Εικαστική έκθεση: Κυκλαδικό Ροντώ

Δανειζόμενη τον τίτλο της από το ομώνυμο έργο του Γιώργου Σαμαντά που δημιουργήθηκε ειδικά για το φεστιβάλ, η φετινή έκθεση πιάνει το νήμα από τους προπέρσινους εορτασμούς για τα 10 χρόνια του Φεστιβάλ, μετά την περσινή παύση, κι έχει σαν αφετηρία την έννοια του restart, του «ξανά». Μπορούν η «σοφία» του φυσικού τοπίου και η ιστορική, αρχαιολογική και λαϊκή κληρονομιά να μας δώσουν νέα εργαλεία για να σκεφτούμε το μέλλον; Με αναφορά τόσο στο κυκλαδίτικο περιβάλλον και την λαϊκή και αρχαιολογική παράδοση όσο και το στάτους της Πάρου ως ένας τουριστικός προορισμός που παίρνει μπρος ξανά σε μια χώρα που κάνει επανεκκίνηση εν μέσω πανδημίας και σε έναν πλανήτη που ανησυχεί για την κλιματική αλλαγή, οι καλλιτέχνες διερευνούν τη διαδικασία της ανατροφοδότησης με διαφορετικούς τρόπους. Χρησιμοποιώντας εικαστικά και ανθρωπολογικά εργαλεία στην έρευνά τους αναστοχάζονται πάνω στις στερεοτυπικές αναπαραστάσεις φύλου τόσο στην αρχαιολογική κληρονομιά όσο και στην οικονομία του τουρισμού. Η χειρωνακτική διάσταση της επιστροφής, οι άυλες ποιότητες της φιλοξενίας, ο ήχος του νησιού που ακούει τον εαυτό του είναι μερικές από τις επιτόπιες παρατηρήσεις των τριών εικαστικών που αναδεικνύονται στα έργα.

Επιστροφή, ανατροφοδότηση, επανανοηματοδότηση. 

Εύα Γιαννακοπούλου, Korai

To έργο «Korai» εκκινεί από δύο χειρονομιακά παραδείγματα κλασικής ή κλασικιστικής γλυπτικής, για να επεκταθεί στην διαδικασία επιστροφής και μετάβασης σε ένα νησί. Η Ολυμπία, η Μνήμη, η Τοξότις, η Νεαρή Γυναίκα και η Αναπαυόμενη Αθλήτρια -έργα του Παριανού γλύπτη Ν. Περαντινού- εξετάζονται με μία λοξή ματιά αγαλματοφιλίας, αλλά και με αναφορές στο αρχειακό υλικό του γλύπτη. Ποιες «χειρονομίες» αξιολογούνται και κατατάσσονται ως θηλυπρεπείς ή ανδροπρεπείς και γιατί μας εκπλήσσουν οι Κούροι της νήσου Δεσποτικό οι οποίοι δεν σφίγγουν τις γροθιές, αλλά φέρουν ένα άνθος όπως οι Κόρες; Εμπνεόμενο από την γλυπτική και μνημειακή χειρονομία σε μεταλλική επιφάνεια, το έργο επιχειρεί να αναστοχαστεί τις στερεοτυπικές αναπαραστάσεις φύλου και να αναδείξει την χειρωνακτική διάσταση της επιστροφής.

Δήμητρα Κονδυλάτου, In the shade of the season

Tο βίντεο δοκίμιο με τίτλο «In the shade of the season», παρουσιάζει όψεις της αναπαραγωγικής και συναισθηματικής εργασίας στο εμπορευματοποιημένο και έμφυλα ιεραρχημένο περιβάλλον των τουριστικών καταλυμάτων. Μέσα από αποσπάσματα συζητήσεων με φίλες που εργάζονται σε διαφορετικά πόστα και την οπτική καταγραφή τουριστικών περιοχών και καταλυμάτων, επιχειρεί να εντοπίσει πώς ανανοηματοδοτείται η έννοια της οικιακότητας και πώς επιτελούνται οι άυλες ποιότητες αυτών των επαγγελμάτων, όπως η φιλοξενία, η φροντίδα, η επικοινωνία, η ενσυναίσθηση και η γενναιοδωρία, εντός του συγκεκριμένου επαγγελματικού πλαισίου με την επιστροφή της σεζόν.

Γιώργος Σαμαντάς, Κυκλαδικό Ροντώ (επιστροφή/ανατροφοδότηση)

"Cycladic Rondo (return/feedback)"

Πρόκειται για ένα δίπτυχο έργο που εκτυλίσσεται αφενός στο φυσικό χώρο της Μάρπησσας, σε μορφή σύνθεσης ηχοτοπίου προορισμένου να αναμειγνύεται με το "φυσικό" ηχοτοπίο, κι αφετέρου στον ψηφιακό χώρο του διαδικτύου, προσκαλώντας το κοινό σε διάδραση μαζί του. 

Τα βασικά συστατικά του έργου είναι ηχογραφήματα από τη Μάρπησσα και άλλα σημεία της Πάρου και των Κυκλάδων. Το υλικό ηχογραφήθηκε από το 2010 και μετά, και επιλέχθηκε με κριτήριο τη σχέση του με διάφορες χροιές της έννοιας της επιστροφής. Αποσπάσματα των ηχογραφημάτων θα διατίθενται στους επισκέπτες και τις επισκέπτριες σε ψηφιακή μορφή, με πρόσβαση μέσω smartphone, προκειμένου να μπορούν να αποσταλούν σε αγαπημένα πρόσωπα ως ηχητικές καρτ-ποστάλ. Στο χώρο, το ηχητικό υλικό συντίθεται ακολουθώντας τη φόρμα Ροντό, ενώ η επεξεργασία του ακροβατεί στο λεπτό όριο μεταξύ θορύβου και έντεχνης στάθμισης του εφέ της ανατροφοδότησης -που προκύπτει όταν ένα ηχητικό σύστημα δημιουργεί κύκλωμα που "ακούει" τον εαυτό του- ενώ κατά τη διαδικασία της δημιουργίας το προηχογραφημένο υλικό ενσωματώνει περισσότερους χώρους, στους οποίους ο καλλιτέχνης επέστρεψε για να αναπαράξει ηχητικά και να επανα-ηχογραφήσει το υλικό, μετά την άρση των περιορισμών κίνησης εξαιτίας της πανδημίας.

Λίγα λόγια για τις καλλιτέχνιδες / τους καλλιτέχνες

Η Εύα Γιαννακοπούλου χρησιμοποιώντας την κάμερα ως μέσο παρατήρησης και σωματικής επέκτασης, πειραματίζεται με performances, βίντεο, εγκαταστάσεις και συμμετοχικές δράσεις. Το ενδιαφέρον της για την κοινωνική ανθρωπολογία, την έχει οδηγήσει σε επιτόπιες έρευνες αναφορικά με τις γυναικείες και queer αναπαραστάσεις, εξετάζοντας τη σχέση τους με ριζοσπαστικές ιδεολογίες και τακτικές παρατήρησης. 
 

Η Δήμητρα Κονδυλάτου μέσα από τον πειραματισμό της με διαφορετικά μέσα και μέσα από τις σχέσεις που δημιουργεί με τα πεδία και τα υποκείμενα της έρευνάς της, επιχειρεί να καταγράψει επισκιασμένες όψεις του τουρισμού. Διερευνά, μέσω της κινούμενης εικόνας, πώς εμφανίζεται και επανανοηματοδοτείται η γυναικεία -οικιακή- εργασία στον τομέα του τουρισμού. 

Ο Γιώργος Σαμαντάς καταπιάνεται με την ανθρωπολογία «πέρα από το κείμενο», στο πεδίο συνάντησης των εικαστικών τεχνών με τις κοινωνικές επιστήμες, χρησιμοποιώντας τον ήχο και το περπάτημα ως κύρια εκφραστικά/αφηγηματικά εργαλεία. Μέρος της δουλειάς του έχει λάβει χώρα στις Κυκλάδες, ως προς την ιστορική-πολιτισμική κατασκευή του τοπίου, το νερό ως κοινό αγαθό, κηπευτικές πρακτικές και μεταφυσικές «στοιχειώσεις» του τόπου. Οι σχέσεις συν-προσαρμογής και αμοιβαιότητας πολιτισμικού:φυσικού τον απασχολούν με μεγαλύτερη ένταση στην σκιά της «περιβαλλοντικής κρίσης».