δεδομένου ότι η γαλήνια έχει αναδειχθεί από άλλους συναδέλφους. Δεν ήθελα να συμπέσω, αλλά να κάνω κάτι δικό μου, το οποίο είναι και πιο δύσκολο. Μπορείς να ζωγραφίσεις μια γαλήνια θάλασσα με μία κίνηση αλλά αυτό θέλει σχήματα, δυναμική. Η τεχνική δεν είναι τόσο ήπια».

«Κάθε φορά ανακαλύπτω και ένα νέο κομμάτι του εαυτού μου»

Στόχος της κ. Κτιστοπούλου είναι να εξελίσσει συνεχώς τα θέματά της, να τα προσεγγίζει κάθε φορά από διαφορετική οπτική, φωτίζοντας μία νέα διαφορετική πλευρά. «Είμαι κατά της μανιέρας, δεν ανήκω στους καλλιτέχνες που ανακάλυψαν κάτι και πάνω σε αυτό στέκονται και περνάνε όλη τους τη ζωή, αντιγράφοντας ουσιαστικά τον ίδιο τους τον εαυτό. Είμαι άνθρωπος της έρευνας, των πειραμάτων και με ενδιαφέρει να ψάχνω για να ανακαλύπτω μέχρι πού μπορώ να φτάσω εγώ. Και μου ανακαλύπτεται έτσι και ένας εαυτός που δεν τον γνωρίζω ακόμα. Γιατί πάντα μέσα μας έχουμε ένα κομμάτι, το οποίο δεν ξέρουμε. Η επόμενη μου δουλειά πραγματεύεται μεν το νερό, αλλά από μία άλλη σκοπιά. Δεν θα επαναλάβω δηλαδή μια ίδια σειρά, θα κάνω κάτι άλλο. Θα εμπεριέχει βέβαια το υγρό στοιχείο, αλλά δεν θα είναι αυτά που εκτίθενται τώρα στη Σύρο».

Η έκθεση «Θαλάσσιοι Τόποι», με την επιμέλεια του προέδρου της ομάδας εργασίας εικαστικών του Δήμου Σύρου Ερμούπολης, Γιώργου Αλτουβά, εγκαινιάστηκε το βράδυ της Τετάρτης, παρουσία πλήθους καλλιτεχνών και φιλότεχνων του νησιού. Λειτουργεί καθημερινά: 11.00-13.00 & 18.30-22.30 (Δευτέρα-Τετάρτη πρωί κλειστά) και θα διαρκέσει έως 28 Αυγούστου 2019.